ÇİÇEK TAHAOĞLU'NUN MARİ SOPPELA İLE SÖYLEŞİSİ
Cam Tavanda Çatlak Yaratacak Bir Belgesel: Lasikatto
Haberin İngilizcesi için tıklayın
Finlandiyalı yönetmen Mari Soppela ve ekibi, tüm dünyada kadınların işyerlerinde yükselmelerini engelleyen “cam tavan” hakkında “Lasikatto” adlı bir belgesel hazırlıyor.
2019’da yayınlanması planlanan belgesel, Hillary Clinton’ın 2008’de yaptığı o ünlü konuşmayla açılıyor: “Bu sefer o en yüksek, en sert cam tavanı kıramamış olsak da, sayenizde cam tavanda 18 milyon çatlak oluşturduk.”
Belgesel ekibi, şimdiye kadar Hollanda’dan ABD’ye birçok ülkeden kadınlarla görüşmüş ve yaşadıklarını dinlemiş. Şimdi Türkiye’den de kadınlara ulaşmaya çalışıyorlar.
bianet’e konuşan yönetmen Mari Soppela “Belgesel için konuştuğumuz tüm kadınlar işyerinde konuşulmayan kurallar ve dinamiklerden kötü etkileniyor. Kadınların çıtası ne kadar yüksekse ya da ne kadar hırslıysa, cam tavan da o kadar kalınlaşıyor” diyor.
Belgeselde yer almak istiyorsanız, Lasikatto’nun Türkçe anketini doldurabilirsiniz.
Lassikatto belgeseli için hangi ülkelerden kadınlarla konuştunuz?
Proje Avrupa çapındaki Finlandiyalı kadınlarla konuşarak başladı: İsveç, Norveç, İzlanda, Danimarka, Rusya, Estonya, Polonya, Almanya, Belçika, Hollanda, Macaristan, Britanya, İrlanda, Fransa, Kuzey Kıbrıs, İtalya, İspanya, İsviçre, Avusturya, Yunanistan… Neredeyse Avrupa’daki tüm ülkeler.
Daha sonra sayıları Finlandiyalı kadınlar kadar olmasa da, diğer uluslardan, Hollanda, ABD, Finlandiya, İzlanda, Britanya, Güney Kore, Türkiye, Çin, Butan, Nikaraguay’dan kadınlarla konuştuk.
Hala Avrupa’dan, Türkiye’den ve Güney Kore’den kadınlarla konuşmak istiyoruz.
Kadınların cam tavanla ilgili deneyimleri, yaşadıkları ülkeye göre değişiyor mu? Ya da yaşadıkları ülkeye göre farklı stratejiler geliştiriyorlar mı? Özetle cam tavanla ilgili deneyimler global mi yoksa ülkeye göre değişiyor mu, bunu anlamak istiyorum aslında.
Cam tavan, işyerinde kadınları erkeklerden ayıran bir fenomen. Ortalama olarak kadınlar daha az kazanıyor, lider pozisyonuna yükselmiyorlar, yarı zamanlı çalışıyorlar ve genellikle kariyerleri uğruna ailelerinin bakımını da üstleniyorlar. 2017 yılında, kadınlar ekonomik eşitlikten 200 yıl daha geride.
Filmde The Economist Magazine’in cam tavan endeksini kaynak olarak kullandık. The Economist Magazine, 2013’ten bu yana tüm dünyada kadınların yaşadığı ekonomik ıstırapları tüm boyutlarıyla ölçen bir cam tavan endeksi yayınlıyor. Ücret eşitsizliği, ücretli doğum izni, çocuk bakım hizmetlerinin maliyeti, parlamentolarda ve yönetim kurullarında kadın oranları gibi… İncelenen 29 OECD ülkesi arasında büyük farklar var. Kuzey ülkeleri en üstte yer alırken, Güney Kore, Japonya, Türkiye gibi ülkeler en alt sıralarda yer alıyor. Ama örneğin Hollanda da 23. sırada.
Bizim belgesel için konuştuğumuz tüm kadınlar işyerinde konuşulmayan kurallar ve dinamiklerden kötü etkileniyor. Kadınların çıtası ne kadar yüksekse ya da ne kadar hırslıysa, cam tavan da o kadar kalınlaşıyor.
Belgeselin web sitesinde Finlandiya’nın ilk kadın başkanı Tarja Halonen, “Cam tavan gerçekten kırmaya değer mi, bunu iki kez düşünmek isteyebilirsiniz. O tavanı kırarken, yara alabilirsiniz” diyor. Ben de Türkiye’de gazeteci kadınlarla cam tavan hakkında yaptığım röportajlarda benzer yorumlar duymuştum. Kadınlar cam tavanı kırınca nasıl zorluklarla karşılaşıyorlar, anlatabilir misiniz?
Eğer sizi takip edecek kadınlar yoksa, cam tavanı kırmanın da anlamı yok, Cumhurbaşkanı Halonen’in kast ettiği de bu. Bir cumhurbaşkanı olarak, görüntüsü, konuşma şekli, yürüme şekli nedeniyle eleştirildi; tabloidlerde cinselliği bile tartışıldı. Hillary Clinton “What Happened” (Ne Oldu) kitabında bu konudan çok bahsediyor. Kadınlar çok aptalca şeyler için eleştiriliyorlar. Yüksek sesle konuşuyorsan fazla güçlüsün, çok yumuşak konuşuyorsan fazla zayıfsın… Ama genellikle hangi cam tavanı kırdıysak bu bir norm haline gelmedi; önünde cinsiyet belirteci olmadan, kadın bir cumhurbaşkanımız olması normal hale gelmeli.
Belgeselde Türkiye’den kadınlar da var mı?
Türkiye’den kadınlara ulaşmaya çalışıyoruz ama şimdiye kadar çok az geri dönüş aldık.
Belgeselin yanısıra Lasikatto Club diye bir topluluk da oluşturdunuz. Bu Kulüp ne yapıyor?
Lasikatto Club’de cam tavan konusundaki gelişmelerle ilgili haberler ve belgeselle ilgili güncel gelişmeleri yayınlıyoruz. Tüm dünyadan kadın ve erkeklerin profillerini yayınlıyoruz. Bu profiller, cam tavanın insanların hayatları üzerindeki reel etkilerini gösteriyor. Değişim için aktif bir bir topluluk yaratmaya çalışıyoruz. Haftalık bültenimizde http://lasikatto.club/newsletter/ adresinden üye olabilirsiniz.