Ermenistan ve Azerbaycan’dan “güç kullanmaktan kaçınma” taahhüdü

* Fotoğraf: Anadolu Ajansı (AA)

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, dün (31 Ekim) Rusya'nın Soçi kentinde bir araya geldi.

Görüşmenin ardından üç lider ortak bir açıklama yayınladı.

Buna göre, Azerbaycan ve Ermenistan toprak anlaşmazlıklarında güç kullanmaktan kaçınma, sorunları egemenlik, toprak bütünlüğü ve sınırların dokunulmazlığının tanınması temelinde çözme konusunda anlaştı.

Üç liderin görüşmesine paralel olarak dışişleri bakanları Sergey Lavrov, Ceyhun Bayramov ve Ararat Mirzoyan da üçlü görüşme gerçekleştirdi.

Agos gazetesinin aktardığına göre, Putin, Aliyev ve Paşinyan'ın ortak açıklamasında, Ermenistan ve Azerbaycan'ın toprak bütünlüğü konusunda Birleşmiş Milletler (BM) ve 1991 Alma Ata deklarasyonu referans alındı.

Rusya "barış güçlerinin bölgedeki önemine" atıfta bulunulan üçlü ortak açıklamadan öne çıkanlar şöyle:

"Liderler güç kullanmaktan kaçınmayı kabul etti"

"Üç ülkenin liderleri Azerbaycan-Ermeni ilişkilerinin kapsamlı bir şekilde normalleşmesi, barış, istikrar, güvenlik ve sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın sağlanması için tüm bu anlaşmalara sıkı sıkıya bağlı kalma taahhütlerini yinelediler. İnsani sorunlar da dahil olmak üzere, kalan sorunların acil çözümüne yönelik ek çabalar kabul edildi.

"Liderler güç kullanmaktan veya kullanma tehdidinden kaçınmayı; sorunlu tüm konuları BM Sözleşmesi ve 1991 Alma-Ata beyannamesi uyarınca yalnızca egemenliğin, toprak bütünlüğünün ve sınırların dokunulmazlığının karşılıklı tanınması temelinde tartışmayı ve çözmeyi kabul ettiler.

"Bölgede istikrarlı ve kalıcı barışın sağlanması için Azerbaycan Cumhuriyeti ile Ermenistan Cumhuriyeti arasında bir barış anlaşmasının imzalanmasına yönelik aktif hazırlıkların altı çizildi.

"Mevcut gelişmelere dayanarak, karşılıklı olarak kabul edilebilir çözümler aramaya devam etmeyi kabul ettiler. Rusya Federasyonu bunu mümkün olan her şekilde destekleyecektir.

"İki ülke halkları arasındaki güveni güçlendirmek için Azerbaycan Cumhuriyeti ile Ermenistan Cumhuriyeti arasında toplum temsilcileri, uzman topluluklar ve dini liderler arasındaki diyaloğu Rusya'nın desteğiyle sürdürmek ve üç taraflı parlamentolar arası temasları başlatmak için olumlu bir atmosfer yaratmanın önemini vurguladılar."

Putin: Her şey üzerine anlaşma sağlanmadı

Rusya Devlet Başkanı Putin de Ermenistan ve Azerbaycan liderleri ile gerçekleştirdiği üçlü görüşmenin ardından açıklama yaptı.

Agos ve Anadolu Ajansı'nın (AA) haberlerine göre, Putin'in açıklamalarından öne çıkan bazı noktalar şöyle:

"Bugün ortak bir bildiri üzerinde anlaştık. Açıkça söylemeliyim ki, her şey üzerinde anlaşma sağlanmadı, daha önce uzmanlar düzeyinde çalışılan metinden bazı şeylerin çıkarılması gerekiyordu.

"Basının ve kamuoyunun, anlaşma sağlanamayan konulara odaklanmasının gerekli olmadığını düşünüyorum. Sakince ve özel bir şekilde anlaşma sağlamalıyız. Her iki taraf için de hassas konular ve ortaklarımızın onayı olmadan bu konulara ışık tutmaya hakkım olduğuna inanmıyorum.

"İki ülke arasındaki sınırların belirlenmesi en önemli konu. Zirvenin ardından yayımlanan bildiride ön anlaşmalar olmasa da bu anlaşmaların sağlanabileceği ön koşullar bulunuyor."

Ateşkes, 13 Eylül'de bozuldu

Azerbaycan ve Ermenistan savunma bakanlıkları, Karabağ Savaşı'nın sona ermesinden yaklaşık 2 yıl sonra iki ülke arasında yeniden çatşmaların başladığını duyurdu. İki ülke de durumdan birbirini sorumlu tuttu.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, 13 Eylül sabahı Parlamento'da yaptığı konuşmada, yaşanan çatışmalarda 49 askerin hayatını kaybettiğini açıkladı. Ölü sayının artabileceğini belirten Paşinyan, gerilimin "biraz sakinleştiğini", ancak Azerbaycan taarruzunun birkaç cephede devam ettiğini söyledi. Azerbaycan tarafı da çatışmalarda 50 askerinin yaşamını yitirdiğini açıkladı. 13 Eylül Türkiye saatiyle 7:00 itibariyle bölgede ateşkes ilan edildi.

Paşinyan, 14 Eylül'de yaptığı açıklamada en az 105 Ermenistan askerinin hayatını kaybettiğini açıklarken Ermenistan Güvenlik Konseyi Sekreteri Armen Grigoryan 14 Eylül'de akşam saatlerinde yaptığı açıklamada Yerevan ve Bakü'nün uluslararası toplumun arabuluculuğuyla 14 Eylül saat 20.00'den itibaren ateşkes konusunda anlaşmaya vardıklarını söyledi.

2020 Karabağ Savaşı hakkında

• Çatışmalar 27 Eylül 2020 sabahı, Karabağ Savaşı (1988-1994) sonrasında kurulan temas hattında başladı ve her iki taraf da askeri ve sivil kayıplar bildirdi.
• 10 Ekim'de Uluslararası Kızılhaç Komitesi desteği ve Rusya arabuluculuğunda hem Ermenistan hem de Azerbaycan tarafından kabul edilen insani ateşkes resmen yürürlüğe girse de ateşkes her iki taraf tarafından da tamamen göz ardı edilerek ölülerin planlanan dönüşü ve yaralı ve tutukluların değişimi durduruldu.
• Dağlık Karabağ'ın ikinci en büyük şehri Şuşa'nın Azerbaycan kontrolüne geçmesi sonrası 9 Kasım 2020 tarihinde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in arabuluculuğu ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan tarafından Ateşkes Antlaşması imzalanarak Dağlık Karabağ bölgesindeki tüm çatışmalara 10 Kasım 2020 tarihinde Moskova saati ile 00.00 itibarıyla son verildiği açıklandı.

TIKLAYIN - Karabağ anlaşması neleri değiştirdi?

(SD)