İstanbul Süryanilerine Bakış: Mazlum ve Makul

Su Erol'un İstanbul Süryanilerinde etno-dinsel kimlik inşası ve kimlik stratejilerini anlattığı Mazlum ve Makul kitabı İletişim Yayınları'ndan çıktı. 

Doktora tezini kitaba dönüştüren Erol, Süryanilere sadece etno-dinsel kimlik sınırları içinde değil, dini ritüellerinden, aile ilişkilerine, gündelik deneyimlerinden, iş dünyasındaki deneyimlere ve kuşaklar arasındaki farklılaşmaya uzanan geniş bir alanda bakıyor.

Erol, giriş bölümünde Ortadoğu’nun en kadim halklarından biri olan Süryanilerle ilgili bilinmezliği ve egzotik bakışı eleştiriyor. 

"Bugün kent ortamında yaşayan, sosyo-ekonomik seviyesi yüksek ve genel kültürünün genişliği ile övünen bireylere "Sürya- niler kimdir?" sorusu sorulduğunda alınacak cevaplar tahmin edilebilir: Mardin ve çevresinde yaşayan bir halk, Arap Hıris- tiyanları,1 telkari işçiliği ve güzel şarapları ile bilinen bir dinî topluluk, Hz. İsa'nın dilini konuşan dünya üzerinde kalmış tek Hıristiyan kavim...

"Genellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ne yapılan paket turistik geziler ya da Mardin'i konu edinen turistik broşürler aracılığıyla edinilen bu sathî bilgiler, bugün grubun abartısız bir yorumla "egzotik" sıfatı ile nitelenebilecek imajının vazgeçilmez bileşenlerini oluşturur.

"Aynı şekilde Türkiye'nin şık kitapçılarına gidildiğinde Süryaniler, okuyucunun karşısına bu kez kuşe kâğıda basılmış parlak ve büyük fotoğraflar eşliğinde çıkar. Çoğunlukla Batılı seyyahlar ya da modem oryantalistler tarafından üstünkörü bir şekilde ele alınıp Tur Abdin bölgesinin ihtişamlı dekoru içerisine sıkıştırılmış, sayıları az kalmış bu "otantik" kırsal insanlar bir kez daha egzotik bakışın nesnesi olmaktan kurtulamazlar."

Oysa Erol, nüfusu 25 bine düşmüş bu kadim halkın 17 binin İstanbul’da yaşadığını hatırlatarak kırsal ve otantik olarak etiketlendirilen grubun yüzde 68’inin metropolde yaşadığına ve göç ettikleri kentte kimliklerini oluşturmanın yanı sıra koruma mücadelesi de verdiklerine dikkat çekiyor. 

Kitabın sonuç bölümünde Erol, çalışmasının Süryanilerin gerek tarih boyunca gerekse günümüz İstanbul’unun gündelik yaşam koşulları içerisnde kimliklerini korumak, ayakta kalmak, devamını ya da dönüşümünü sağlamak için çeşitli kimlik stratejileri üretmek kapasitesine sahip oldukları sayıltısını savunduğunu belirtiyor. 

Su Erol kimdir?

1980’de Ankara’da doğdu. Tevfik Fikret Lisesi’nden ve Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü’nden mezun oldu. Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar alanında yüksek lisans yaptı. Hacettepe Üni- versitesi Antropoloji Bölümü’nde 2015’te doktorasını tamamladı. (NV)

Su Erol, Mazlum ve Makul, İletişim Yayınları, İstanbul, 333 sayfa.