Barışçıl Okul Kültürünün Oluşmasında Yeni İmkan: Arabuluculuk
Son yıllarda televizyon programlarında şiddet içerikli yayınların hızla artmasıyla birlikte şiddetin gölgesinde kalan okullarımızla ilgili medyada her gün yeni bir haberle karşılaşıyoruz. Televizyon dizilerindeki kült imajlar üzerinden kendini üreten bir gençliğin şiddete bulanmış ergen yaşamları gün geçtikçe kararıyor.
Okullarda öğrenciler arasında yaşanan çatışma oranlarının son yıllardaki ciddi artışı, çatışma çözümüne yönelik arayışları da beraberinde getirdi. Yapılan çeşitli araştırmalar, okullarda yaşanan şiddet ve çatışma durumlarının temel sebeplerinden birisinin iletişimsizlik olduğunu ortaya koyuyor. İfade alanları daralan ve kendilerini uygun toplumsallıklarda üretemeyen gençler tepkilerini şiddete başvurarak dile getiriyor.
Okullarda yaşanan şiddet olaylarının artmasıyla beraber yoğunlaşan çözüm önerileri eğitim uzmanlarını da farklı arayışlara itti. İşte geçenlerde İmge Yayınlarından çıkan “Okulda Çatışma Çözme ve Akran Arabuluculuk” kitabı da bu arayışların en önemli ürünlerinden birisi.
Uygulamak için gerekenler kitapta var
Fred Schrumpf, Donna K. Crawford ve Rıchard J. Bodıne'nin yazdığı kitap F. Gül Akbalık ve B. Dilek Karaduman tarafından çevrildi. Kitapta "Akran Arabuluculuk"la ilgili kavramsal çerçeve ve temel açıklamalar, çatışmanın doğası ve çözme ilkeleri, arabuluculuk programının organizasyonu ve uygulanmasıyla ilgili geniş ve açıklayıcı bilgiler bulunuyor.
Yaklaşık 20 yıldan beri üzerinde çalışılan programın bu süreçte elde ettiği bütün kazanımların yansıtıldığı kitapta, programın uygulanması için gerekli her türlü plan, program, form ve evrak yer alıyor. Öğrencilerden seçilecek olan akran arabulucuların temel ve ileri eğitimleri için de yapılması gereken çalışmalar yine kitapta ayrıntılı olarak yer alıyor.
Ayrıca akran eğitimlerinin uygulanması için gerekli “Öğrenci Elkitabı” da yine aynı yayınevi tarafından basıldı.
İlk defa Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) "Urbana Illinois Ortaokulu"nda uygulanan akran arabuluculuk programı, günümüzde ABD, Kanada ve Avustralya'daki çoğu okulda uygulanıyor. Gençlik döneminde okullarda yaşanan çatışmaların artması birçok okulu bu programı uygulamaya itiyor.
Öğrenciler, öğrencilerin sorunlarını çözüyor
Kitapta akran arabuluculuk tarafsız bir 3. kişinin yardımıyla, tarafların sorunu çözmek için birlikte çalıştığı bir iletişim süreci olarak tanımlanıyor. Okulda öğrenciler arasında yaşanan çatışmaları yine öğrenciler arasından seçilen akranları aracılığıyla çözmeye dayanan akran arabuluculuk programı uygulandığı okullarda çok etkili sonuçlar doğurdu.
New York şehrindeki altı lisede uygulanan akran arabuluculuk programıyla ilk yıl sonunda kavgalarda yüzde 45-65 oranlarında azalma görüldü. Ayrıca yine Barış Eğitim Vakfı'nın Florida'da devlet okullarında başlattığı çatışma çözme ve akran arabuluculuk programının uygulanması sonrasında, arabuluculuk yapılan çatışmaların yüzde 86,2'si çözüldü.
Programın etkili bir şekilde uygulanması ve verimli sonuçlar doğurmasının en temel etkeni öğrenciler. Kendi akranlarıyla daha kolay ilişki geliştirebilen öğrenciler, akranlarının çatışmalardaki bakış açılarını, tutumlarını gözönüne alarak bu yaş düzeyine uygun bir süreç şekline getirebiliyor.
MEB bu yöntemi kullansın
Akran arabuluculuk programının en önemli mesajı okulun farklılıkların konuşulabildiği bir yer olduğu ve kişinin hakkını almak için kavga etmesine gerek olmadığı. Son olarak okullarımızda hızla tırmanan şiddet olaylarının çözülmesi ve iletişime dayalı bir çatışma çözümü için önemli bir rehber kitap niteliği taşıyan bu eserin okullarımızdaki rehberlik servisleri için çok önemli imkanlar taşıdığını söyleyebiliriz.
Bireyin kendisini ifade etmesine fırsat veren arabuluculuk süreci, gençlerin benlik kavramlarını güçlendiriyor ve kendi özdenetim mekanizmalarını geliştiriyor. Sorumluluk duygularını güçlendiren akran arabuluculuk iletişim sürecini kesintiye uğratan şiddet tepkilerini ortadan kaldırarak diyaloga dayalı barışçıl bir okul kültürü geliştiriyor.
Barışçıl bir okul kültürünün geliştirilmesinde önleyici bir temel program niteliği taşıyan akran arabuluculuğun okullarımızda da yaygınlaştırılması ve özellikle Milli Eğitim Bakanlığı'nın (MEB) bu programa yönelik pilot uygulamaları destekleyerek ortaya çıkacak olumlu sonuçları yaygınlaştırması gerekiyor. (AÇ/GG)