Kolombiya Müzakere Süreçleri ve Bazı Aksaklıklar

Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) ve Santos hükümeti arasında varılan nihai ateşkes anlaşması sonrası son iki haftada müzakere süreçlerini doğasına has aynı zamanda aksatabilecek gelişmeler yaşandı.

Nihai ateşkes anlaşması sonrası FARC lideri Timochenko, gerilla cephelerinin müzakere sürecine uyumlu bir tarzda silah bırakmanın ön hazırlıklarına başlamaları çağrısında bulundu. 

Buna karşılık 1. 16. ve 57. cepheler silah bırakmaya karşı olduklarını açıkladılar. 

Armando Rios Cephesi (1. Cephe) bunun gerekçesi olarak da Santos hükümetini mevcut ekonomik politikalarda hiç bir değişiklik yapmaksızın, sadece gerillalara silah bıraktırmayı hedeflediğini dile getirdi. Bu koşullarda barışın olmayacağı, kendilerinin halkın iktidarını kurmak için silahlı mücadeleyi sürdüreceklerini ifade etti. Ayrıca müzakere süreci kapsamında sivil hayata dönecek olanlara da saygı duyduklarını belittiler.

Sonrası FARC konu ile ilgili bir soruşturma açtığını açıkladı ve geçtiğimiz çarşamba 1. Cephe’nin tasfiyesiyle sonuçlandı. FARC liderliği kararını, 1. Cephe’yi  müzakere sürecinin gereklerini tanımayarak, kendilerini bir maceraya sürükledikleri, bunu yapacaklarsa da FARC bayrağı altında yollarına devam edemeyeceklerini ve bu yönelimin yeni sorunlara yol açacağını söyleyerek  ifade etti.

Haberlere 1. Cephe ile ilgili başka şeyler de yansıdı. Grubun silah bırakmaya geçen yıldan beri karşı çıktığı, bunun nedeninin de kokain trafiğinde önemli bir yere sahip olmaları, elde ettikleri geliri terk etmek istememeleri gerekçe olarak ileri sürülüyor. 

Grup Guaviare  bölgesinde Başkent Bogota’nin güney doğusunda yer alıyor. 400 kadar savaşçısı olduğu tahmin ediliyor. 1. Cephe’nin müzakerelerin dışın açıklamasıyla birlikte ordunun bu gruba saldırması bekleniyor. İtirazcı diğer cephelerin akıbeti ise henüz belli değil.

İlk çatışma

Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) ve Santos hükümeti arasında varılan nihai ateşkes anlaşmasının üzerinden çok geçmeden ilk çatışma ise geçtiğimiz hafta sonu yaşandı. 

Üç gerilla yaralandı. La Uribe bölgesinde yaşanan bu durumu FARC bir saldırı olarak tanımladı. Müzakere sürecine olan güvenin sarsıldığı ve müzakere süreci çerçevesinde şekillenen uluslararası hukukun ihlal edildiğini açıkladı.

FARC lideri Timoleón Jiménez-Timochenko ise olayı "insani bir hata" kapsamında değerlendirdiklerini, ama sonuçta Kolombiya ordusu saflarında barışı provoke eden, barışı istemeyen birilerinin olduğunun da altını çizdi. Açıklamasının devamında müzakere sürecinin bu durumdan çok da etkilenmeyeceğini, süreceğini de söyledi.

FARC liderliğinin çıkan sorunlara rağmen barış anlaşmasını imzalamada kararlı olduğu gözüküyor. Neredeyse 70 yıldır yoğun bir biçimde süren iç savaş ortamında büyük oranda sindirilmiş olan bir halkı, legal siyaset alanında gösterecekleri çabalarla ne kadar ayağa kaldırabileceklerini ise bilmiyoruz. Ama Kolombiya’nın bir geleceği olacaksa, mutlaka onlar da olacak.

Hükümet ve FARC’tan ortak çalışma

Kolombiya’da olanlar bundan ibaret değil. Kolombiya hükümeti ve FARC geçtiğimiz aylarda anlaşmaya vardıkları bir projeye pazar günü başladılar. Proje özetle alternatif ürünler sunarak koka üretiminin önüne geçmeyi hedefliyor. Çalışma Antioquia bölgesinde Briceño köyünde 500 coca üreticisinin gönüllü katılımıyla yapılıyor. Pilot program başarılı olduğu ölçüde yaygınlaştırılacak. Bu çalışmanın asıl önemi tabii ki hükümet ve FARC’ın ortak uğraşı olması.

Marcha Patriótica

Türkiye'deki HDK’ye benzer bir oluşum olan Marcha Patriótica sözcüsü David Florez, geçen hafta verdiği bir röportajda barış sonrası olabileceklere ilişkin Santos hükümetine güvensiz oldukları söyledi. 

Florez, son yıllarda yüzden fazla üyelerinin öldürüldüğünü, faillerin yakalanmadığını, aksine 300 kadar arkadaşlarının sendikal faaliyet ve benzeri gerekçelerle hapsedildiğini de ekledi. 

Bu durumda FARC’ın silah bırakmasının ertesinde gelişebilecek saldırılardan endişe duyduklarını ifade ederken "bize bu kadar açıktan saldıranlar FARC üyelerine ne yapmaz?" diye sordu.

ELN’ye karşı operasyonlar sürüyor

Ulusal Kuruluş Ordusu-ELN ile resmi barış görüşmelerine başlanması konusunda mutabakata varılmasına rağmen, Santos ateşkes taleplerine olumsuz yanıt veriyor. Aracua, Cauca gibi bölgelerde çatışmalar yoğunlaştı. Karşılıklı ölüm ve yaralanmalar olduğu biliniyor. Kolombiya ordusunun son olarak Cauca bölgesindeki operasyonlarında José María Becerra Cephesi’nden üç gerilla hayatını kaybetti.

Ülkedeki çeşitli toplumsal hareketler ve partilerse ELN ve hükümete bir an önce ateşkes ve barış görüşmelerinin başlaması çağrısında bulundular.

Çocuklar açlıktan ölüyor

Kolombiya ile ilgili elbette anlatacak daha çok şey var. 

Ama birçok şeyi özetlemesi açısından göz ardı edilemeyecek bir habere denk geldim. Ulusal Sağlık Enstitüsü'nün (INS) duyurusuna göre bu yıl içinde 137 çocuk açlıktan ve bakımsızlıktan hayatını kaybetmiş. Hükümet ilgilenmiyor mu bu durumla? Evet, fonlar ayrılmış ama onlar da yolsuzluğa kurban olmuş. 

Bu tablo ülkenin ekonomik ve sosyal hayatı özetleme açısından yeterince veri sunuyor. 

Barış sonrası da hayatın Kolombiya için kolay olmayacağı şimdiden söylenebilir. (AS/EKN)