Mutluluğun Pahası Nedir?

Konfor nedir? Ya da huzur diyelim. Huzur ne kadar önemlidir? Ya mutluluk? Konforumuzu, huzurumuzu ya da mutluluğumuzu korumak için neleri feda edebiliriz? Peki ya çocuklarımızın huzurunu ve mutluluğunu?

Çok çalışmak, yemeyip yedirmek, giymeyip giydirmek, o huzuru sizden koparmak isteyenlerle kavgaya tutuşmak ve hatta bu uğurda can vermek... Tüm bu fedakarlıkları bir kenara bırakırsak, asıl sorduğum soru şu:

Huzurun ve mutluluğun pahası nedir?

Yakın zamanda ejderhalar arasına karışarak bizi Urras'ın göbeğinde bırakıp giden Ursula Kroeber Le Guin'in Omelas'ı Terk Edenler öyküsündeki sorusu bu.

Aynı soruyu, aynı kelimeleri kullanmasa da vaktiyle Hannah Arendt de sormuştu. “Kötülüğün sıradanlığı” kavramıyla Arendt aslında bir yandan da sıradanlığı kötülüğe, kötülüğü de sıradanlığa yüklüyordu.

“Sıradanların” sıradanlıklarını korumak için göze alacağı kötülüklerin artık sıradanlaşması Eichmann kadar Omelaslılar için de geçerli. Ve tüm sıradanlar için de.

Biraz da bu nedenle betimleme üstadı olsa da Ursula (ilk ismiyle seslenecek kadar samimi sayıyorum kendisini) Omelaslıları tarif etmez. Neşeliler mi, mutlular mı, teknolojileri nasıl, ne giyiyorlar, ya da giyiniyorlar mı?

Omelas'ı ve Omelaslıları okurun “hayaline” bırakır Ursula. Okuyucusuna “her şey dilediğin gibi olsun” bonkörlüğü ile yaklaşan yazar kurnazlığına Ursula tam da baştaki sorusunu sormak için başvurur.

Okuyucuya Omelaslıların “mutlululuğunu” tarifleterek aslında okuyucunun kendi mutluluk tarifini çizmesini, kendi Omelas'ını yaratmasını sağlar. Sonra okuyucuyu şu soruyla baş başa bırakır:

Omelas'ta kalanlardan mı olacaksın? Omelas'ı terk edenlerden mi?

Ursula Kroeber Le Guin'in kısa hikayesi Omelas'ı Terk Edenler ilk kez 1973'te New Dimensions 3'te yayımlandı, 1974'te Locus ve Hugo ödüllerine layık görüldü.

Türkçede Ayrıntı Yayınları'ndan çıkan Rüzgargülü kitabında yer aldı. Son olarak (2018) İthaki Yayınları'nın bastığı Orson Scott Card derlemesi olan Yüzyılın En İyi Bilimkurgu Öyküleri kitabında yayımlandı. (EA)

Görsel: Andrew DeGraff'ın Plotted: A Lİterary Atlas kitabında yer alan "The Ones Who Walk Away From Omelas" illustrasyonu.