Perwerdeya exlaqî ya polîtîk: Bingeha demokrasiyê

Di civaka exlaqî ya polîtîk de biryar û kiryarên siyasî yên takekesan, li ser nirx û prensîbên exlaqî saz dibin. Di vê civakê de, mirov nirxên exlaqî yên gerdûnî yên wekî edalet, wekhevî, zelalî, berpirsiyarî, wekhevî û azadiyê qebûl dikin.

Di civaka exlaqîya polîtîk de, mirov amade ne ku pêvajoyên siyasî fam bikin û beşdarî wan bibin. Ev kes hewl didin dîtinên xwe bi pêş bixin û van nêrînan li ser pêvajoyên siyasî nîşan bidin.

Fêdeyên civaka exlaqî ya polîtîk ev in:

Demokrasiye bihêz dike.

Edaletê dabîn dike.

Wekhevî û azadiyê diparêze.

Aştî û dewlemendiya civakî xurt dike.

Ji bo avakirina civaka exlaqî ya polîtîk, girîng e ku mirov bala xwe bidin van xalan:

Divê perwerdehiya  exlaqî ya polîtîk berfireh bibe.

Divê pêvajoyên siyasî zelal û bi berpirsiyarî bên kirin.

Divê beşdariya civakî bê teşwîqkirin.

Perwerdeya exlaqî ya polîtîk, dixwaze jêhatîbûna kesan di pêkanîna nirx û prensîbên exlaqî de, di biryar û kiryarên xwe yên siyasî de pêş bixe. Ev perwerde, guhertinekê di nava mirovna de çêdike û dihêle, nirxên exlaqî yên gerdûnî yên wekî edalet, wekhevî, zelalbûn, berpirsiyarî û azad fam bikin û li ser van nirxan biryarên siyasî bidin.

Perwerdeya exlaqî ya polîtîk dihêle ku mirov bêhdir beşdarî pêvajoyên siyasî bibin û civakên demokratîk xurt bibin. Ev perwerde, ji bo kesên pêvajoyên siyasî fam bikin, dîtinên xwe pêş bixin û van dîtinan li ser pêvajoyên siyasî nîşan bidin, tê afirandin.

Armancên sereke yên perwerdeya exlaqî ya polîtîk ev in:

Dixwaze mirov nirx û prensîbên exlaqî fam bikin û bipejirînin,

Dixwaze mirov di pêkanîna nirx û prensîbên exlaqî de, di biryargirtin û kiryarên xwe yên siyasî de jêhatî bin û ev taybetmendiyan bipêş bikevin.

Dixwaze mirov bêhtir beştarî pêvajoyên siyasî bibin û civakên demokratîk bihêztir bibin.

Perwerdeya exlaqî ya polîtîk dikare di astên cuda de û bi awayên cuda were bipêşxistin. Ev perwerde dikare li dibistan, zanîngeh, saziyên sivîl û saziyên din were pêkanîn.

Perwerdeya exlaqî ya polîtîk ya li dibistanan tê dayîn, dixwaze ku xwendekar têgeh û pêvajoyên siyasî hîn bibin û jêhatîbûnên ji bo pêkanîna nirx û prensîbên exlaqî peyda bike. Ev perwerde bi gelemperî bi qursên derbarê etîk, felsefe, lêkolînên civakî û hemwelatîbûnê de were dayîn.

Perwerdeya exlaqî ya polîtîk ya ku li zanîngehan tê dayîn, hewl dide ev perwerde di asteke kûrtir de pêk were. Armanca vê perwerdeyê ew e ku xwendekar li ser mijarên teoriya siyasî, felsefeya siyasî û zanista siyasî agahdarî bibin, di heman demê de jêhatîbûnên ji bo pêkanîna nirx û prensîbên exlaqî jî li wan peyda dike.

Perwerdeya exlaqî ya polîtîk ku di saziyên sivîl û saziyên din de tê dayîn, bi gelemperî li ser mijarek an pirsgirêkek taybet disekine. Armanca vê perwerdeyê ew e ku li ser mijarek siyasî ya taybet, nirx û prensîbên exlaqî fêrî mirovan bike.

Ji bo ku perwerdehiya exlaqî ya polîtîk bi bandor be, girîng e ku mirov bala xwe bide van xalan:

Naveroka perwerdeyê divê li gor temen, asta pêşketinê û hewcedariyên kesan diyar bibe.

Perwerde divê rêbazên hînbûna aktîf bihewîne.

Divê perwerde ji hêla serîlêdanên jiyana rast ve were piştgirî kirin.

Li gelek welatên cîhanê, bi taybetî jî li Rojhilata Navîn, hîn perwerdeya exlaqî ya polîtîk ne rêbaz û helwesteke perwerdeyê ye. Lêbelê, xuya ye ku eleqeya ji bo vê perwerdeyê di salên dawî de zêde bûye. Zêdekirina vê eleqeyê wê bibe gaveke girîng ji bo avakirina civakek demokratîk û adil ya li cîhanê. (AÖ/FD)