Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku Çalışmaları Gezi Direnişi incelemesinde yer alan Gezi kronolojisi ve bianet kameralarına yansıyan görüntüler 27 Mayıs akşamından 14 Temmuz'a dek yaşananlara yer veriyor.
Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku Çalışmaları Gezi Direnişine ilişkin "Gezi Parkı Olayları: İnsan Hakları Hukuku ve Siyasi Söylem Işığında Bir İnceleme" başlıklı bir kitap hazırladı.
Gökçeçiçek Ayata, Pınar ÇAğlı, İdil Elveriş, Sevinç Eryılmaz, İdil Işıl Gül, Ulaş Karan, Cansu Muratoğlu, Ezgi TAbanoğlu, Lami Bertan Tokuzllu ve Burcu Yeşiladalı'nın hazırladığı kitap 27 Mayıs akşamından 14 Temmuz'da dek yaşananları anlatan bir kronoloji ile başlıyor.
Kitapta yer alan kronolojiyi bianet kameralarına yansıyanlarla birlikte yayınlıyoruz.
27 Mayıs 2013
Gezi Parkı'nda ağaçların sökülmesi için Belediye ekiplerince yapılan çalışmalar saat 23.00 sularında başladı. Aralarında Taksim'deki projelere karşı bir araya gelen çok sayıda meslek odası ve dernekten oluşan Taksim Dayanışması üyelerinin de bulunduğu kişiler, iş makinelerini durdurarak ağaçların sökülmesini engelledi. Bu amaçla gece boyunca nöbet tutuldu.
28 Mayıs 2013
Sosyal medya aracılığıyla durumdan haberdar olan birçok kişi, ağaçların sökülmesini ve Park'ın yıkımını engellemek için sabah saatlerinde Park'a geldi. Milletvekili Sırrı Süreyya Önder de Park'a gelerek iş makinelerinin önüne geçti. Önder, ekipten yıkım ruhsatını istediğinde ekibin ruhsatı olmadığı anlaşıldı. İlerleyen saatlerde polis yıkıma engel olmak isteyen kişilere müdahale etti ve ardından bazı ağaçlar iş makineleriyle söküldü. Polis tarafından yakın mesafeden yüzüne gaz sıkılan "kırmızılı kadın", bu gün gerçekleşen müdahalede Gezi Parkı Olayları'nın sembolü oldu.
İş çıkışında Park'a gelenlerle yıkımı engellemek için nöbet tutanlar kalabalıklaştı ve nöbet kurulan çadırlarda gece boyunca devam etti.
29 Mayıs 2013
Yıkım çalışmaları yeniden başlayınca Sırrı Süreyya Önder'in de aralarında bulunduğu grup, iş makinelerinin önüne geçerek yıkım çalışmalarını tekrar engelledi. Gecelemek için yeniden çadırlar kuruldu.
30 Mayıs 2013
Polis, Park'ta kurulan çadırlarda kalanlara sabahın çok erken saatlerinde müdahale etti. Polisin bu müdahale sırasında yoğun biber gazı kullanımı, Park'a daha fazla kişinin gelmesine neden oldu. Sosyal medyadan akşam için 5000 kişinin Gezi Parkı'na beklendiği duyuruldu; ancak katılımın bunun da üstünde olduğu tahmin ediliyor.
31 Mayıs 2013
Polis, saat 04.30 sularında Park'ta bulunanlara yine müdahale etti. Gün boyu devam eden polis müdahalesinde yoğun biber gazı kullanımı ve Toplumsal Olaylara Müdahale Araçlarından (TOMA) sıkılan basınçlı su nedeniyle üç kişi gözünü kaybetti; onlarca kişi yaralandı. Yaralananlar arasında milletvekilleri Sırrı Süreyya Önder ve Sezgin Tanrıkulu da vardı. Lobna Allami, polisin attığı biber gazı fişeğiyle başından ağır yaralanarak hastaneye kaldırıldı. Lobna Allami, 20 Temmuz'a dek hastanede kaldı.
Çeşitli şirketler, Gezi Parkı'nın yerine yapılması planlanan alışveriş merkezinde yer almayacaklarını duyurdular.
Protestolar başka şehirlere de yayıldı.
Zonguldak'ta Bülent Ecevit Üniversitesi'ndeki mezuniyet töreninde "Gezi Parkı direniyor, Taksim'e selam" yazılı pankart asan beş öğrenci gözaltına alındı.
1 Haziran 2013
Sabaha karşı Taksim'e gitmek için İstanbul'un Anadolu yakasında toplanan binlerce kişi Boğaz Köprüsü'nü yürüyerek geçti.
Taksim Meydanı'na çıkan tüm yollarda süren müdahalelerin ardından polis saat 15.45 sularında müdahaleye son verdi. Ardından binlerce kişi Taksim Meydanı'na geldi.
Ankara'da Ethem Sarısülük, bir polis memuru tarafından başından vuruldu ve hastaneye kaldırıldı.
* Video internetten alınmıştır.
Yabancı haber kanalları Türkiye'deki olayları canlı yayında gösterirken, Türkiye'deki haber kanalları olağan yayın akışlarına devam etti. Bir haber kanalının gösterdiği penguen belgeseli, Türkiye'de basının tarafsızlığına ilişkin tartışmaların sembolü oldu.
Gösteriler, diğer şehirlerde de devam etti.
2 Haziran 2013
Sabah saatlerinde göstericiler Beyoğlu sokaklarını önceki günlerde gerçekleşen polis müdahalelerinden arda kalan biber gazı fişeklerinden ve çöplerden temizledi.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'la yaptığı röportajın ardından, Fatih Altaylı'nın röportajda sorduğu ve sormadığı sorulara tepki olarak Habertürk binasının önünde protesto eylemi gerçekleşti.
Ataşehir Mustafa Kemal Mahallesi'ndeki gösterilerde Mehmet Ayvalıtaş, tüm uyarılara rağmen durmayan bir aracın çarpması sonucu hayatını kaybetti.
Ali İsmail Korkmaz, Eskişehir'de gösterilere katıldıktan sonra ara sokaklarda bir grup tarafından darp edildi.
* Video: Radikal
İstanbul Dolmabahçe ve Beşiktaş'ta gösteriler sabaha kadar devam etti. Gece boyunca Dolmabahçe'deki Bezmialem Valide Sultan Camii'nde doktorlar polis müdahalesi nedeniyle yaralananlara yardım etti. Daha sonra Başbakan o gece için "Camiye ayakkabılarıyla girdiler, camide içki içtiler," dedi.
Antalya'da 17 polisin üç üniversite öğrencisini bir otoparkta dövdüğüne ilişkin görüntülerin kamerayla da tespit edilmiş olmasına rağmen, öğrenciler şikâyetçi olmadı.
Bir polis memuru, İzmir'deki gösteriler sırasında deniz kenarında oturan bir genç kadını saçlarından sürükledi. Polis memuru, daha sonra görüntüler kendisine izletildiğinde o anı hatırlamadığını söyledi.
Gösteriler ve sert polis müdahalesi, birçok şehirde devam etti. Yurtdışında da Gezi Parkı'na destek gösterileri yapıldı.
3 Haziran 2013
% 6,43'lük bir düşüşle açılan İstanbul Borsası, son on yılın en büyük düşüşünü yaşayarak günü % 10,47 kayıpla 76.983 puanda tamamladı.
İstanbul Maslak'taki plaza çalışanları, öğle arasında Doğuş Power Center'ın önünde toplanarak eylemler başladığından beri yaşananlara yayın akışında yeteri kadar yer vermeyen NTV'yi protesto ettiler.
Başbakan, Fas gezisine çıktı.
Diğer şehirlerdeki gösterilerde polis müdahalesi devam etti. Antakya Armutlu'daki gösteride başına biber gazı fişeği isabet eden Abdullah Cömert, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti.
4 Haziran 2013
Gezi Parkı, eylemciler tarafından yaşam alanı haline getirildi. Gezi kütüphanesi kurulmaya başladı; kurulan mutfak tüm gün yemek servisi verdi; insanlar parka kurdukları çadırlarda kaldılar.
Çağlayan Adliyesi'nde avukatlar ülke çapındaki gösterilerde yaşanan polis müdahalelerini protesto etti.
İstanbul'un diğer mahalleleri ve diğer şehirlerde de gösteriler, polis müdahalelerine rağmen devam etti.
Kadınlar, Beyoğlu'ndaki duvarlara yazılmış ve cinsiyetçi küfürler içeren sloganların üstünü boyayarak duvarları temizledi.
İzmir'de "Ttvitter gözaltıları" olarak bilinen gözaltılarda, sosyal medya üzerinden halkı isyana teşvik ettikleri ve propaganda yaptıkları ileri sürülen 29 kişi gözaltına alındı.
Antakya'da Abdullah Cömert'in cenaze töreni yapıldı.
5 Haziran 2013
Beşiktaş Spor Kulübü taraftarlarından oluşan bir grup olan ve başından beri Gezi Parkı gösterilerine katılan Çarşı Grubu, Miraç Kandili dolayısıyla Beşiktaş'ta polislere ve halka kandil simidi dağıttı. Gezi Parkı'nda da Miraç Kandili kutlandı.
Taksim Dayanışması temsilcileri Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç'la görüştü.
İstanbul'da çok fazla polis müdahalesi yaşanmadı; ancak ülkenin geri kalanındaki gösterilerde polis müdahaleleri devam etti.
6 Haziran 2013
İstanbul 1. İdare Mahkemesi, Taksim Meydanı Yayalaştırma Projesi'nin ve Taksim Kışlası inşaatının önünü açan nazım imar planı değişikliklerini iptal etti.
İzmir'de gerçekleştirilen Ttvitter gözaltılarında gözaltına alınan kişiler serbest bırakıldı.
Gezi Parkı'nda polis müdahalesi olmadı; ancak ülkenin geri kalanında müdahaleler devam etti.
7 Haziran 2013
Başbakan gece saat 02.00 sularında Fas gezisinden döndü. Ertesi sabah yedi gazete Başbakan'ın havaalanı konuşmasında söylediği "Demokratik Taleplere Can Feda" sözünü manşetine taşıdı.
Önceki gece Adana'daki gösterilerde inşaatı devam eden bir köprüden düşerek ağır şekilde yaralanan polis Mustafa Sarı hayatını kaybetti.
Birçok ilde gösteriler ve polis müdahaleleri devam etti.
8 Haziran 2013
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Kadir Topbaş, Gezi Parkı'nın yerine alışveriş merkezi, otel ve rezidans yapılmayacağını, oranın kent müzesi olabileceğini söyledi.
AKP, 15 Haziran'da Ankara'da ve 16 Haziran'da İstanbul'da iki büyük miting yapacağını açıkladı.
Taksim'de bulunan Atatürk Kültür Merkezi'nin ön cephesine göstericiler tarafından pankartlar asıldı.
Ülke çapında gösteriler sürdü.
9 Haziran 2013
Taksim Dayanışması tarafından, Taksim Meydanı'nda binlerce kişinin katıldığı bir miting düzenlendi.
Gezi Parkı'nda çadırlarda kalanlar ve ziyaretçilerle yaşam sürerken diğer şehirlerdeki gösterilerde polis müdahalesi devam etti.
10 Haziran 2013
Bülent Arınç, Başbakan'ın, Taksim Gezi Parkı konusunda hükümetten taleplerde bulunan bazı gruplarla görüşeceğini söyledi.
11 Haziran 2013
Polis sabahın erken saatlerinde Taksim Meydanı'na geldi. Günlerdir gösterileri göstermeyen birçok TV kanalı canlı yayına girerek, polisle 10-15 kişilik, üstünde "SDP Asayiş" yazılı kalkan taşıyan bir grubun polisle çatışmasını dakikalarca gösterdi. Ardından polis, Sosyalist Demokrasi Partisi (SDP) binasına baskın yaparak binadakileri gözaltına aldı.
Polis, Taksim'de bulunan Atatürk Kültür Merkezi ve Cumhuriyet Anıtı'nın üzerindeki pankartları topladı. İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu, Park'takilere müdahale edilmeyeceğini açıkladı ve annelere gelip çocuklarını Park'tan alma çağrısında bulundu. Ardından polis Park'takilere müdahale etti.
Olaylar CNN, BBC gibi yabancı kanallar tarafından canlı olarak verildi.
Çağlayan Adliyesi'nde polis müdahalelerini protesto eden 40'tan fazla avukat gözaltına alındı. Bazıları bu esnada darp edildi. Tüm ülkede gösteriler devam etti.
12 Haziran 2013
* Fotoğraf: AA
Taksim'de gece boyu devam eden olaylar, polisin sabah saat 04.00 sularında müdahaleye son vermesiyle bitti. Polis, Taksim Meydanı'na çıkan sokakları boşaltarak meydanda toplandı.
Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu'nda "Türkiye'deki Durum" başlıklı bir oturum yapıldı ve polisin uyguladığı orantısız güçle ilgili kaygılar dile getirildi.
Başbakan, Gezi Parkı'ndaki gösterilerde yer alan grupların bazılarının temsilcileri ile bir araya geldi. Ardından AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Çelik, Gezi Parkı'nın bulunduğu yere Taksim Kışlası'nın inşa edilmesiyle ilgili olarak referanduma gidebileceklerini söyledi.
Taksim Meydanı'na piyanosunu getiren Alman piyanist Davide Martello gece saatlerinde meydandakilere piyano dinletisi sundu.
13 Haziran 2013
Davide Martello, akşam saatlerinde tekrar piyano dinletisi sundu. Yüzlerce anne Gezi'ye gelerek çocuklarına ve gösterilere destek verdi. Ardından olaylarda hayatını kaybedenler anıldı.
İstanbul'da "tencere tava ile ses çıkartarak polis müdahalelerini protesto gösterileri" haricinde gün sakin geçti. Buna karşın ülkenin geri kalanında gösteriler ve polis müdahaleleri devam etti.
14 Haziran 2013
İstanbul Valisi Hüseyin Mutlu, gece boyunca Dolmabahçe'de göstericilerle görüştü.
Başbakan Tayyip Erdoğan, Gezi Parkı'ndaki gösterilerde yer alan grupların bazılarının temsilcileri ile ikinci kez bir araya geldi. Taksim Dayanışması üyeleri Başbakan Tayyip Erdoğan ile yapılan görüşmenin ardından, nihai bir karar alabilmek için Gezi Parkı'nda forumlar düzenledi.
1 Haziran'da Ankara'da bir polis memuru tarafından vurulan Ethem Sarısülük hayatını kaybetti.
Sağlık Bakanı'nın, Gezi Parkı Olayları'nda yaralananlara acil sağlık hizmeti sunan doktorlar hakkında soruşturma açacağını söylemesinin ardından Türk Tabipleri Birliği ve İstanbul Tabip Odası bir açıklama yaparak soruşturmayı protesto etti.
15 Haziran 2013
Başbakan, Ankara'da "Milli İradeye Saygı" mitingi yaptı.
Taksim Dayanışması Gezi Parkı'nda düzenlenen forumların kararını açıkladı. Alınan ortak karara göre gösterilerin sadece Taksim Dayanışması çadırında sürdürüleceği, Park ve çevresindeki diğer çadırların, flamaların ve bayrakların indirileceği belirtildi. Ancak 20.50'de polis müdahalesi çok sert biçimde başladı. Polis Park'a girdi; çadırlar söküldü ve belediye işçileri Park'a girerek temizlik yaptı. Ardından Gezi Parkı polis tarafından girişe kapatıldı.
Gezi Parkı'nın boşaltıldığı bu gece polis, polis müdahalesinden ve gazdan etkilenmemek için Divan Otel'e giren göstericilere müdahalede bulundu; otelin içine gaz sıktı. Müdahale boyunca Alman Yeşiller Partisi Eş Başkanı Claudia Roth da Divan Otel'deydi ve yoğun gaza maruz kaldı.
Gösteriler gece boyunca çeşitli şehirlerde devam etti.
16 Haziran 2013
Gece 00.00'dan itibaren gösteriler İstanbul'un diğer bölgelerine de yayıldı. İlk kez polise ek olarak Jandarma da göstericilere müdahale etti. Boğaziçi Köprüsü'nden Taksim'e doğru yürüyüşe geçen gruplara polis TEM-Okmeydanı bağlantı yolunda müdahale etti. Sabaha kadar Beşiktaş-Taksim'deki caddeler ve ara sokaklarda polis müdahaleleri devam etti.
Sabah saatlerinde evden bakkala gitmek üzere çıkan 14 yaşındaki Berkin Elvan, başına gelen gaz fişeğiyle yaralandı; yoğun bakıma alındı. Berkin Elvan, bu rapor tamamlandığı sırada hâlâ bilinci kapalı olarak yoğun bakımda yatıyor.
Ethem Sarısülük, Çorum'da toprağa verildi. Çarşı Grubu'nun 22 üyesi gözaltına alındı.
Başbakan İstanbul Kazlıçeşme'de miting düzenledi. Mitinge katılanlara ücretsiz ulaşım hizmeti sunuldu.
Ülke çapında gün ve gece boyunca devam eden eylemlere polis müdahaleleri sürdü.
17 Haziran 2013
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) ve Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) genel greve gitti.
Erdem Gündüz, Taksim AKM önünde protesto için konuşmadan ayakta durma eylemi başlattı. Protesto "duran adam" ismiyle kısa sürede sosyal medyada yayıldı ve eyleme durarak destek olanların sayısı arttı. Polis, trafiği engellediği gerekçesiyle eylemi sonlandırdı ve bazı eylemcileri gözaltına aldı.
Gönüllü kişiler, deneyim paylaşımı ve gelecekte atılacak adımlarla ilgili konuşmak üzere İstanbul Beşiktaş'taki Abbasağa Parkı'nda herkese açık bir forum başlattılar.
18 Haziran 2013
* Fotoğraf: twitter
Başbakan polisi daha da güçlendireceğini ve gösterilerde polisin çok başarılı bir demokrasi sınavı verdiğini söyledi.
"Duran adam" eylemleri birçok şehirde, özellikle sembolik önemi olan mekânlarda devam etti.
Ethem Sarısülük'ü vuran polisin kimliği ortaya çıktı.
İstanbul Beşiktaş'taki Abbasağa Parkı'nda başlayan forumlar, İstanbul Kadıköy'deki Yoğurtçu Parkı başta olmak üzere şehirdeki birçok parkta yapılmaya başladı.
19 Haziran 2013
Ankara, Adana, Mersin gibi şehirlerde polis müdahaleleri devam ederken, park forumları tüm İstanbul'a yayıldı.
20 Haziran 2013
Başbakan Erdoğan'ın Akdeniz Oyunları açılış töreni için geldiği Mersin'de gösteriler gün boyunca sürdü. Oyunların açılış ve kapanış törenleri için biletler 15 dakikada bitti. Biletlerin hepsinin, protestoların önüne geçmek için AK Parti İl ve İlçe yönetimleri tarafından satın alındığı iddia edildi.
"Duran adam" eylemleri ve forumlar devam etti. Bir grup, İstanbul Sarıyer'de bulunan Yeniköy Parkı'nda gerçekleştirilen foruma sopa ve bıçaklarla saldırdı; yaralananlar oldu.
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, bundan sonra bir durağın yerini değiştirirken bile halka danışacaklarını söyledi.
21 Haziran 2013
Birçok şehirde gösteriler ve İstanbul'da çeşitli parklarda forumlar devam etti.
Emniyet Genel Müdürlüğü, 100.000 göz yaşartıcı gaz kartuşu ve 60 yeni TOMA aracı alacağını duyurdu.
22 Haziran 2013
Taksim Dayanışmasının Gezi Parkı Olayları'nda hayatını kaybedenleri anmak için karanfillerle Taksim'de toplanma çağrısının ardından binlerce kişi Taksim'de bir araya geldi. Polis bir süre sonra anmaya müdahale etti. Gösteriler tüm gece sürdü.
Birçok şehirde de gösteriler devam etti.
23 Haziran 2013
İstanbul Kadıköy'de Sivas Katliamı'nın 20. yılı için Pir Sultan Abdal Kültür Derneği tarafından miting düzenlendi. İstanbul Beyoğlu'nda İstiklal Caddesi'nde ise Trans Onur Yürüyüşü yapıldı. Bu gösterilerde Gezi Parkı gösterilerine destek ifade edildi.
Ankara ve Adana gibi şehirlerde süren gösterilere polis müdahaleleri devam etti.
24 Haziran 2013
Ethem Sarısülük'i vuran polis memuru serbest bırakıldı. Ardından birçok şehirde yürüyüşler düzenlendi.
Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Barack Obama ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Gezi Parkı Olayları'na ilişkin bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
25 Haziran 2013
Ethem Sarısülük'e ateş eden polis memurunun serbest bırakılması kararı Taksim'de protesto edildi.
26 Haziran 2013
Dünya İşkence Görenlerle Dayanışma Günü'nde insan hakları örgütleri, gösterilerde ölen ve yaralananlar için Taksim Meydanı'nda polislere karşı oturma eylemi yaptı.
Polis memurunun Ethem Sarısülük'e ateş etme anıyla ilgili tanıklık eden bir kişi gözaltına alındı; tanıklık için adını yazdıran bir diğer kişi ise tutuklandı.
Gezi Parkı Olayları'nın ilk günlerinde Dolmabahçe'deki Bezmialem Valide Sultan Camii'nde içki içildiği iddiası cami müezzini tarafından yalanlandı. Ardından müezzin hakkında soruşturma başlatıldı.
27 Haziran 2013
Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, Facebook'un Türkiye makamlarıyla işbirliği içinde çalıştığını, ancak Twitterın işbirliğini reddettiğini söyledi. Facebook, Gezi Parkı Olayları'na ilişkin olarak kullanıcı bilgilerinin devlet otoriteleriyle paylaşıldığı iddiasını reddetti.
28 Haziran 2013
* Fotoğraf: Yüksekova Haber
Diyarbakır'ın Lice ilçesine bağlı Kayacık Köyü'ndeki karakola ek bina yapılmasını protesto edenlere jandarmanın müdahale etmesi sonucu Medeni Yıldırım hayatını kaybetti. Lice'de yaşanan şiddet olayları ve Medeni Yıldı-rım'm jandarma tarafından öldürülmesi, Gezi Parkı Olayları'nda kullanılan orantısız polis gücü ile de ilişkisi kurularak Kadıköy'de binlerce kişinin katıldığı yürüyüşle protesto edildi.
Taksim Meydanı Yayalaştırma Projesi kapsamında yapılan çalışma sırasında iş makinesi su borusunu patlattı; su basması nedeniyle Taksim Metro İstasyonu'na giriş durduruldu.
29 Haziran 2013
100 sanatçı, çeşitli gazetelerde toplumdaki kutuplaşma hakkında "Kaygılıyız" başlıklı bir ilan yayınladı.
Taksim Dayanışması öncülüğünde Lice'de yaşananlara karşı düzenlenen gösteri için Taksim'de toplanan grup gece saatlerinde polis müdahalesiyle karşılaştı.
30 Haziran 2013
Gezi Parkı Olayları sürecinde başlayan forumların önemli merkezlerinden biri olan Kadıköy'deki Yoğurtçu Parkı'na sabaha karşı bir grup tarafından bıçaklı saldırı düzenlendi.
NTV Tarih dergisi son sayısını Gezi Parkı Olayları'na ayırdığı için kapatıldı. Dergiyi hazırlayanlar yayınlanmayan sayıyı internet aracılığıyla yayınladılar.
Türkiye'nin bugüne kadarki en kalabalık LGBT Onur Yürüyüşü İstiklal Caddesi'nde yapıldı. Yürüyüşte, Gezi Parkı Olayları'nda yaşananlar ve bu olaylarda dile getirilen talepler de gündemdeydi.
Mersin halkı, Mersin'de düzenlenen Akdeniz Oyunlan'mn kapanış törenine de, tıpkı açılış töreninde olduğu gibi katılamadı. Bunun üzerine hem biletlerin kendilerine satılmamasını hem de ülkede yaşanan polis müdahalelerini protesto etmek amacıyla Mersin Forum Alışveriş Merkezi önünde toplanan göstericilere polis sert müdahalede bulundu.
1 Temmuz 2013
200 kişi, "Gezi parkı eylemlerinin tüm sorumluluğunu üstleniyoruz" yazılı dilekçelerini Savcılığa sundu.
Avukat Bayram Vural, eylem yaptıkları için gözaltına alınan avukatlara destek için Ankara'dan İstanbul'a yürümeye başladı.
2 Temmuz 2013
Sivas Katliamı, 20. yılında Sivas'ta ve çeşitli şehirlerde anıldı. Anmalarda, Gezi Parkı Olayları'nda yaşanan polis şiddeti de protesto edildi.
3 Temmuz 2013
Gezi Parkı Olayları sırasında polisin ölümüne neden olduğu Ethem Sarısülük ve Mehmet Ayvalıtaş'ın anneleri bir araya geldi.
4 Temmuz 2013
Emniyet birimleri, gösterilere destek amacıyla birçok devlet kurumunun internet sitesini kefeleyen Redhack'le ilgili "sanal terör örgütü" olduğu iddiasıyla fezleke hazırlayarak savcılığa sundular.
5 Temmuz 2013
Polis, bazı illerde Gezi Parkı ile ilgili gösterilere katılanları gözaltına almak üzere baskınlar düzenledi.
6 Temmuz 2013
Taksim Dayanışma'nm çağrısı üzerine Gezi Parkı'na gelenlere polis müdahale etti. Bazı siviller de pala ile göstericilere saldırıda bulundu.
7 Temmuz 2013
Göstericilere pala ile saldırıda bulunan ve görüntülerden kim oldukları teşhis edilen kişiler gözaltına alındı ve daha sonra serbest bırakıldı.
8 Temmuz 2013
Gezi Parkı, 15 Haziran'da kapatılmasının ardından ilk kez açıldı. Ancak Park'ta gösteri yapılması ihtimali nedeniyle iş çıkış saati yaklaşırken yeniden kapatıldı. Ardından yine açıldı ve yine kapandı. Sonrasında Taksim Meydanı civarında bulunanlara polis müdahale etti.
Taksim Dayanışması üyelerinin de aralarında bulunduğu birçok kişi gözaltına alındı.
9 Temmuz 2013
Antikapitalist Müslümanlar ve Devrimci Müslümanlar gruplarının çağrısıyla Ramazan ayının ilk gününde iftar için Galatasaray'dan Taksim meydanına kadar "yeryüzü sofrası" adı verilen iftar sofrası kuruldu. İstiklal Caddesi'nin meydana açıldığı yerde duran bir TOMA, sofranın meydana uzanmasını engelledi.
Taksim Dayanışmasının bileşenlerinden olan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ve bağlı odaların yetkilerini kısıtlayan Kanun gece yarısı TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi.
10 Temmuz 2013
2 Haziran'da Eskişehir'de bir ara sokakta bir grup tarafından dövülen Ali İsmail Korkmaz, hastanede hayatını kaybetti. Ankara ve Antakya'da Korkmaz için anma gerçekleştirildi.
11 Temmuz 2013
8 Temmuz'da gözaltına alınan Taksim Dayanışma üyeleri, tutuklama talebiyle sevk edildikleri mahkeme tarafından serbest bırakıldılar.
12 Temmuz 2013
6 Temmuz günü Taksim'de palayla göstericilere saldıranlardan Sabri Çelebi'nin Fas'a gittiği öğrenildi.
13 Temmuz 2013
Gösterilere destek vermek için İzmir'den bisikletle yola çıkan bisikletliler, Taksim'e ulaştı.
14 Temmuz 2013
Ankara ve Antakya'da gösteriler ve polis müdahalesi devam etti. (BK)
* Belirtilmeyen fotoğraf ve video dışındaki tüm görseller bianet kameralarındandır.
Talebi durdurmak. Sürekli tüketim çılgınlığının beslendiği bir dünyada sanılandan daha fazla anlam içeriyor. Her şeyin metalaştığı bir dünyada tüketim kültürünün, dolayısıyla sermayenin boyunduruğu altındaki insanın ortaya bir irade koyarak içinde bulunduğu yabancılaşma perdesini aralıyor. Değiştirme gücünü, paylaşımı, insansal özü geliştiriyor. Tek başına bir belirleyiciliği olmasa, pasif bir yönelim olsa ve asıl belirleyici üretimden gelen güç olsa da; bu tüketim çılgınlığı ortasında boykotun dünya çapında gündeme gelmesi hafife alınacak bir olay değil.
Kendi emeğine yabancılaşan insanlar borç içinde yüzerken bile bu tüketim ağının bir parçası olduğunda, tekeller her türlü aşağılamayı ve kitlelerin aleyhine olan her politikayı pervasızca savunuyor. Bunda şaşıracak bir durum yok. İşin doğası bu. Burada aslında en basit boykot çalışmasında bile bunun böyle olamayacağını göstermiş oluyor emekçi kitleler. Tanınmış kişilerden büyük firmalara herkes şöyle bir durup düşünmek, en azından kitleler önünde geri adım atmak zorunda kalıyorlar. 2010’larda İsrail’e karşı başlatılan kültürel boykot dünya çapında büyük yankı uyandırdı. “Dev” organizasyonlar iptal edilmek zorunda kalındı. Yazarların, sanatçıların politik konulara duyarsız kalma lüksünün olmadığı gösterildi. Ben ise boykot olayını, özellikle kültürel boykotu farklı bir yönüyle değerlendirmek istiyorum. Bu bir rol çalma değildir. Benim, ayrımcılığa karşı kesişimsel boykot gibi bir hayalim var. Hem de dünya çapında. En azından kültürel boykot. Tabii boykotu bir araç olarak gördüğümün altını çizeyim.
Sağlamcı içerik barındıran sitelerin boykotu
Mesela sağlamcı ve ayrımcı içerik barındıran sitelerin boykot edilmesi. Özellikle rap alanında ortaya çıkan cinsiyetçi, sağlamcı, ırkçı ve fobik sözler içeren şarkıların boykot edilmesi, gençlerin bu konularda bilinçlenmesinin önünü açabilir. Engelliliğin istismarı çok yaygın. Hatta bazı tanınmış kişiler, kendi işlerinden çok bu tür duygusal istismarlar üzerinden gündeme geliyor. Mesela yıllar önce “hayırseverliğiyle” ünlü bir rock müzisyeni, kör bir genç kadınla dans etme lütfunda bulunmuştu. Bunu da bir Yeşilçam edasıyla sosyal medya hesabından paylaşarak günlük dua ve övgü ihtiyacını karşılamıştı. Bir avuç aktivistin itirazları, popülizmin öğütücü boşluğunda kaybolmuştu. Nasıl kaybolmasındı? Sağlamcılık, sakatların bile en ince zerresine işlemişti. Hatta sağlamcılar değil, sağlamcılığa tepki gösterenler daha çok eleştirilmişti.
Bu devran böyle sürdükçe ne hak arama bilinci gelişti, ne de dişe dokunur bir hak kazanımı oldu. Yeti çeşitliliklerimiz birilerinin geçim kaynağı oldu. Ama bir engelli örgütü şöyle bir boykot başlatsa: “Erişilebilir olmayan sinema platformlarını boykot ediyoruz!” Elbette bu da caydırıcı olmaz; ama toplum bunu sahiplenip boykota katılırsa çok şey değişir. Aynı şekilde, cinsel yönelimi nedeniyle bir oyuncunun proje dışı bırakılmasına karşı da bir boykot örülebilir. Bu sansüre sadece LGBTİ+ ve kadın örgütleri değil; tüm ezilenler ortak tepki gösterse çok şey değişmez mi? Cinsiyetçi, sağlamcı, ırkçı ve fobik söylemlerde ısrar edenler, kitlesel bir tepki sonunda bu tutumlarına ne kadar devam edebilir?
Evet boykot bir amaç olmamalı. Kişisel bir intikam aracı da olmamalı; ama tepkisizlikten yeğdir ve birilerinin rahatça istediğini yapmasının önüne geçebilir. Milyonlarca takipçisi olan kibir abidelerinin sosyal medya hesaplarını bile kapatıp gittiğine tanık olmadık mı? Aşağılandığımız şeyi kabul etmemek en insani hakkımız. Hayat bizi ayrımcılıkların olmadığı bir yaşama zorluyor. Şimdi hep birlikte umuda tutunup yürüme zamanı. Bir parça umudu çoktan hak ettik değil mi? (BS/TY)
Engelsiz Erişim Grubu’nun Ankara temsilciliğini yapmıştır. Müzikle yakından ilgilenmektedir. Bir dönem Grup Tepetaklak’ta bağlamacı olarak görev aldı. Farklı grup ve sanatçıların çalışmalarına bağlama, gitar, ney,...
Engelsiz Erişim Grubu’nun Ankara temsilciliğini yapmıştır. Müzikle yakından ilgilenmektedir. Bir dönem Grup Tepetaklak’ta bağlamacı olarak görev aldı. Farklı grup ve sanatçıların çalışmalarına bağlama, gitar, ney, flüt gibi enstrümanlarla katkı sundu. Müzikal çalışmalarına Grup Devinim’de devam etmektedir. Edebiyatla, sanat sepet işleriyle haşır neşir olmak ve tembellik hakkını sonuna kadar kullanmak en büyük keyiflerindendir. Halen Engelsiz Erişim Derneği ve değişik platformlarda faaliyetlerine devam etmektedir.
Taleplerimizi toplumsal mücadeleden soyutlama devri geçti
Sloganların dahi zamanla anlamından soyutlandığı sosyal medyanın popülist dünyasında, sürekli paylaşılan Emma Goldman’a ait olduğu iddia edilen “Dans edemeyeceksem bu benim devrimim değildir” sözünden esinlenerek “Ötekilerin kendisini ifade edemediği bir mücadele eksik kalmaya mahkumdur” diyorum.
Eşit yaşama talebimizi bilmem kaçıncı sıraya erteleme devri bitti. Çünkü hayat bütünlüklüdür. Sömürü bütünlüklüdür, aşağılanmak bütünlüklüdür. Sorunlarımızın kökeni sınıfsal ve bu gerçekliğin üzerinden atlayan hiçbir kesişimsel mücadele başarılı olamaz. Aynı şekilde ezilenlerin kesişimsel mücadelesini yıllarca olduğu gibi ütopik zamanlara öteleyip görmezden gelmek de artık imkansız.
20. yüzyıl mücadeleleri bunu defalarca gösterdi. Yıllarca alanlara girmesine burun kıvrılan LGBTQ+’ların artık alanda olması değil olmaması sorgulanıyor. Çünkü var olmalarının haklılığıyla cesaretle ileri atılıp ön yargı duvarının en sert kolonunda onarılmaz bir delik açtılar. Bunu kendi adıma, engelli hakları mücadelesi açısından örnek alırım. Sloganların dahi zamanla anlamından soyutlandığı sosyal medyanın popülist dünyasında, sürekli paylaşılan Emma Goldman’a ait olduğu iddia edilen “Dans edemeyeceksem bu benim devrimim değildir” sözünden esinlenerek “Ötekilerin kendisini ifade edemediği bir mücadele eksik kalmaya mahkumdur” diyorum.
Bu eşyanın tabiatı gereği de böyle zaten. Bugün özellikle gençlerin geleceksizliğe karşı verdiği mücadele hiçbir ayrımcı kalıba sığamayacağı gibi, belli kesimlerin taleplerini yok sayma darlığına da düşemez. O nedenle “şimdi engelli haklarının zamanı mı” diyene kendini güncellemesi gerektiğini gösterecek hayat. Her alanda eziliyorsak, her alanda kendimizi ifade edebilmeliyiz. Toplumun duyarlılığının yükseldiği dönemlerde, dilden başlayarak her türlü ayrımcılığı gündeme getirmeliyiz. Dildeki sağlamcılığın farkında olmayan insanlara da bir ufuk açmış oluruz böylece. Mesela “ideolojik körlük, olaylara kör sağır kalmak” gibi ifadelerin ayrımcı ve sağlamcı olduğu tartışılmayacak bile yıllar sonra. Daha önce üzerine gidilmiş ayrımcılıklar gibi, kitaplarda kalacak. Tabii bu kendiliğinden olmayacak. Bugüne kadar değiştirdiğimiz her şeyde olduğu gibi, burada da belirleyici olan şey bilinç berraklığımız ve mücadelemiz olacak. O nedenle tarihe engelli hakları açısından yön veren bazı eylemleri buraya alıntılamak istedim.
Erişilemeyen kamu binaları, kısıtlanan hayatlar, yok sayılan insanlar… Sakatlar için hiç yabancı olunmayan durumlar. “Gelişmiş ülkelerde” farklı sözünü çok duyarız. Oysa her yerde aynıdır. Bir nebze kazanım varsa o da bilinçli kitlelerin öne atılması sayesinde olmuştur. Özellikle sosyal modelin yaygınlaşmasıyla bu mücadelenin seyri değişmiştir. 1977 yılında ABD’de federal binaların erişilebilir olmasını içeren rehabilitasyon yasasının 504. Maddesinin uygulanması için San Francisco’daki Sağlık, Eğitim ve Refah bakanlığı sakat aktivistler tarafından adeta işgal edildi. 28 gün sürdü oturma eylemi. Bu eylem sonucunda hükümet 504. Maddeyi uygulamak zorunda kaldı ve federal binalara erişilebilir olma zorunluluğu getirildi. ABD tarihinde federal bir binada yapılan en uzun eylemin altına imza atmak da eylemcilerin şanı oldu.
70’li yıllar Japonya’da da erişilebilirlik eylemlerine sahne oldu. Biz 2025 yılında daha tam olarak erişilebilir toplu taşımaya sahip değilken 70’lerde Japonya’daki güçlü engelli eylemleri sayesinde toplu taşıma tamamen erişilebilir hale geldi. Dünyada ve Türkiye’de benzer bir çok eylem gerçekleşti. Eylemlerin niteliğini dönemin koşulları da belirliyor. Mesela 2010’lerin ikinci yarısından itibaren tüm protesto hareketlerinde olduğu gibi engelli eylemlerinde de sosyal medya önemli bir araç haline geldi. Hem engelli aktivistler ve örgütlerin kendini güncellemesinde hem de kendilerini topluma anlatmalarında önemli bir rol oynadı. Yukarıda verdiğim eylem örneklerini neredeyse 50 yıl öncesinden seçmem bilinçli bir eylemdi. “Gelişmişlik” ya da kazanılmış haklar kendiliğinden oluşmuyor. Hepsi bir mücadelenin ürünü.
Son dönemde dünya çapında gelişen eylemlerin çoğu da tek bir talebe sınırlı kalmıyor. Sistemin birçok açıdan örselediği insanlar kendi taleplerini haykırıyor. Bu çok önemli bir avantaj. Bir kişiyi bile sağlamcılıkla yüzleştirmeye çalışırken, yüzlerce kişinin ilgisini bu konuya çekme olanağı doğuyor. Elbette ilgili mücadele neyse, onun ana konusunun odağını kaydırmadan yapmak gerekiyor bunu. Çünkü “şimdi sırası değil” diyen çok bilmişlerle “benim tek politikam” engelim diyenler aynı geri noktada birleşiyor. Aynı amaç etrafında farklılıklarımızı da savunarak, öğrenerek ve öğreterek yürümekten başka bir çare yok. Gerisini de hayat içindeki pratik öğretiyor. Yeter ki öğrenmek isteyelim.
Engelsiz Erişim Grubu’nun Ankara temsilciliğini yapmıştır. Müzikle yakından ilgilenmektedir. Bir dönem Grup Tepetaklak’ta bağlamacı olarak görev aldı. Farklı grup ve sanatçıların çalışmalarına bağlama, gitar, ney,...
Engelsiz Erişim Grubu’nun Ankara temsilciliğini yapmıştır. Müzikle yakından ilgilenmektedir. Bir dönem Grup Tepetaklak’ta bağlamacı olarak görev aldı. Farklı grup ve sanatçıların çalışmalarına bağlama, gitar, ney, flüt gibi enstrümanlarla katkı sundu. Müzikal çalışmalarına Grup Devinim’de devam etmektedir. Edebiyatla, sanat sepet işleriyle haşır neşir olmak ve tembellik hakkını sonuna kadar kullanmak en büyük keyiflerindendir. Halen Engelsiz Erişim Derneği ve değişik platformlarda faaliyetlerine devam etmektedir.
