Mine Kaplangı’nın Küratörlüğünde Cadılarla Dans Edin

* Fotoğraf: Eda Emirdağ

Sanat eserlerini internete erişimi olan herkese açmayı hedefleyen Duvarları Olmayan Müze projesinin üçüncü sergisi “Cadılarla Dans Etmek” 16 Ocak’ta açıldı.

TIKLAYIN  - Sanatta Erişilebilirlik: Duvarları Olmayan Müze

British Council Türkiye’nin dijital sanat platformunda yer alan sergide, içlerinde William Blake, Madame Yevonde, Fatma Bucak, CANAN, Roger Ackling, Alan Davie, Anya Gallaccio gibi isimler olan 21 sanatçının eserleri var.

Sergideki sanat eserleri izleyiciyi görünenin ötesinde başka diyarlar olduğunu hayal edenler, cadılar, büyüler, farklı diller ve farklı anlamlandırmalar ile karşılaştırıyor. Eserler engellilerin erişebilmesi için metin okuma programları ile uyumlu, sesli betimlemeleri ve işaret dili çevirileri ile sergileniyor.

“Cadılarla Dans Etmek” küratörü Mine Kaplangı sergi hakkında bianet’e konuştu.

“Cadılık tarihi çok kapsayıcı bir yol açtı”

Kadın teması sizi neden cadılara götürdü?

British Council'ın Duvarları Olmayan Müze projesinin yeni sergisi için yaptıkları açık çağrıda bu senenin temasının ‘kadın’ olarak seçilmesi rahatsız ediciydi ilk karşılaşmada. Aslında neden kadın temalı bir sergi çağrısına ihtiyaç duyduğumuz üzerine düşündüğüm sıralarda cadılık tarihi üzerine okumalar yapıyordum.

Çoğunluğu kadınlardan oluşan binlerce kişinin sistematik olarak öldürüldüğü bir tarih incelemesi üzerinden bu konunun sanata, edebiyata etkileri üzerine düşünmeye başladım. Bu nedenle sergi önerimi de bu yönelim üzerinden kurguladım, British Council koleksiyonuna bir filtre ile bakmak da önemliydi.

Nitekim 1930’lardan beri devam eden çok kapsamlı ve oldukça fazla sayıda eser barındıran bir koleksiyon. Bir soru sormadan koleksiyona yaklaşmak ve kadın temasında bir sergi önerisinde bulunmak mümkün gözükmedi bana.

Cadılık tarihi bu açıdan çok kapsayıcı bir yol açtı, hem kadının temsili, sanat yazımında kadının görünmezliği, cadı/kadınların tarihte, edebiyatta, masallarda hatta mitlerde temsil ettikleri, kadının cinselliği üzerinden kurulan politikalar ve bunların günümüz sanatındaki izdüşümleri...

Güç sembolü olarak cadı

Cadıları, cadılığı günümüz bağlamında anlamlı kılan nedir? Bunlar sergiye nasıl yansıdı?

Ben cadı sıfatını daha çok bir güç sembolü olarak yorumlamak istedim, günümüz sanatındaki yansımalarını da buradan yola çıkarak okumaya çalıştım. Nelerden beslendikleri, neleri sakladıkları, barındıkları üzerinden belki de günümüzdeki temsillerine bakmak. Bu temsiller sanatta kimi zaman birebir referanslar ve semboller üzerinden olurken, bazen de sadece bir yerlerinden hikayelere dokunan detaylar olabiliyor.

Bu nedenle de farklı zaman dilimlerinden eserlere yer vermeye çalıştım. 18. yüzyılda yapılmış olan bir William Blake eserinin yanı sıra 1920’lerden Audrey Hammond'ın bir tiyatro posteri de bulunmakta, aynı şekilde Fatmak Bucak'ın 2013 yılından bir video işi de.

Sergi açılışında bireysel ilginiz de olduğunu söylediğiniz cadılık hakkındaki çalışmalarınız serginin hazırlık sürecini nasıl destekledi?

Tarihini okumak bir yana yaşayan cadılar ile tanışma fırsatım olmamıştı daha önce ya da belki de ben fark edemiyordum, şimdi ise o ufak detayları okuyabilmeyi öğrenince birçok metin, eser, ses farklı bir okumaya fırsat verebiliyor.

"Karanlığın içinde ne olduğunu merak edenler..."

Kaplangı Çarşamba günü Pera Müzesi’nde gerçekleşen açılış etkinliğinde şunları söylemişti:

"Karanlığın içinde ne olduğunu merak edenlerin durdurulmaması için belki de edebiyatın, hikaye anlatıcılığının ve özellikle güncel sanat içinde hikaye anlatıcılığı pratiğinin bir araç olabileceğini düşünüyorum.

"Söylenemeyen, korkulan, sınırlanan onca birikimi nasıl ifade edeceğimiz sorusu şu an bütün çevremde konuşulan konulardan biri.

Başka diyarlar, başka diller, başka anlamlandırmalar

“Serginin parçası olan eserler kimi zaman temsil ettikleri dönemler, kimi zaman şahit oldukları olaylar, izledikleri detaylar ya da kurguladıkları hikayeler, kimi zaman da sanatçıların doğrudan konu üzerinde çalışmaları nedeniyle seçildi. Bu olası izlerin ve detayların peşine düşmek en keyif aldığım bölüm oldu.

“Merak etmenin, sormanın sürekli olarak kısıtlandığı bu fazla gürültülü dönemlerde cadı avlarının şiddetini arttırarak devam ettiğini söylemek gerekir. Görünenin ötesinde başka diyarlar olduğunu hayal edenleri durdurmak zordur, hapsetmekse neredeyse imkansız. O yüzden de cadıların, büyülerin, başka dillerin ve başka anlamlandırmaların oluşumlarını da sanatta izlemek bana heyecan veriyor.”

* Sergiyi bağlantıdan gezebilirsiniz.

(EÖ/EKN)