Kürtçe Medyada bianet/kurdî Çizgisi ve “Online Kürtçe Medya Atölyesi”

2018 yılında İstanbul'daki merkezinde faaliyetlerine başlayan Atölye BİA projesi kapsamında iki senedir Kürtçe Medya ve Haber Atölyesi düzenliyoruz.

2020 yılında atölyenin Diyarbakır’da yapılması için tüm hazırlıklar tamamlandı. Covid-19’un dünya genelinde yayılması ve bu durumun yarattığı sonuçlar nedeni ile maalesef atölyeyi ertelemek zorunda kaldık.

Bianet Kürtçe gazetecilik rehberleri hazırlıyor 

bianet/kurdi pratikte Kürtçe haberciliği yapmasının yanında Kürtçe haberciliğin daha iyi yapılması için çalışmalarını yürütmekte. Ferid Demirel ile yazdığımız, Kürtçe-Türkçe Toplumsal Cinsiyet sözlüğü ve çevirdiğimiz Yargı Gazeteciliği, Abdusselam Yıldırım ile çevirdiğimiz Çocuk Odaklı Gazetecilik, Nuri Fırat’ın çevirisi ile Toplumsal Cinsiyet Odaklı Gazetecilik kitapları, online bianet Kitaplığında Kürtçe olarak yer alıyor. 

Türkiye tarihinde ilk Kürtçe medya eğitimi 

Türkiye çok sınırlı Kürtçe faaliyetler yürütmekte, yapılan bazı çalışmalara bizzat engel olabilmekte. Yakın devlet tarihine kadar devlet kurumları ve toplumsal alanda Kürtçe konuşmak yasaktı. Bu durumdan kaynaklı, Kürtlerin medya organlarında oto sansür oluşmakta devletin yapmadığı Kürtçe medya eğitimlerini onlar da yürütmemekte. Bunun gibi, sayamayacağımız birçok nedenle Türkiye devlet tarihinde genel katılımlı Kürtçe medya eğitimi hiç verilmedi. 

IPS İletişim Vakfı/Atölye BİA bu eğitimlere başlama kararı aldı. Fakat çok geç kalmış medya eğitimine ilk olmanın acemiliği ile başlamamalıydık. 

Birleşik Krallıkta, Oxford Üniversitesi, Reuters Enstitüsünün, dijital medya fellowship programına katıldıktan sonra, Amerika Birleşik Devletleri, PENN Üniversitesinin gazetecilik eğitimini online aldım. Böylelikle online ve sınıf ortamında dünya standartlarını gözleme imkanı buldum. 

Kürt medyasının birçok kurumunda 20 yıldan fazla tecrübe edinen Ferid Demirel ile bu işin yürütücülüğünü üstlendik. 

Öznur Subaşı’nın koordinatörlüğü ve Sakine Orman'ın yardımları olmasaydı bu iş bu kadar güzel olmazdı. Her adımda IPS İletişim Vakfı başkanı Nadire Mater ve projeler koordinatörü Evren Gönül yanımızda oldular, önerilerini esirgemediler. Dünyadaki bir çok güzel işin altında imzası bulunan SIDA (İsveç Uluslararası Kalkınma İşbirliği Ajansı) atölyenin finansal destekçisi… 

Gazeteci arkadaşım Bedirhan Muhsin Aybar’ın sözleriyle aktaracak olursam; “Atölye için Kürt medyası yıldız karması oluşturdum.” 

Dünya standartlarında Kürtçe gazeteciliğin nasıl yapılacağını anlamak için; hali hazırda REUTERS, BBC, AFP, The New York Times, SBS, DW, Al Jazeera için çalışan Kürt gazetecileri, kendi bilgi ve deneyimlerini Kürt genç gazetecilere Kürtçe anlatmalarını istedik. Minnetle söylemeliyim ki tek bir gazeteci bile hayır demedi. 

Aynı zamanda sahada Kürt gazetecileri neyin beklediğinin anlamak için JinNews ve Mezopotamya Ajansı editörlerini ve iki serbest gazeteciyi davet ettik.  

Böylelikle; Hatice Kamer, Mahmut Bozarslan, Sertaç Kayar, Ferid Demirel, Fatime Tekin, Hatice Şahin, Refik Tekin ile aynı projede yer aldık. 

Başladık! 

Çok ciddi konuları enerjisi yüksek, meraklı ve esprili bir ekiple tartışıyoruz. Ferid Demirel’in moderatörlüğünde, ilk derste bianet/kurdi’yi, hak odaklı gazetecilik perspektifi ile Kürtçe haber yazımında temel noktaları ve Kürtçe haber yazımında zaman kalıpları ve cümle yapısını anlattım.  

İkinci ders için "Gazeteciliğin 10 prensibi"ni London, Oxford ve PENN Üniversitelerin ders programlarından derlemiştim. Buların Kürtçe habercilikteki uygulamalarında tespitlerde bulundum ve çözüm yollarını tartışmaya açtım.  

10 prensibin ilk üçü; haber kaynağı, sonraki üçü; haber yazımı ve son dördü; yazılan haberlerin yaratacağı sonuçların okura, habere kaynak olan kişiye/kişilere ve gazeteciye yansımalarını tartıştık.  Katılımcıların isteği üzerine dersi 20 dakika uzattım. Son dört etik kuralını daha derinlemesine tartışma imkanı bulduk.

İkici gün moderatörlük sırası benimdi. Ferid Demirel Kürtçe haber söyleşilerinde yapılan hataları anlattıktan sonra çözüm yollarını tartışmaya açtı. Katılımcılar aktif bir şekilde fikirlerini sundular.

Online Kürtçe Medya Atölyesi, 18 ve 19 Nisan'da Hatice Kamer, Sertaç Kayar, Refik Tekin ve Fetime Tekin'in sunumları ile devam edecek. (MB/DB)