ABD-Çin: Biden'dan yeni hamle

 *Fotoğraflar: AA, Pexels.

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Joe Biden, Çin'in yükselişine karşı ABD, Avustralya, Japonya ve Hindistan'dan oluşan gayri resmi bir stratejik forum olan "Dörtlü" (Quad) olarak bilinen Dörtlü Güvenlik Diyaloğu'nun ilk yüz yüze toplantısını düzenliyor. 

Beyaz Saray'a göre, Biden'a Washington'da Japonya Başbakanı Yoshihide Suga, Hindistan lideri Narendra Modi ve Avustralya Başbakanı Scott Morrison "özgür ve açık bir Hint-Pasifik'i teşvik etmeyi" görüşmek üzere katılacak.

CNN'in analizine göre toplantı, ABD'nin Asya politikasında büyük bir değişiklikle aynızamanda geldi. Biden yönetimi bölgedeki diplomatik ortaklıklarını güçlendirmeye çalışırken, Japonya, Çin'in askeri yığınağına giderek daha şahin bir bakış açısı getiriyor.

Aynı zamanda, Avustralya'nın ABD ve Birleşik Krallık ile yaptığı AUKUS savunma anlaşması, Washington'un Asya'ya olan bağlılığını pekiştirirken, bazı önemli Güneydoğu Asya ortaklarını tedirgin etti.

Bu kritik noktada, Quad'in bundan sonra ne yapmayı seçeceği her zamankinden daha önemli görülüyor.

Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü kıdemli analisti Malcolm Davis, George W. Bush yönetimi altındaki ilk köklerine kıyasla, Dörtlü'nün "düşük anahtarlı bir siyasi ve ekonomik diyalogdan" Asya Pasifik bölgesinde çok önemli bir oyuncuya dönüştüğünü söyledi.

Çin'e karşı Quad

Quad ilk olarak 2007'de önerildi, ancak Çin'in ekonomik ve askeri bir süper güç olarak yükselişi sırasında eski ABD Başkanı Donald Trump'ın yönetimi altında yeniden canlandırılıncaya kadar on yıl süreyle askıya alındı.

Asya'daki diplomatik ortam, 2017'deki canlanmadan bu yana önemli ölçüde değişti ve Quad daha büyük bir önem kazandı.

Nisan 2020'de Avustralya ve Çin arasındaki ilişkiler, Avustralyalı Morrison'ın Covid-19'un kökenleri hakkında bağımsız bir soruşturma çağrısında bulunmasının ardından büyük bir gerileme yaşadı.

Pekin, Avustralya mallarına cezai kısıtlamalar getirerek misilleme yaptı ve ilişki henüz düzelmedi.

Bu arada, ABD, Çin'i kontrol altına almak amacıyla Asya'daki diplomatik ortaklıklarını sağlamlaştırdıkça, Trump döneminde bozulan Washington ve Pekin arasındaki ilişkiler Biden döneminde daha da sekteye uğradı.

Amerikan desteği Avustralya'da coşkuyla karşılandı ve bu ayın başlarında iki hükümet, üç ulusun Asya'da daha yakın bir savunma ortaklığı oluşturmak için askeri bilgi ve teknoloji alışverişinde bulunacağı bir anlaşma olan AUKUS için İngiltere'ye katıldı.

Delhi'nin önemi

Amerika Birleşik Devletleri Alman Marshall Fonu'nun Asya Programı direktörü Bonnie Glaser, Hindistan'ın şu anda Quad'ın en temkinli üyesi olduğunu ve grubun Çin'i düşmanlaştırma kapasitesinin Delhi'ye bağlı olabileceğini söyledi.

2020 yılının ortalarında Hindistan ile Çin arasında en az 20 Hintli askerin ölümüyle sonuçlanan bir sınır çatışmasının ardından uzmanlar, Delhi'nin Pekin'i düşman etmeye isteksiz olduğunu söyledi.

Ancak Yeni Delhi'deki Kara Savaşı Araştırmaları Merkezi'nde araştırma görevlisi olan Amrita Jash, Hindistan'ın yeni ve gelişmiş askeri tatbikatlar, silahlar da dahil olmak üzere askeri olarak ABD'ye hala yaklaştığını söyledi. 

Tayvan kilit

Yine CNN'in analizine göre Tayvan muhtemelen Cuma günü Washington'da tartışılacak kilit noktalardan biri olacak.

Geçen yıl boyunca Pekin, yetmiş yıldan fazla bir süre önce bir iç savaşın sona ermesinden bu yana anakara Çin'den ayrı olarak yönetilen ada çevresinde askeri faaliyetlerini hızlandırdı.

Çin Komünist Partisi, yaklaşık 24 milyon kişiye ev sahipliği yapan Tayvan'ı, hiçbir zaman kontrol etmemiş olmasına rağmen, topraklarının ayrılmaz bir parçası olarak görüyor.

Başkan Xi ayrıca daha önce Pekin'in Tayvan'ı anakara Çin ile "yeniden birleştirmek" için güç kullanımını dışlamayacağı konusunda uyarmıştı.

Trump ve şimdi Biden yönetiminde ABD, büyük silah satışlarını kabul ederek ve adaya ziyaretlerde yüksek profilli diplomatlar göndererek son yıllarda Tayvan ile bağlarını güçlendirdi.

Avustralya, Tayvan'a desteğini dile getirmek için ABD'ye düzenli olarak katıldı ve Temmuz ayında, Japonya'nın başbakan yardımcısı Taro Aso, yerel basında yer alan bir konuşmada, Tokyo'nun adayı herhangi bir istiladan korumak için Washington ile güçlerini birleştirmesi gerektiğini söyledi.

(PT)