Haberin İngilizcesi için tıklayın
Hrant Dink Vakfı'nın 2009'dan beri sürdürdüğü Medyada Nefret Söylemi İzlenmesi projesi kapsamında hazırlanan rapora göre, 2019'de ulusal, etnik ve dini grupları hedef alan 4 bin 364 köşe yazısı ve haber metni yayımlandığı tespit edildi.
TIKLAYIN - Medyanın 2018 Nefret Söylemi Karnesi
Bunlardan 108’inin, birden fazla gruba yönelik, farklı kategorilerde nefret söylemi barındırdığı görüldü. Bu metinlerde, 80 farklı grup hakkında 5 bin 515 adet nefret söylemi içeriği tespit edildi.
En çok Ermeniler ve Suriyeliler hedef alındı
Rapora göre incelenen yazılarda nefret söyleminin hedef aldığı grupların başında 803 söylem ile Ermeniler geliyor. Ermeniler Hocalı Katliamı’nı ve 24 Nisan Ermeni Soykırımı’nı Anma Günü’nü konu alan haberlerde ve köşe yazılarında şiddet ve katliamla ilişkilendirilerek düşmanlaştırıldı. PKK ve ASALA ile beraber anılarak terörle özdeşleştirildi. Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki anlaşmazlıklara dair haberlerde ve köşe yazılarında hedef gösterildi. ‘Millî Mücadele’ anlatılarında bütün bir toplum olarak şiddetle ilişkilendirildi, ‘düşman’ gruplar ve bireylerin arkasındaki güç olarak yaftalandı. Bakü’nün Azerbaycan topraklarına dâhil edilmesinin yıldönümünü konu alan metinlerde şiddet ve katliamla ilişkilendirilerek düşmanlaştırıldı.
Rapora göre haklarında nefret söylemi oluşturulan ikinci grup Suriyeli mülteciler oldu. Suriyeliler hakkında bir senede 760 nefret söylemi üretildi. Rapora göre Suriyeliler sistematik olarak cinayet, hırsızlık, taciz gibi adli olaylarla anılarak potansiyel suçlu olarak kodlandı ve güvenlik sorunları ve terörle özdeşleştirildi.
Barış Dalı Harekâtı’na ilişkin haber metinleri ve köşe yazılarında salt Türkiye’deki varlıklarından dolayı hedef gösterildi.
Türkiye’deki olumsuz ekonomik koşulların ve işsizliğin sorumlusu olarak gösterildi. Türkiye’nin demografik yapısına yönelik bir tehdit, rahatsızlık ve gerginlik kaynağı olarak yaftalandı.
754 söylemle hakkında en çok nefret söylemi oluşturulan üçüncü grup olan Yunanlar ise gerginlikler nedeniyle ‘düşman’ olarak konumlandırıldı. Geçmişte yaşanan olaylara gönderme yapılarak ve Akdeniz’deki doğalgaz ve petrol arama çalışmaları nedeniyle düşmanlaştırıldı. Kıbrıs’la ilgili haber metinleri ve köşe yazılarında Rumlarla beraber Kıbrıslı Türkler için bir tehdit kaynağı olarak gösterildi.
Yunanistan-Türkiye sınırında yaşanan mültecilere yönelik insan hakları ihlallerinden bütün bir toplum olarak sorumlu tutuldu.
Yunanlıların ardından en çok nefret söylemine uğrayan gruplarsa şöyle oldu: Yahudiler (676), Rumlar (603), Hıristiyanlar (604), İngilizler (223), Fransızlar (140), Araplar (123), gayrimüslimler (98)
Tür, gazete ve kategorilere göre dağılım
Rapora göre 2019’da, tekrarlanan içerikler dışarıda tutulduğunda, incelenen metinlerin 2160’ını köşe yazıları, 2099’u ise haberler oluşturdu.
Basın arşivi sayfaları, dosyalar, okur sayfalarında yer verilen yazılar, kitap tanıtımı/değerlendirmesi yazıları ve benzeri metinler ise ‘diğer’ başlığı altında değerlendirildi ve bu kategoride bulunan 105 metinde nefret söylemi tespit edildi.
Nefret söylemlerinin yüzde 51’i yerel, yüzde 49’u ulusal basında üretildi.
Ulusal basında nefret söylemi üreten ilk 15 gazete şöyle: Yeni Akit (263), Yeniçağ (155), Diriliş Postası (131), Milli Gazete (123), Milat (118), Yeni Şafak (101), Türkiye (89), Sözcü (86), Türkgün (85), Star (72), Önce Vatan (68), Güneş (64), Doğru Haber (63), Ortadoğu (62), Yeni Mesaj (56)
Yerel basında nefret söylemi üreten ilk 10 gazete ise şu şekilde: Yeni Konya (88), İstiklal (46), Yeni Dönem (29), Bizim Anadolu Gazetesi (27) Ayrıntılı Haber (27) Karadeniz’den Günebakış (26), Bursa A Gazete(25), Eskişehir Sakarya (24), Erzurum Pusula (24), İttifak (23)
Kategorilere göre nefret söylemi
Raporda, gazetelerde yer alan nefret söylemi örnekleri, dört kategori altında incelendi. Buna göre abartma/yükleme/çarpıtma yüzde 71,80 ile ilk sırada yer aldı.
düşmanlık/savaş söylemi yüzde 18,25’le ikinci, küfür/hakaret/aşağılama yüzde 7 ile üçüncü, simgeleştirme 2,95 ile dördüncü sırada yer aldı.
Nefret söylemlerinin yoğunlaştığı konular
Ocak-Nisan 2019 döneminde Taksim’deki yılbaşı kutlaması, Ege Denizi’nde mülteci botlarının batması (16 Ocak), Fransa’nın 24 Nisan’ı Ermeni Soykırımını Anma Günü ilan etmesi (6 Şubat), Hocalı Katliamı’nın yıldönümü (26 Şubat), Dünya Emekçi Kadınlar Günü (8 Mart), ABD’nin İsrail’in Golan Tepeleri’ndeki hâkimiyetini tanıma kararı (25 Mart), Yeni Zelanda’da iki camiye yönelik ırkçı saldırı (15 Mart), 31 Mart yerel seçimleri, Ermeni Soykırımı’nı Anma Günü (24 Nisan);
Mayıs-Ağustos 2019 döneminde Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı ile çalışan yabancı şirket yöneticileri hakkında uluslararası tutuklama müzekkeresi çıkarılması (10 Haziran), İstanbul yerel seçiminin tekrarlanması (24 Haziran), ‘Kıbrıs Barış Harekâtı’nın yıldönümü (19 Temmuz), Srebrenitsa Katliamı’nın yıldönümü (11 Temmuz), 15 Temmuz darbe girişiminin yıldönümü, İçişleri Bakanlığı’nın Suriyelilerin kayıtlı oldukları illere geri gönderilmesi talimatı, Temmuz ayında ABD’de, Ermeni Soykırımı ve sonrasında el konan mülkler için tazminat talebiyle Türkiye aleyhinde davalar açılması , 30 Ağustos Zafer Bayramı, İçişleri Bakanlığı’nın Suriyelilerin kayıtlı oldukları illere geri gönderilmesi talimatı;
Eylül-Aralık 2019 döneminde İsrail-Filistin çatışmaları, Güney Kıbrıs’ın ve Yunanistan’ın Akdeniz’de yaptığı doğalgaz ve petrol arama çalışmaları, Yunanistan sınırındaki mültecilere yönelik insan hakları ihlalleri, ‘Barış Pınarı Harekâtı’ gibi gündem maddeleri etrafında nefret söylemi üretiminin yoğunlaştığı görüldü.
|
Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
(HA)
