Angelina Jolie ve Af Örgütü'den çocuk hakları kitabı

* Fotoğraf: Af Örgütü

Oscarlı oyuncu, yapımcı ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (UNHCR) Mülteciler Özel Temsilcisi Angelina Jolie ve Uluslararası Af Örgütü güçlerini birleştirerek, çocuklar ve gençlerin haklarını öğrenmeleri ve adaletsizliğe karşı durabilecek gücü edinmeleri için yeni bir kaynak kitap hazırladı. 

BM Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin ilk yazarlarından Prof. Geraldine Van Bueren’in katkılarıyla kaleme alınan kitap, bazı yetişkinlerin çocukların okumasını istemeyeceği kitap, tüm dünyaya çocuk haklarını koruma sözünü hatırlatıyor.

"Haklarınızı Bilin ve Talep Edin" başlıklı kitap çocuk haklarını açıklıyor, gençlere kendilerini ve başkalarını korumaları için ihtiyaç duydukları bilgileri öğretiyor ve devletlerin çocuk haklarını koruma sözlerini tutmakta nasıl yetersiz kaldığını gösteriyor. 

Jolie: Tüm dünyaya hatırlatma zamanı

Angelina Jolie konu hakkında şunları söylüyor: 

“Devletler sözlerini tutsaydı ve yetişkinler çocukların haklarına saygı gösterseydi bu kitaba ihtiyaç olmazdı. Çocukların da tıpkı yetişkinler gibi hakları vardır ve bu hakları talep edecek güce ve etkinliğe sahip olmaları gerekir. Haklarınızı Bilin ve Talep Edin, bazı yetişkinlerin çocukların okumasını istemeyeceği bir kitap; çünkü çocuklara kendi haklarını ve başkalarının haklarını savunmak için gerekli bilgileri kazandırıyor.

“Devletler 1989’da çocukların haklarını korumak için sözleşme imzaladı; ancak birçoğu hâlâ çocukların sesine kulak tıkıyor. Bazı ülkelerde henüz dokuz yaşındaki kız çocuklar evliliğe zorlanıyor. Küresel çapta 61 milyonun üzerinde çocuk ilkokula gitmiyor ve 2019’da her altı çocuktan biri şiddetli yoksulluk içinde yaşıyordu. Bu sayı pandemi sürecinde çok daha arttı. Artık tüm dünyaya çocukların haklarını koruma sözünü hatırlatmanın zamanı geldi.”

Kitap tüm ülkelere ulaşmayı planlıyor

Kitap bugün itibariyle İngiltere’de kitapçılarda satışa sunuluyor; ABD, Avustralya, Yeni Zelanda ve Yunanistan’da ise ön siparişe açılıyor. Çok yakında Güney Kore, Danimarka ve Almanya’nın aralarında bulunduğu ülkelerde de edinilebilecek. 

Kitap online erişime açık olacak ve tüm nitelikli kitabevlerinde satışa sunulacak. 

Yazarlar, kitabın tüm ülkelerde ve dillerde yayımlanmasını ve böylece milyonlarca çocuğun daha haklarını bilmek ve talep etmek için gerekli gücü edinebilmesini hedefliyor.

Kitapta neler var?

Covid-19 pandemisinin sosyal ve ekonomik etkileri, çok çeşitli insan hakları sorunlarının gençleri orantısız etkilediğini açıkça gösterdi. Doğrudan onları etkileyen sorunlara gelindiğinde ise gençlerin sesine nadiren kulak veriliyor veya hiç verilmiyor. Haklarınızı Bilin ve Talep Edin, gençlere harekete geçmeleri ve söz sahibi olmaları konusunda donanım kazandırmayı amaçlıyor.

Kitap, çocuklara söz sahibi olma ve kendilerini etkileyen tüm kararlara katılma hakkını tanımak için tasarlanmış BM Çocuk Hakları Sözleşmesi ile oluşmaya başlayan çocuk hakları kavramından yola çıkıyor. Ayrıca “nasıl yapmalı” kılavuzlarını içeriyor ve dünyanın dört bir yanında insan hakları alanındaki değişimlerin ön sıralarında yer alan bazı genç aktivistlerin hikayelerine yer veriyor. 

Bu ilham verici gençler iklim değişikliği konusunda kampanya yapmaktan eğitime erişim talebine ve ırkçı ayrımcılık ve silah şiddetine karşı durmaya kadar çok çeşitli alanlarda insanların inandıkları doğrular adına mücadele etmesinin gücünü gösteriyor.

Dünyadan çocukların aktivizm örnekleri

Kitap, dünyadan çocukların aktivizm hikayelerine de yer veriyor. Bunlardan biri 19 yaşındaki Khairiyah Rahmanyah’ın hikayesi. 

Rahmanyah, Tayland’ın güneyinde bir sahil kasabasında balıkçılık yapan bir ailede dünyaya geldi. Evinin yakınında, zengin bir deniz mahsulleri kaynağı olan denizde, deniz kaplumbağaları ve nadir bir tür olan pembe yunuslar yaşıyor. Khairiyah 2020’de, 17 yaşındayken, Tayland hükümetinin köylerini sanayi bölgesine dönüştürme planına karşı bir kampanya başlattı. Bunun sonucunda hükümet, planı ertelemeye karar verdi fakat proje iptal edilmedi. Bu nedenle, Khairiyah’ın topluluğu için verdiği mücadele devam ediyor.

Saatlerce nöbet tutan ve dönüşüm projesinin durdurulmasını talep eden bir mektubu başbakana iletmek üzere Bangkok’taki Başbakanlık binasına gitmek için 1000 km yolculuk eden Khairiyah, “bu kitabın bir parçası olmaktan ötürü hissettiklerimi tarif edemem” diyor ve ekliyor:

“Topluluğumun yaşadıklarını temsil ettiğim için gerçekten gurur duyuyorum. Doğduğumdan bu yana aktivizmin içindeyim ve küçük yaşlardan beri topluluğumu korumak için mücadele ediyorum. Bu hakikati yaşamak acı vericiydi. Gelecek nesil için hayatın daha farklı olmasını istiyorum. Biz çocuklar, haklarımızı öğrenebilmeliyiz. Bizi cesaretlendirmek, güçlü kılmak ve desteklemekse yetişkinlerin görevi.”

Callamard: Bilgi kilit önemde

Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard ise kitap hakkındaki açıklamasında şunları söylüyor: 

“Hepimiz, bugünün insan hakları sorunlarıyla, 2030’un dünyasına karşı sorumlu olduğumuzu bilerek ve geleceği de hesaba katarak mücadele etmeliyiz. Kendimize ‘eylemlerimiz gelecekteki çocukları nasıl etkiliyor?’ diye sormak ve çocukların gelecek yıllarla ilgili bir gündem oluşturmasını sağlamak zorundayız. Bu da ancak haklarını ve onları nasıl talep edeceklerini bilmeleriyle mümkün.

“Çocuklar bunu bilmediklerinde genellikle yetişkinler tarafından istismar, ayrımcılık ve sömürüye maruz bırakılma riski altına girer. Aynı zamanda görmezden gelinme, yaşadıkları dünyayla ve devralacakları sorunlarla ilgili önemli kararlara katılamama riski altına da girerler. Uluslararası Af Örgütü, tüm devletlerin çocuk haklarına öncelik vermesini sağlamak için mücadele ediyor.

“Bu nedenle, kitabın yanı sıra, genç aktivistlerin katılımıyla online insan hakları eğitimi derslerini de başlattık. Bu dersler tüm dünyada gençleri ve diğer kişileri haklarını talep etmeleri konusunda güçlü kılmayı amaçlayan oldukça etkili bir araç olacak. Gençler haklarıyla ilgili bilgi sahibi olduklarında bunları savunmak, kendilerine ve başkalarına yapılan adaletsizliklere karşı çıkmak için de gerekli gücü edinmiş olacaklar. Bilgi kilit önemdedir. Çocuk haklarının korunduğu bir dünya hepimizin yararınadır.”

Çocuk hakları 

Dünyada 2,3 milyar civarında çocuk yaşamaktadır. Bu da toplam nüfusun yaklaşık üçte birine karşılık gelir. Çocuklar yaşama, onur ve sağlık, kimlik, eşitlik, ayrımcılığa maruz kalmama; güvenli bir yerde yaşama, zarara karşı korunma, (söz hakkı dahil olmak üzere) katılım, bedensel bütünlük, silahlı şiddete karşı korunma, adalet, kişi hürriyeti ve gizlilik haklarına; azınlık ve yerli haklarına; eğitim, oyun, düşünce özgürlüğü, kendini ifade etme ve barışçıl protesto haklarına sahiptir.

(TP)