Büyükanıt'a Şemdinli Soruşturması

Şemdinli davasının görüldüğü Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi, müdahil avukatların, eski Genelkurmay Başkanı Yaşar Büyükanıt ve diğer üç komutan hakkında Van Cumhuriyet Başsavcı Vekilliğince soruşturma başlatılması talebini kabul etti.

Müdahil avukatlardan Van Barosu Başkan Yardımcısı Murat Timur, bianet'e yaptığı açıklamada, taleplerinin başından beri olayın arkasındaki sorumluların yakalanması olduğunu, şimdi bu yönde bir adım atıldığını söyledi.

"Komutanlara dava açılmalı"

Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi'nde bugün yeniden görülmeye başlanan Şemdinli davasının ilk duruşmasında, başta dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Büyükanıt olmak üzere o dönemde görev yapan Genelkurmay Plan ve Harekat Daire Başkanı Korgeneral Erdal Öztürk, Jandarma Asayiş Kolordu Komutanı Korgeneral Selahattin Uğurlu, Hakkari İl Jardarma Komutanı Albay Erhan Kubat hakkında mahkemenin Van Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulunmasını talep etti.

Mahkeme müdahil avukatların talebini kabul etti ve komutanlar hakkında Van Cumhuriyet Başsavcı Vekilliği'ne suç duyurusunda bulunulması kararını verdi. Duruşma 18 Ekim'e ertelendi.

Avukat Timur, "Davanın başından beri müdahiller olarak talebimiz, bu olayın sadece üç kişiyle sınırlı olmadığı ve olayın arka planının olarak sorgulanmadığı şeklindeydi" dedi. Timur, mahkemenin soruşturmanın genişletilmesini kabul ettiğini söyledi.

Timur şöyle konuştu: "Beklentimiz, savcılığın, dosyadaki belgeleri inceleyerek emir-komuta zinciri içerisinde sorumlu olan komutanlara, Türk Ceza Kanunu'ndaki "Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar" bölümündeki 302. maddeden dava açması."

EMASYA iddianamede

Dava, eski Savcı Ferhat Sarıkaya'nın yazdığı iddianameyle devam ediyor. Timur, şüphelilerle ilgili temel suçlamanın EMASYA üzerinden olduğunu, şüphelilerin EMASYA'ya uygun davrandıklarını ileri sürdüklerini ifade etti. İddianamede, sanıkların faaliyetlerinin EMASYA'ya aykırı olduğu iddiası yer alıyor.

Timur, sanıkların Emniyet bölgesinde faaliyet yürüttüğünü, hem bölge hem de faaliyetleri açısından problem olduğunu ve sanıkların ortaya çıkan belgelerle, operasyonel ve istihbari faaliyette bulunduklarının kanıtlandığını söyledi.

Davanın ilk savcısı Sarıkaya, "Büyükanıt'ın Diyarbakır 7. Kolordu Komutanı olduğu dönemde suç işlemek için çete kurduğu" iddiasını öne sürmüştü. Mesleki yeterlilikten uzak olduğu gerekçesiyle 20 Nisan 2006'da meslekten men edildi, avukatlık yapması yasaklandı. Referandumla HSYK'nın yapısı değişince yaptığı başvuruyla, meslekten ihraç kararı kaldırıldı ve Ankara Cumhuriyet Savcılığına atandı.

Şemdinli'de ne oldu?

Hakkâri'nin Şemdinli ilçesinde bulunan Umut Kitapevi, 9 Kasım 2005'te bombalı saldırıya uğradı. Ali Yılmaz ve Mehmet Zahir Korkmaz'ın yaşamını yitirdiği saldırıyı gerçekleştirdiği iddia edilen Astsubaylar Ali Kaya ve Özcan İldeniz ile PKK itirafçısı Veysel Ateş yakalandı.

Olayla ilgili 22 Kasım 2005'te soruşturma başlatıldı, Kaya ile İldeniz 28 Kasım'da Van'da tutuklanarak Askeri Cezaevi'ne konuldu. Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi'nde 19 Haziran 2006'da Kaya ve İldeniz'e "Cinayet, çete kurmak ve cinayete teşebbüs" suçlarından 39 yıl 10 ay 27'şer gün hapis cezası verildi. Dosyalarının gittiği Askeri Mahkeme'de ise sanıklar ilk duruşmada tahliye edildi. Büyükanıt'ın, sanıklardan Kaya için "Tanırım, iyi çocuktur" demesi tepki çekmişti.

12 Eylül 2010'daki referandumun ardından, Anayasa değişikliğiyle birlikte, Askeri Yargıtay Başsavcılığı'nın, "Şemdinli davasında askeri mahkemenin görevsiz olduğu" yönündeki görüşünden sonra Askeri Yargıtay da davanın sivil mahkemede görülmesine hükmetti. Kararın gittiği Uyuşmasızlık Mahkemesi de dosyanın Özel Yetkili Ağır Ceza Mahkemesi'ne gitmesine karar verdi. Dosya, dört yıl aradan sonra Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi'ne geri geldi.

EMASYA nedir?

"Emniyet-Asayiş-Yardımlaşma" ifadelerinin kısaltılmışı olan EMASYA Protokolü, İçişleri Bakanlığı ile Genelkurmay Başkanlığı arasında 7 Temmuz 1997'de imzalandı. İl İdaresi Kanunu'nda yapılan değişiklikle hazırlanan protokol, polisin yeterli olmadığı durumlarda Türk Silahlı Kuvvetleri'nin toplumsal olaylara müdahalesine dönük bir düzenlemeyi içeriyor.

Resmi içeriği tam olarak açıklanmayan protokolün 9. maddesi, Valilik talep etmese de askere, kendisi gerekli gördüğü durumlarda toplumsal olaylara el koyma yetkisi veriyor. EMASYA, 4 Şubat 2010'da kaldırıldı. (AS)