Çatışma Ortamı Sürerse Fetret Devri Başlar

Bu üç alanda çatışma ortamı sürerse, Türkiye’de iktidar parçalanması, yeni bir “fetret dönemi” yaşanabilir. Ardından, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) hükümetinin geleceğine ilişkin yeni bir tablo ile karşı karşıya kalınabilir. Türkiye’de kısa vadede yeni bir siyasal kriz yaşayabilir.

Kıbrıs: AKP’nin iktidar alanını genişletme çabası

Kıbrıs sadece bir güvenlik meselesinden ibaret değildir. Kıbrıs sorunu dolayımıyla Türkiye’de devam eden tartışma, esasında bir yanıyla bir iktidar tartışmasıdır. Türkiye’nin yeni siyasal kimliğinin oluşturulmasına dönük bir tartışmadır.

Kıbrıs üzerinden yürütülen tartışma şudur: Kıbrıs’ta Annan Planı temelinde bir çözüm için adım atılması, Türkiye’deki geleneksel iktidar bileşimini değiştirir.

3 Kasım seçimlerinden sonra ortaya çıkan siyasal tablo nedeniyle, AKP ve diğer iktidar odakları arasında zoraki bir uzlaşma sağlandı. AKP, kendisine tanınan iktidar alanını genişletmek istiyor, bunun için de arkasına Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa Birliği’ni (AB) alan politika izliyor.

Bunun devam etmesi için, Kıbrıs sorununun Batının talepleri doğrultusunda çözülmesi gerekiyor. Bu nedenle AKP, Annan Planı’nı esas alan bir çözümden yana, Annan Planı’nı esas alan bir “Türkiye Tutum Belgesi” oluşturmaya çalışıyor.

Türkiye’nin AB’ye yaklaşması, AKP’nin iktidar alanını genişletmesi, Ordunun sistem içindeki gücünün geriletilmesi anlamına gelecektir. Çatışmanın nedeni budur.

Uzlaşma çabası mı, çatışma işareti mi?

Genelkurmay Başkanlığı ile AKP hükümeti arasında görüş ayrılığı bulunduğu herkesin bildiği bir sır. Mustafa Balbay’ın açıkladığı metinler çok ayrıntılı, terminolojisi geleneksel devlet diline uygun. Balbay’ın haberi, yalan olamayacak kadar gerçek bazı unsurlar taşıyor.

Ordu’nun Kıbrıs sorununa bakışı çok belli. Radikal gazetesinde Mehmet Ali Kışlalı’nın Genelkurmay Başkanı Hilmi Özkök ile yaptığı söyleşide, Özkök’ün Kıbrıs’a yaklaşımı, “Genelkurmay’ın çekincesi” olarak verilen belgedeki görüşlerle uyumlu.

Genelkurmay Başkanlığı’nın ve Dışişleri Bakanlığı’nın bu haberi yalanlamış olması, görüntüyü kurtarmaya dönük bir tutum gibi algılanmalı.

Ordunun Kıbrıs konusundaki geleneksel politikasını biliyoruz. Bu süreçte Genelkurmay Başkanlığı geleneksel görüşlerini gözden geçiriyor; Annan Planı’na ne kadar yaklaşabileceği konusunda bir çalışma yürüttüğü anlaşılıyor.

Annan Planı’nın olduğu gibi kabul edilemeyeceğini gören AKP de bu planda bazı tadilatlar yapıyor.

Böyle bir pencereden bakıldığında, “iki taraf görüşlerini yakınlaştırmaya, uzlaştırmaya, ulusal bir politika oluşturmaya çalışıyor” denilebilir.

Diğer taraftan, bu haberlerin basına sızdırılması, bir çatışma işareti olarak da algılanabilir. Ordu ve hükümet arasında bu konuda bir sorun yaşandığı çok açık. Kim kime yaklaşacak, ne kadar yaklaşacak bilinmiyor.

Basına sızdırılan haberler de açık tartışma ihtiyacından kaynaklanıyor, görüşlerde uzlaşma ortamının zayıflığına işaret ediyor. Her iki kurumda da uzlaşma isteyen ciddi bir odağın olduğunu, haberlerin basına bu odaklar tarafından sızdırıldığını düşünüyorum.

“Kuzey Irak” ve “Ilımlı İslam”

Benzer şekilde, Türkiye’nin Kuzey Irak’ta bir ABD çözümünü kabul etmesi de, Türkiye’deki iktidar bileşimini etkiler. Hükümetin arkasında ABD’nin durması, karşı çıkanların tasfiyesi anlamına gelir.

Diğer taraftan, özellikle 15 ve 20 Kasım’da Türkiye’de yaşanan bombalı saldırılardan sonra İngiltere Başbakanı Blair ile ABD Başkanı Bush’un yaptıkları açıklamalar çok önemli.

Bush ve Blair, Türkiye’nin teröre ve radikal İslama karşı bir cephe ülkesi olduğunu ilan ettiler. Bu, Türkiye’nin küresel düzen içindeki yerini yeniden tanımlama girişimidir. Ordu’nun asıl itirazı da buna dönüktür.

Daha önce Türkiye dünyaya laik, modern, demokratik bir Müslüman ülke olarak örnek gösterilirken, bu yaklaşımla, ılımlı İslam ülkesi olarak model olarak önerilmeye çalışılıyor.

Bu da AKP’nin arayıp da bulamadığı bir yaklaşım. Türkiye’nin ılımlı İslam ülkesi olarak model gösterilmesi, Türkiye’de sınırlı, kısmi İslamizasyonun gerçekleştirileceği anlamına gelir.

Bu proje, Türkiye’nin başlangıç ve kuruluş ilkelerinin değiştirilmesi anlamına gelir. Bu yönde adımlar ve buna karşı direniş var. Bu da ciddi bir kriz potansiyeli barındırıyor. (BB)