“Cezaevinde sıcak su yok, soğuk su kesiliyor”

* Fotoğraf: İHD

Haberin İngilizcesi için tıklayın

İnsan Hakları Derneği (İHD) Mersin Şubesi, Tarsus T-Tipi Kapalı Cezaevine dair raporunu, bugün derneğin internet sitesinden açıkladı.

İHD Mersin Şubesi’ne 2021 yılı Mart-Ekim ayları arasında farklı tarihlerde yazılı ve sözlü yapılan başvuruların yanı sıra İHD Mersin Şubesi, Özgürlük İçin Hukukçular Derneği Mersin Şubesi ve Çukurova Tutuklu ve Hükümlü Aileler Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği Mersin Şubesi üyesi avukatlarından oluşan heyet mahpuslarla görüşmeler yaptı.

Bu görüşmeler sonucu hazırlanan raporda, cezaevlerindeki sorunlar ve hak ihlallerine yönelik tespitler ile hak ihlallerinin son bulması adına çözüm önerileri yer alıyor.

“Hekimlerin davranışları endişe verici”

Rapora göre, mahpusların yaşadığı sorunlardan bazıları şöyle:

“Çıplak arama da dahil insanlık dışı ve onur kırıcı muameleler devam ediyor.

“Hapishane koşulları ve hak ihlallerinin hasta mahpusların yaşamını çekilmez duruma getirdiği, özellikle ağır kronik rahatsızlığı olan mahpuslara makul yaşam ve tedavi koşullarının sunulmadığı, revire çıkma taleplerinin de sürüncemede bırakıldığı öğrenildi.

“Özellikle son yıllarda raporlarımıza yansıdığı üzere Mersin yerelindeki hekimlerin mahpuslara yönelik tavır ve davranışlarının, tedavi yöntemleri ya da keyfi tutumla tedaviden kaçınma eylemlerinin vahim ve endişe verici boyuta ulaştığı gözlemlendi.

“Mahpuslara hiç bir tehlike intibası uyandırmamalarına rağmen peşin bir yargı ile kelepçeli muayene dayatılması, mahpus S.K.’nın tedavisinin seyri için mahrem bölgelerinin göründüğü bir muayene sırasında gardiyanın içeride kalması, bu durumdan rahatsız olan mahpusun hekimin sözlü tacizine maruz kalması ve tedavisinin yarım bırakılmasının insan haklarına ve meslek onuruna ağır saldırı niteliği taşıdığı tespit edildi.

“Sağlık ve beslenme konusundaki tespitler de şöyle sıralandı: Yemeklerin çok az geldiği, yenilmeyecek durumda olduğu, şebeke suyunun kuyu suyu ve tuzlu olduğu, daha önceden devam eden sıcak sorununun henüz tam anlamı ile giderilmediği, bazı koğuşlara uzun zaman sıcak suyun verilmediği soğuk suyun ise kesintiye uğratıldığı, kantinde satılan ürünlerin çok kalitesiz, standart dışı olduğu ve fahiş fiyatlara satıldığı, bu nedenle mahpusların alışveriş yapma imkanlarının çok zor olduğu, ek gıda ve su ihtiyaçlarının kantin yolu ile karşılanmasının zorlaştırıldığı…

“Pandemi koşullarına rağmen; hapishane idaresince gerekli ve yeterli temizlik malzemelerinin verilmediği, mahpuslara çok az sayıda maske verildiği, uzun süre aynı maskeyi kullanmak zorunda kaldıkları, gardiyanların koğuşlara maskesiz girdikleri, bu konuda önlem almadıkları, bu durumun mahpusların sağlığı açısından tehlike yarattığı, pandemi ile ilgili yeterli önlemin alınmadığı ifade edildi.

“Kürt dili, tarihi ve kültürü ile ilgili kitapların mahpuslara verilmediği ancak başka dile, tarihe veya kültüre dair kitapları istediklerinde alabildikleri, bu noktada mahpusların kendi kültür ve kimliklerini tanıma imkanlarının engellendiği öğrenildi.”

Çözüm önerileri

Hak ihlallerinin, işkence ve kötü muamele uygulamalarının son bulması için raporda şu çözüm önerileri yer aldı:

• Tecrit, işkence ve kötü muamele, haksız sevk, usulsüz saldırı niteliğindeki arama, askeri düzende sayım uygulamaları; haberleşme, iletişim, görüşe çıkarmama disiplin cezaları, sağlığa erişim ve sair hak ihlalleriyle ilgili acil çözümlerin üretilmesi,
• En temel insani haklar olan hijyen malzemesi, sağlığa erişim, iyi beslenme, spor ve bilgi edinme, kitap ve gerekli şahsi eşya bulundurma vb. haklarının ihlaline yol açan kötü hapishane koşullarının ivedilikle düzeltilmesi,
• Hasta mahpusların sağlık durumlarının acil takibi ve tedavilerinin geciktirilmeden yapılması,
• İnsani ve makul taleplerinin yerine getirilmesi,
• Ailelerine yakın yerlerdeki hapishanelere sevk taleplerinin kabul edilmesi,
• Davaları devam eden mahpusların hukuksal savunma hakkının temini için yargılama yerlerine sevk edilmeleri,
• Beyanlarda ve başvurularda belirtilen insanlık onuru ile bağdaşmayan tecrit, işkence, darp ve kötü muamele iddiaları karşısında Adalet Bakanlığı ve hapishane savcıları tarafından gereken hassasiyetini gösterilmesi, iradi veya ihmali davranışlarıyla kusur veya kasıtları tespit edilen kamu görevlileri hakkında ivedilikle adli ve idari soruşturmaların başlatılması,
• Haksız tecrit altında tutulduğunu, darp edildiğini, kötü muamele gördüğünü belirten mahpusların beyanlarının tanık/mağdur/şikayetçi sıfatıyla alınarak can güvenlikleri sağlanmak koşuluyla sağlık raporlarının aldırılması ve hapishane kamera kayıtları da incelenmek suretiyle sorumluların tespit edilmesi ve tatmin edici bir yargılama yapılması,
• Hak ihlallerine yol açan, mahpusların yaşamlarını çekilmez hale getiren hapishane koşullarının düzeltilmesine yönelik idari çalışmaların yapılması, cezaevlerinde görevli tüm personellere insan hakları eğitimi verilmesi ve uygulama takibi yapılması,
• Cezaevlerinin bağımsız uzmanlardan oluşan sivil toplum heyetlerinin ve kamu yönetiminin ortak denetimine açılarak, sorunların tespiti ve çözüm yollarının birlikte üretilmesi.

Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.

(AS)