Çin ve Rusya ilişki tazeliyor

Fotoğraf: Vang Yi ve Putin, Moskova'da/AA

Ukrayna savaşının başlamasının birinci yıldönümüne birkaç gün kala Moskova'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya gelen Çin Komünist Partisi Merkezi Dışişleri Komisyonu Başkanı ve eski Dışişleri Bakanı Vang Yi, iki "müttefik"in ilişkileri ilerletme konusunda "yeni bir fikir birliğine" varmayı umduklarını söyledi.

Çarşamba günü erken saatlerde, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile bir araya gelen Vang, TV'de yayınlanan kısa açıklamalarında, Çin ve Rusya'nın stratejik işbirliğini derinleştirmeye hazır olduğunu tekrarladı.

Putin: "Çin'e minnetarız"

Putin de, Vang ile görüşmesinde "Rusya-Çin ilişkilerinin planlandığı gibi ilerlediğini" söyledi. Karşılıklı ticaret ve diğer alanlarda "yeni merhaleler"e ulaşmaktan söz etti. İki ülkenin uluslararası ilişkilerde "süre giden işbirliği" için Rusya'nın Çin'e minnettarlığını dile getirdi.

Uluslararası durumu "oldukça karmaşık" olarak nitelendiren Putin, Çin-Rusya işbirliğinin "uluslararası durumu istikrara kavuşturmak açısından önemli" olduğunu söyledi.

Vang: "Çok kutupluluk önemli"

"Kriz her zaman bir fırsattır" diyen Vang da, Çin-Rusya ilişkisinin "hiçbir zaman üçüncü taraflarca dikte edilmediğini" söyledi. Her iki lider de uluslararası ilişkilere "çok kutuplu" yaklaşımın önemini vurguladı.

Çin "tek kutupluluk" olarak nitelediği ABD'nin küresel liderliğe egemen olmaya yönelik yaklaşımını reddediyor.

Çin, geçtiğimiz yıl Ukrayna'da savaşın başlamasından bu yana Rusya'yı destekleyen pek çok açıklamada bulunmuş olmasına karşılık savaşta tarafsız olduğunu ileri sürüyor. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise, Çin'in reddetmesine karşın geçtiğimiz hafta sonu Beycin'in Moskova'ya ölümcül silahlar tedarik etmenin eşiğine gelmiş olabileceğini söylemişti.

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in de önümüzdeki aylarda Putin'i Rusya'da ziyaret etmesi bekleniyor, ancak kesin bir tarih açıklanmadı.

Çin Dışişleri: "BM şartına bağlıyız"

Rusya'nın resmi haber ajansı TASS;  Vang Yi'nin Mosokova ziyaretini değerlendiren Çin Dışileri Bakanlığı'nın Çarşamba günü yaptığı açıklamada iki ülkenin "bloklar arası çatışmaya kararlılıkla karşı çıkma" konusunda fikir birliğine vardıklarını açıkladığını duyurdu.

Bakanlığın web sitesinde yayınlanan açıklamada, şöyle denildi: "Her iki taraf da BM ve diğer uluslararası çok taraflı mekanizmalar çerçevesinde koordinasyonu güçlendirmeyi sürdürmeyi , birlikte BM Şartı'nın temel hedeflerini ve ilkelerini savunmayı, hegemonyaya ve blok çatışmasına kararlılıkla karşı çıkmayı kabul ediyor."

Çin: "BM destekli bir
'ortak güvenlik' konsepti gerek"

Birleşik Krallık'ta yayımlanan The Guardian gazetesinin haberine göre, Carnegie Uluslararası Barış Vakfı kıdemli araştımacılarından Aleksander Gabuyev, Vang'ın güvenlik konseyi sekreteri Nikolay Petruşev gibi üst düzey yetkililerle buluştuğu Moskova'ya ziyaretinin, "[iki ülke arasındaki] ilişkinin sadece yolunda gitmekle kalmadığını, aynı zamanda genişlediğini, büyüdüğünü göster[diğini]" söyledi.

Salı günü, Putin'in Yeni START antlaşmasını askıya aldığını açıkladığı konuşmasıyla eş zamanlı olarak yayımlanan Beycin'in "küresel güvenlik girişimi"ne ilişkin resmi tutumuna ilişkin bir makalede Çin, "her ülkenin güvenliğine saygı duyacak ve garanti edecek" BM destekli bir "ortak güvenlik" konsepti önermişti. Makalede "ancak ahlaka ve doğru fikirlere dayanan güvenlik sağlam bir temele dayanabilir ve gerçekten kalıcı olabilir" deniliyordu.

"Küresel güvenlik girişimi" metninde ayrıca, yaptırımların anlaşmazlıkları çözmenin bir aracı olarak kullanılması açıkça reddediliyordu. Şi'nin, Ukrayna işgalinin yıldönümü olan Cuma günü, muhtemelen Beycin'in "küresel güvenlik girişimi"nde özetlenen fikirler üzerine inşa edilecek bir "barış konuşması" yapması bekleniyor.

Oxford Üniversitesi uluslararası ilişkiler profesörü Rosemary Foot da, Vang'ın Moskova ziyaretinin çatışmayı tırmandırmakta ısrar yerine Çin'in "barışçıl bir çözüm" fikrini ilerletmek açısından için bir fırsat olduğunu söyledi. Çin liderliği, hem ideolojik açıdan hem ekonomik hedeflerine ulaşmanın aracı olarak uluslararası ilişkilerde istikrarın önemini vurguluyor.

"Çin Rusya'nın dev bir
Kuzey Kore olmasını önlüyor"

Gabuyev, "Çin, Rusya'da rejimi ayakta tutan ve aşırı militarize olmuş bir endüstriye ve normal yaşamın tamamen tahrip olmasına rağmen ülkenin dev bir Kuzey Kore'ye dönüşmesini önleyen bir can simidi haline geliyor" dedi. "Elbette Rusya çok daha sağlam bir ekonomi, ancak Çin pazarına satış yapma veya Çin teknolojisine erişme yeteneği olmadan, [Rusya için] hayat ve savaş çabalarını sürdürmek çok daha zor olacak.

"Bu yüzden Rusya'nın bu bağları sürdürmesinin ve genişletmesinin kesinlikle gerekli olduğunu düşünüyorum" dedi.

(AEK)