Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliğine doğru

Finlandiya’nın NATO üyeliğine başvurma kararının ardından İsveç’in iktidar partisi Sosyal Demokrat Parti de NATO’ya üyelik başvurusu yapma kararı aldı. İsveç hükümeti kararı değerlendirmek üzere Türkiye’ye bir heyet de gönderecek.

İstanbul

Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliğine doğru

Berlin'deki NATO toplantısından. (Fotoğraf: AA)

Rusya-Ukrayna savaşı sonrasında NATO'ya üyelik başvurusu yapmayı değerlendiren Finlandiya ve İsveç'ten art arda üyelik açıklamaları geliyor.

Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinisto'nun dün (15 Mayıs) resmi olarak NATO üyeliğine başvuracaklarını duyurmasının ardından İsveç'in iktidar partisi Sosyal Demokrat Parti, NATO üyeliğine başvurma kararı aldı.

Konuya ilişkin partiden yapılan açıklamada, "15 Mayıs'taki parti toplantısından çıkan karara göre, NATO üyeliğine başvuru yapılmasını destekliyoruz" denirken İsveç Başbakanı Magdalena Andersson başvuru kararının "İsveç'in güvenliği için en iyi karar olduğunu" söyledi.

İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde de Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, partisinin aldığı kararı "tarihi karar" olarak nitelendirdi:

"Bugün, İsveç Sosyal Demokrat Partisi, NATO savunma ittifakına üyelik başvurusuna 'evet' diyerek, tarihi bir karar aldı. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali bir bütün olarak İsveç ve Avrupa'nın güvenlik durumunu kötüleştirdi."

Kararın bugün İsveç parlamentosunda görüşülmesinin ardından İsveç ve Finlandiya'nın birlikte en geç 18 Mayıs'a kadar başvuru yapması bekleniyor.

NATO üyeliğine kamuoyu desteği

Rusya-Ukrayna savaşı başlamadan önce Finlandiya kamuoyunun NATO üyeliğine desteği yüzde 20 bandındaydı. Savaş başlamadan önce, Ocak 2022'de paylaşılan anket sonuçları Finlandiya halkının yüzde 30'dan azının NATO üyeliğini desteklediğini gösteriyordu. İşgalin ardından yapılan anketlerde ise bu oran önce yüzde 53'e, ardından Mayıs ayında yüzde 76'ya yükseldi.

NATO üyeliğine olan desteğin Ocak ayında yüzde 57 civarında olduğu İsveç'te üyeliğe destek oranı Finlandiya'daki kadar yüksek değil. İsveç'te şu anda iktidarda olan Sosyal Demokratlar da geleneksel olarak NATO üyeliğine karşıydı. Nitekim, Başbakan Magdalena Andersson Mart ayında yaptığı açıklamada muhalefetin NATO'ya katılma çağrılarını reddederek böylesi bir adımın Avrupa'yı daha da istikrarsızlaştıracağını söylemişti.

İsveç'teki Yeşiller ve sol partiler NATO üyeliğine muhalefetini sürdürüyor.

Çavuşoğlu'ndan görüşme sonrası açıklama

Öte yandan, 30 üyeli Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'nün (NATO) genişlemesiyle ilgili kararların üyelerin oybirliğiyle alınması gerekiyor.

Fakat Cumhurbaşkanı ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, 13 Mayıs'ta bir açıklama yaparak İsveç ve Finlandiya'nın muhtemel NATO üyelik başvurusu konusunda "olumlu bir düşünce içinde" olmadıklarını açıklamış, iki İskandinav ülkesi için "terör örgütlerinin adeta misafirhanesi gibi" ifadelerini kullanmıştı.

Bu açıklamadan bir gün sonra, 14 Mayıs'ta Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, NATO Dışişleri Bakanları Gayriresmi Toplantısı öncesinde Almanya'nın başkenti Berlin'de İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde ve Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto ile bir görüşme yaptı.

Görüşme sonrasında medyaya konuşan Çavuşoğlu, toplantıda görüşülen konulara ilişkin Erdoğan'a benzer ifadeler kullandı:

"Özellikle bu iki ülkenin PKK/YPG terör örgütleri ve mensuplarıyla yaptığı görüşmeler ve özellikle de İsveç'in yaptığı silah yardımı dahil tüm rahatsız olduğumuz konuları, neden karşı olduğumuzu gayet açık şekilde sergiledik."

İsveç, Türkiye'ye heyet gönderiyor

İsveç hükümeti de NATO üyeliğini görüşmek için diplomatlardan oluşan bir heyeti Türkiye'ye göndermeye karar verdiğini açıkladı.

İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde, diplomatlardan oluşan heyetin Türkiye'ye gideceğini doğrulayarak iktidarda bulunan Sosyal Demokrat Parti'nin, ülkenin NATO üyeliğine başvurması yönünde aldığı kararı değerlendirmek için çok yakında Ankara'ya bir heyet gönderileceğini söyledi.

"Türkiye'nin endişeleri ele alınacak"

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de NATO toplantısı sonrasında Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock ile ortak basın toplantısı düzenledi. Stoltenberg toplantıda özetle şöyle konuştu:

"[Finlandiya ve İsveç'in] NATO'ya katılmak isteyip istemediklerine karar vermek onlara kalmış. Alacakları karara saygı duyacağız çünkü tüm egemen uluslar, kendi yollarını seçme hakkına sahiptir.

"Finlandiya ve İsveç, NATO'nun en yakın ortaklarıdır. Başvurmaya karar verirlerse, bu tarihi bir an olacaktır.

"NATO'ya üyelikleri, ortak güvenliğimizi artıracak, NATO'nun kapılarının açık olduğunu ve saldırganlığın fayda etmediğini gösterecek.

"Finlandiya ve İsveç'in üyelik için başvuruda bulunması halinde hızlı bir şekilde ilerleyebileceğimizi umuyorum. Türkiye, niyetinin üyeliği engellemek olmadığını açıkça belirtti. Bu nedenle Türkiye'nin dile getirdiği endişeleri, üyelik sürecini geciktirmeyecek şekilde ele alabileceğimizden eminim."

Baerbock da "Onlar için NATO'nun kapıları açıktır ve eğer bu kapıdan geçmeye karar verirlerse onları, kollarımızı açarak karşılarız" dedi. (SD)