Hangi Pusulalar Geçersiz, Sayım Nasıl Yapılacak, Mahpuslar Oy Kullanacak mı?

* Fotoğraf: Abdullah Coşkun – Konya / AA

Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 31 Mart Mahalli İdareler Genel Seçimlerinde seçim kurulları ile sandık kurullarının görev ve yetkilerini açıkladı.

Resmi Gazete’de yayınlanan genelgeye göre, uyulacak kurallar şöyle:

Sandığın düzeninden sandık kurulu başkanı sorumlu

Sandık çevresinde düzenin sağlanması sandık kurulu başkanına, sandığın konulduğu bina ve çevresi ise bina sorumlusuna ait olacak.

Görüntü kaydetmek yasak

Cep telefonu, fotoğraf ve film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla oy verme yerine girilmesinin yasak olduğunu ve cezasının bulunduğunu, bu tür cihazların oy verme işlemi bittikten sonra iade edilmek üzere sandık kuruluna bırakılması gerektiğini belirten levhalar sandık çevresine herkesin göreceği şekilde asılacak.

Sandık çevresi

Sandık çevresinde, sandık kurulu başkan ve üyeleri, adaylar, milletvekilleri, o sandık bölgesinde kayıtlı seçmenler ve görevli müşahitler, bina sorumluları ve çağrı üzerine gelen görevli kolluk güçlerinden başka kimse bulunamayacak.

Siyasi partilerin seçim kurullarına bildirdikleri itiraza yetkili kişilerle temsilciler, seçim kurullarınca önceden kendilerine verilen belgeyle sandık çevresinde bulunabilecekler.

Sandık çevresinden haber yapılabilir

Medya mensuplarının sandık çevresinde, sandık başı işlemlerine engel olmamak şartıyla haber amacıyla görüntü ve bilgi elde etmeleri serbest olacak.

Sandık başkanı geçerli pusulayı anlatacak

Başkan tarafından seçmene kapalı oy verme yerine girmeden önce birleşik oy pusulalarında tercih ettiği siyasi parti veya bağımsız aday için ayrılan bölümden dışarı taşırmamak suretiyle "TERCİH" veya "EVET" mührünü basması, "TERCİH" veya "EVET" mührü dışında herhangi bir yerine imza atmaması veya işaret koymaması, aksi halde oyunun geçersiz sayılacağı anlatılacak.

Ayrıca seçmene birleşik oy pusulaları ile muhtarlık-ihtiyar heyeti/meclisi oy pusulası dışında zarfa başka hiçbir şey koymaması, aksi halde kullandığı oyun geçersiz sayılacağı, birleşik oy pusulası verildikten sonra hata veya başka bir neden ileri sürülerek yeni bir birleşik oy pusulası verilemeyeceği de açıklanacak.

Seçmen listesine imza atılacak

Sandık kurulu başkanı, oyunu kullanmış, mührünü teslim etmiş ve sandık seçmen listesini imzalamış seçmenlerin, seçmen bilgi kağıdının arka yüzünü imzalayıp mühürledikten sonra kimliğiyle kendisine iade edecek.

Kurul başkanı oyunu kullanan seçmene kimlik kartını verirken seçmen listesindeki adının karşısına imza cetveli kullanarak imzasını attıracak.

İmza atmasını bilmiyor veya imza atacak durumda değilse sol elinin başparmağını basacak. Sol elinin başparmağı olmayanların hangi parmağını bastığı listenin imza bölümüne ayrıca yazılacak. Hiç parmağı olmayan seçmenin durumu ise adı karşısına yazılıp başkan tarafından imzalanacak.

Sandık kurulu başkanları, bu işlemlerin düzenli bir biçimde yapılıp yapılmadığını denetleyecek.  

Tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlülerin oy kullanması

Oy verme gününe kadar, haklarında seçme yeterliliğini kaybettiğine dair yetkili mercilerden resmi belge gelmiş bulunan seçmenler ile tutuklu sandık seçmen listesine kaydedilmiş olup da tahliye edilen veya taksirli suçlar dışında bir suçtan hüküm giyerek cezası kesinleşenlerin durumlarını gösteren resmi belge gelmiş bulunanlara, seçmen listesinde kayıtlı olsalar bile oy kullandırılmayacak.

Tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlüler ceza infaz kurumları idaresinin belirleyeceği bir düzen içinde oy kullanacakları sandık bölgesine getirilecek ve serbest olarak gizlilik içinde oylarını kullanmaları sandık kurulu tarafından sağlanacak.

Engellilerin oy kullanması  

Görme engelliler, felçliler, elleri eksik olanlar veya bu gibi bedeni aksaklıkları açıkça belli olanlar, o seçim çevresi seçmeni olan ve o sırada sandık alanında bulunan akrabalarından birinin, akrabası yoksa diğer herhangi bir seçmenin yardımıyla oylarını kullanabilecek.

Bir seçmen birden fazla engelliye yardım edemeyecek. Görme engelli seçmenlerin oy kullanma amacıyla hazırlanmış ve yanlarında getirecekleri şablonlarla da oy kullanabilmeleri mümkün.

Okuma-yazma bilmeyen seçmenlere sorduğu ve istediği takdirde sandık kurulu başkanı, birleşik oy pusulaları üzerinde bulunan işaretlerden hangisinin hangi siyasi parti veya bağımsız adaya ait olduğunu anlatacak.

Okuma-yazma bilmeyen seçmenlere oy verme sırasında yardım etmek amacıyla oy verme yerine kendisinden başka kimse giremeyecek ve oy kullanma sırasında kendisine yardım edilmeyecek.

Sayım ve döküm açık yapılacak  

Oy verme bitince, kurul başkanı bunu yüksek sesle ilan edecek ve oy vermenin bittiği saat tutanak defterine geçirilecek. Oy sandıkları, oy verme bitiş saatinden önce açılamayacak.  

Oyların sayım ve dökümüne derhal başlanacak, açık ve aralıksız yapılacak. Sandık kurulu başkanı, sayım ve döküm işine başlamadan önce, sayım ve döküm cetvellerinin boş ve yazısız olduğunu hazır bulunanlara gösterecek.  

Sayım ve döküm açık olarak yapılacak. Oy verme yerinde bulunanlar, sayım ve dökümü izleyebilecek.  

Mühürsüz pusulalar geçerli

Üzerinde sandık kurulu mührü bulunmamasına rağmen Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı, amblemi ve ilçe seçim kurulu mührü bulunan zarflar ile üzerinde leke veya çizik bulunsa dahi bunun özel işaret koymak amacıyla yapıldığı kesin olarak anlaşılamayan zarflar geçerli sayılacak.

Geçerli olmayan oy pusulaları  

Geçerli sayılmayacak pusulalar şöyle sıralandı:

* Sandık kurulunca verilen biçim ve renkte olmayan, Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı bulunmayan, arkasında sandık kurulu mührü bulunmayan, h

* Hiçbir yerine "TERCİH" veya "EVET" mührü basılmamış olan, birden fazla siyasi partiye veya bağımsız adaya ayrılan alanlara "TERCİH" veya "EVET" mührü basılmış olan, b

* Birden fazla siyasi partiye veya bağımsız adaya ayrılan alana taşmış "TERCİH" veya "EVET" mührü bulunan,

* Sandığın ait olduğu seçim çevresinden başka bir seçim çevresi için düzenlenmiş olan,

* Bütünlüğü bozulacak şekilde yırtılmış veya koparılmış olan,

* Üzerine "TERCİH" veya "EVET" mührü dışında veya "TERCİH" veya "EVET" mührü yerine herhangi bir özel işaret, herhangi bir isim, imza kaşesi, mühür veya parmak izi basılmış olan,

* Üzerinde siyasi partilere veya bağımsız adaylara ait bölümleri belirgin bir şekilde ve özel olarak karalanmış, çizilmiş veya işaretlenmiş olan, üzerinde yer alan matbu yazıların ve şekillerin dışında yazılar veya harfler veya sayılar yazılmış veya şekiller çizilmiş olan birleşik oy pusulaları geçerli olmayacak. (AS)