HDP: Vartinis’in zamanaşımına terk edilmesine izin vermeyeceğiz

“Geçmişle yüzleşilerek hakikatler açığa çıkarılmalı, onarıcı adalet ilkesi çerçevesinde hareket edilmeli.”

İstanbul

HDP: Vartinis’in zamanaşımına terk edilmesine izin vermeyeceğiz

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Hukuk ve İnsan Hakları Komisyonu Eş Sözcüleri Nuray Özdoğan Serhat Eren, Vartinis katliamına dair yazılı açıklama yaptı.

Muş’un Korkut İlçesi Vartinis Beldesinde 3 Ekim 1993’te Nasır Öğüt’ün devlet güçlerince evinin yakılmasının ve en büyüğü 12, en küçüğü henüz 3 yaşında olan 7’si çocuk olmak üzere aynı aileden 9 kişi katledilmesinin üzerinden 29 yıl geçti.

HDP, 29 yıldır katliamın üzerini örtmeye, sorumluları aklamaya ve cezasız bırakmaya yönelik çabaların sürdüğünü belirtti.

Davanın görülmesine bugün Kırıkkale 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nde devam edilecek.

“Sanıklar cezasızlıkla ödüllendirildi”

HDP, 1990’larda işlenen insanlığa karşı suçların faillerine siyasal iktidar, güvenlik bürokrasisi ve özellikle yargı mekanizmasının koruma şemsiyesi oluşturduğunu açıkladı:

“Failler hakkında etkin, nitelikli ve hızlı bir soruşturma yürütülmedi. Aksine failler korunup kollanmış, katliamlar aklanma yoluna gidilmiştir.

“Bu davalardan Lice Davası, Kulp Davası, Jitem Davası, Musa Anter Davası, Vartinis Davası önce yer bakımından yetkili mahkemelerden güvenlik gerekçesiyle kaçırılarak mağdur ve mağdur yakınlarının ekonomik ve coğrafik olarak takip edemeyecekleri başka illere nakledilmiştir. Mahkemeler dosyalardaki somut, bilimsel, maddi delillere rağmen sanıkları ya cezasızlıkla ödüllendirmiş ya da yargılamaları sürüncemede bırakarak davaların zamanaşımı nedeniyle düşmesine sebep olmuştur.

Vartinis Davası da 3 Ekim 2023 tarihinde zamanaşımına uğrama tehlikesi ile karşı karşıyadır. Yargının davayı sürüncemede bırakması kamuoyu vicdanını yaralamakta, adalete olan inancı zayıflatmakta, cezasızlık zırhına büründüğünü düşünen failleri ise yeni suçları işlemek için cesaretlendirmektedir.”

“Geçmişle yüzleşme” vurgusu

Açıklamada, mağdurların yargı eliyle daha fazla mağdur edildiği, faillerin cezasızlıkla ödüllendirildiği yargı pratiğine son verilmesi gerektiği ifade edildi:

“Geçmişle yüzleşilerek hakikatler açığa çıkarılmalı, onarıcı adalet ilkesi çerçevesinde hareket edilmeli ve yargı cesaretlendirilmelidir. Mevcut siyasal iktidar ne yazık ki failleri koruyup ödüllendirmektedir.

“Başta Vartnis Katliamı olmak üzere diğer katliam davalarının faillerinin beraat kararları veya zamanaşımı eliyle cezasızlıkla ödüllendirilmesini asla kabul etmiyoruz. Bu katliamın sorumlularının er ya da geç cezalandırılması için siyasal ve hukuksal mücadelemiz sürecektir.”

Davada son durum: Tek sanık “firari”

Muş Ağır Ceza Mahkemesinde açılan Vartinis davası bir süre sonra, mağdur yakınlarının ekonomik yetersizlik ve fiziksel uzaklık nedeniyle davayı takip edemeyeceği Kırıkkale Ağır Ceza Mahkemesine ‘güvenlik gerekçesi’ ile nakledildi.

Kırıkkale’deki yargılamada mütalaasını sunan savcı ihmal sebebiyle ölüme sebebiyet vermek suçundan her sanık için 180 yıldan 225 yıla kadar hapis cezası verilmesini talep etti. Ancak 1 Mart 2016 tarihli karar duruşmasında aynı savcı mütalaasında değişiklik yaparak Bülent Karaoğlu dışındaki sanıkların beraatini talep etti.

Savcının talebi doğrultusunda karar veren Kırıkkale 1. Ağır Ceza Mahkemesinin kararı Yargıtay’ca bozuldu.

Yeniden görülen davada Kırıkkale 1. Ağır Ceza Mahkemesinin sanık Bülent Karaoğlu hakkında çıkardığı yakalama kararı ise halen infaz edilmedi.

Muş Barosu Başkanı, mağdur avukatı Kadir Karaçelik bianet’e yaptığı açıklamada zamanaşımı riskinden bahsetmişti:

“Dosyanın, 3 Ekim 2023’e kadar kesin karara bağlanmazsa zamanaşımı nedeniyle düşmesi tehlikesi var. Ancak tutuklama kararının infaz edilmesinin ardından dava sürecinin hızlanmasını, birkaç duruşmada karar verilmesini bekliyoruz. Dosya Yargıtay’a gittiğinde de zaten daha önceden hukuki açıdan incelenmiş bir dosya olduğundan hızlı şekilde hüküm verebilir.”

Vartinis'teki ev müze yapıldı

2 Ekim 1993’te Muş’un Korkut ilçesine bağlı Vartinis köyünde yaşayan Mehmet Nasir Öğüt, Eşref Oran, Sevda Öğüt, Sevim Öğüt, Mehmet Şakir Öğüt, Mehmet Şirin Öğüt, Aycan Öğüt, Cihan Öğüt ve Cinal Öğüt askerlerce öldürüldü.

Olay, Vartinis’in kuzeyindeki dağlık alanda gündüz meydana gelen çatışmada bir astsubayın yaşamını yitirmesinden sonra gerçekleşti.

Hasköy İlçe Jandarma Komutanı, astsubayın cenazesini alıp Vartinis’in içinden geçerken aracı durdurup “Bu gece bu köyü yakacağım, başınıza yıkacağım” dedikten sonra birkaç el havaya ateş açıp ayrıldı. Gece saat 2-3 sıralarında beldeye özel harekatçı, komando ve yüzlerce askerle operasyon yapıldı.

Nasır Öğüt’ün evi köyün merkezi yerindeki belediye binasına çok yakın mesafedeydi. M. Sıddık Öğüt’e ait evin önünde bir kişinin zafer işareti yaptığı iddiasıyla ev ateşe verildi.

Görgü tanıklarının anlattıklarına göre o sırada evlerden sokaklara çıkanlar elleri yukarı kaldırılıp belediye binasının önünde toplatıldı. Yanan evin içinden çığlıklar gelmesi karşısında köy halkı kurtarmak için hareketlense de güvenlik güçleri izin vermedi.

Evin içindeki anne, baba ve yedi çocuk diri diri yandı. Görgü tanıkları ifadelerinde, küçük çocukların pencere korkuluklarına tırmanmalarına rağmen evden dışarı çıkmalarına izin verilmediğine tanık olduklarını anlattılar.

Nasır Öğüt’ün ağabey Eşref Öğüt’ün hak arama girişimleri, “aynı şeyi kendisinin de yaşayacağı” tehdidiyle karşılaştı.

Aileden sağ kurtulan tek kişi olan Mehmet Nasır Öğüt’ün kızı Aysel Öğüt suç duyurusunda bulundu. Muş Cumhuriyet Başsavcılığı, evin PKK tarafından yakıldığını söyleyerek dosyayı kapattı.

Aysel Öğüt’ün gücünü toplayıp 2003’te yaptığı ikinci suç duyurusu üzerine dosya yeniden incelendi, dava açıldı.

Ancak dava “güvenlik gerekçesiyle” Muş’tan Kırıkkale Ağır Ceza Mahkemesi’ne alındı, ilk duruşma 4 Aralık 2013’te görüldü. Sanıklar ilk ifadelerinde “olayı hatırlamadıklarını” ya da “yangını PKK’nin çıkardığını” söylediler.

Olay tarihinde Hasköy İlçe Jandarma Bölük Komutanı olarak görev yapan Jandarma Yüzbaşı Bülent Karaoğlu, Hasköy İlçe Jandarma Komando Bölük Komutanı Piyede Kıdemli Üstteğmen Hanefi Akyıldız, Muş Emniyet Müdürlüğü Özel Harekat Şube Müdürü Şerafettin Uz ve Jandarma Başçavuş rütbesiyle Gökyazı Jandarma Karakol Komutanlığı görevini yapan Turhan Nurdoğan sanık olarak yargılandı. Tüm taleplere rağmen dava süresince tutuklanmadılar. “Kasten ev yakmak suretiyle birden çok kişinin ölümüne sebebiyet vermekten” yargılanan tüm sanıklar beraat etti.

Vartinis’teki evin enkazı, 2012-2013 yıllarında Nusaybin Belediyesi’nin katkılarıyla müze yaptırıldı.

(AS)