Plastik atıkların yüzde 74'ünün ithalatı yasaklandı

* Fotoğraf: Greenpeace

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Resmi Gazete’de 18 Mayıs’ta yayımlanan “Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliği”ne göre plastik atık ithalatında en büyük paya sahip olan ve günlük hayatta sıklıkla kullanılan etilen polimer grubundaki atıkların ithalatı yasaklandı. 

Kararı "zafer" diye duyuran Greenpeace, bu zaferin pastik atık ithalatının yasaklanması için uzun süredir mücadele eden Greenpeace Akdeniz’in “Türkiye Plastik Çöplüğü Olmasın” projesine destek verenler sayesinde gerçekleştiğini kaydetti.

Greenpeace Akdeniz Biyoçeşitlilik Projeler Lideri Nihan Temiz Ataş, bu tarihi kararın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Aralık 2020’de belirttiği “sıfır atık ithalat hedefi”ne giden yolda çok önemli bir adım olduğuna dikkat çekti. 

Yüzde 74’ü yasaklı listede

Temiz Ataş şunları söyledi:

“Avrupa İstatistik Ofisi ve İngiltere Ulusal İstatistik Dairesi’nden derlediğimiz veriler gösteriyor ki, bu yasağa göre 2020’de ithal ettiğimiz yaklaşık 660 bin ton plastik atığın yüzde 74’ü artık yasaklı listeye alındı. Güncel araştırmamızda görmüştük ki İngiltere’nin geri dönüştürülmez atıkları Adana’ya atılmış, hatta yakılmıştı. 

TIKLAYIN - İthal plastik atıklar Adana'nın havasını ve suyunu zehirliyor

“Sadece İngiltere’den 209 bin 642 ton atık ithal etmiştik ki bunun yüzde 95’i etilen polimer grubundaki plastik ambalaj türü atıklar. Şimdi yapılması gereken sıfır atık hedefi doğrultusunda atığın kaynağında toplanması, ayrıştırılması ve geri dönüştürülmesi için detaylı bir yerel yönetim planı hazırlanmasıdır. 

“Umuyoruz ki artan denetim mekanizmaları ve tam bir plastik atık yasağıyla Türkiye kendi atığını iyi yöneterek, dünyada bu konuda örnek bir ülke haline gelecek.”

Zafere giden yolculuk

Greenpeace ekibi ilk olarak Eylül 2019 yılında aldığı bir ihbar üzerine İzmir Kemalpaşa’ya giderek yanında bir ev bulunan alanda yurtdışından ithal edilen plastik ambalaj atıklar olduğunu görüntüledi. 

Greenpeace, ithal plastik atıkların “çevre koşullarına uygun olmayan şekilde depolandığı” gerekçesiyle ilgili kişiler hakkında suç duyurusunda bulundu. Söz konusu şirkete ceza kesildi. 

Ardından Greenpeace ekibinin, Nisan 2020’de Adana’da çektiği görüntüler, ithal edilen plastiklerin bir kısmının doğaya atıldığını ya da yakıldığını gözler önüne sermişti. Nisan 2021’de yeniden Adana’ya yapılan saha gezisinde durumun değişmediği ortaya çıktı. 

Çekilen görüntüler Avrupa’dan gelen plastik çöplerin doğaya atıldığını ya da yakıldığını bir kez daha ortaya çıkardı. Bu süre zarfında Greenpeace Akdeniz’in Eurostat’tan derlediği veriler de durumun vehametini ortaya çıkardı. Türkiye hem 2019’da hem de 2020 yılında Avrupa’dan en çok plastik atık ithal eden ülke oldu. 

Tüm bu gelişmeler ışığında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, önce plastik atık ithalatı kotasını Ağustos 2020’de yüzde 80’den yüzde 50’ye düşürdü. Bu şu anlama geliyor, geri dönüşüm şirketleri dönüştürecekleri plastiğin en fazla yarısını ithal edebilirler, geri kalanını Türkiye’deki plastik atıklardan toplamak zorundalar. 

Ardından bu yılın başında Bakanlık, karışık kodlu plastik atık ithalatı yasakladı ve hedefin sıfır atık ithalatı olduğu açıkladı. Adana’da doğaya terk edilmiş ya da yakılmış plastik atık görüntülerin ardından ise Bakanlık birçok atık şirketine ceza kesti. Bugün ise yeni tebliğe göre plastik atık ithalatında en büyük paya sahip olan ve günlük hayatta sıklıkla kullanılan etilen polimer grubundaki atıkların ithalatı yasaklandı. 

Türkiye Avrupa'dan en çok plastik atık alan ülke

Greenpeace Akdeniz’in Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) ve İngiltere Ulusal İstatistik Dairesi’nden topladığı veriler şöyle: 

• Türkiye, 2020 yılında Avrupa Birliği ülkeleri ve İngiltere’den toplam 659,960 ton plastik atık ithal etti. Bu, her gün 241 kamyon dolusu plastik demek. 
• 2019 yılında Avrupa’dan Türkiye’ye gelen plastik atık miktarı 582,296 tondu. 1 yılda plastik atık ithalatı yüzde 13 arttı. 
• Türkiye 2020 yılında da Avrupa’dan en çok plastik atık alan ülke oldu. Türkiye Avrupa plastik atık ihracatının yüzde yüzde 28’ini karşıladı.
• Plastik atık ithalatı son 16 yılda (2004’ten bu yana) ise 196 kat arttı.  
• Türkiye’ye 2020 yılında en çok plastik atık gönderen ilk beş ülke: İngiltere (209.642), Belçika (137.071), Almanya (136.083), Hollanda (49.496), Slovenya (24.884)

(TP)