Regl izni hakkı: Kadınlar nasıl deneyimliyor?

Regl dönemlerinde ağrı çeken kadın çalışanlara ayda 3 gün izin verilmesini kapsayan yasa tasarısının son olarak İspanya’da da tanınması gözleri regl izni hakkına çevirdi. Peki, kadınların gündelik hayatını olumsuz etkileyen çok şiddetli regl ağrılarında (dismenore) kullandıkları izin hakkı nasıl deneyimleniyor?

TIKLAYIN - Kadınlar Regl Oldukları İçin Hangi Ülkelerde Vergi Ödüyor?

İspanya’daki sosyalist hükümetin kadın sağlığı ve üreme haklarına dair kapsamlı yasa tasarısının bir parçası olan regl izni uygulamasının tanınması ile birlikte artık regl izni daha geniş kesimlerce konuşulup tartışılıyor.

Kadınların günlük hayatını olumsuz etkileyen çok şiddetli regl ağrılarında (dismenore) 5 güne kadar çıkabilen regl izninin ilk Avrupa ülkesi olarak İspanya’da tanınması bu hakkın küresele yayılacağının habercisi.

İlk yasal regl izni Sovyetler Birliğince tanınmıştı

Dünyada iş hayatında regl izni getirilen çok az ülke var ve çoğunluğu Asya’da. Japonya, Tayvan, Endonezya, Güney Kore ve Zambiya bunlardan bazıları.

1922’de ilk yasal regl iznini getiren ise Sovyetler Birliği’ydi.

Regl iznini destekleyenler, temel bir biyolojik süreci tanıyacak bu uygulamanın kadınlar için annelik izni kadar önemli olduğunu söylüyor. Eleştirenler ise, kadınlarla ilgili olumsuz basmakalıp inanışların güçleneceğinden, bazı işverenlerin kadınları işe almaktan kaçınmaya başlayacağından endişe ediyor.

Kadınlar süreci nasıl deneyimliyor?

BBC’nin regl izni hakkını kullanan kadınlarla yaptığı görüşmelerden derlediği haberine göre, Endonezyalı televizyon muhabiri Irine Wardhanie, lise çağından bu yana regl ağrısı yaşıyor. Irine her ay iki gün izin kullanmak için yöneticisi ile konuşmuş.

“Reglim başlamadan önce çok ağrım oluyor. Migrenim oluyor ve yorgun hissediyorum. Kanamam başladığında da şiddetli ağrım, bulantım oluyor ve ateşim çıkıyor. Genellikle bu 2 ya da 3 gün sürüyor. Erkek yöneticilerinizden bunun için izin istemek nasıl bir şey, bir hayal edin” diyen Irine sözlerini şöyle sürdürüyor:

“İlk başta başkalarının ne diyeceğinden endişe ettim ama yöneticilerime mail attığımda, bana destek oldular.

“Benim şirketimde izin almak kolay, yöneticimi ve çalışma takviminden sorumlu kişiyi o gün e-mail ile bilgilendirmem yeterli. İş yerinde sadece birkaç erkek çalışan bunun adil olmadığını savundu.”

Yasadan haberdar olmayan kadınlar var

Öte yandan Endonezya’da yaşayan birçok kadın Irine’den farklı olarak kadınlara iki gün regl izni uygulamasından haberdar dahi değil.

Irine, medyada çalışan kadın meslektaşlarının bu uygulamadan habersiz bir şekilde “ağrılar içinde çalışmaya kendini zorladığını” belirtiyor.

Verilmeyen ücretler, doktor raporu dayatmaları: Regl izni ama nasıl?

Yılda 24 güne kadar regl izni tanınan çalışma yasaları, çok az yerde uygulamaya geçiriliyor.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), regl izninin ülkede keyfi olarak uygulandığını belirterek “Bazı yöneticiler ayda sadece bir gün izin veriyor, bazıları hiç izin vermiyor” diye vurguluyor.

Endonezya’da giyim sektöründeki kadın işçilerin haklarını korumak için çalışan aktivist Vivi Widyawati, fabrika işçisi kadınların hizmet ya da perakende satış sektöründe çalışan işçilere oranla “regl izni almakta çok daha fazla zorlandığını” ifade ediyor:

“Gayri resmi sektörlerde çalışan kadınların bu haklarla ilgili bilgisi olmadığı gibi, öncelikle doktordan rapor almaları gerekiyor. İzin isterlerse cinsel istismara uğrayacakları ya da utanacaklarından endişe ediyorlar.

Haberin tamamına erişmek için tıklayın.

Türkiye’de regl hakkı

Şu aşamada Türkiye’de çalışma hayatına devam eden kadınlara regl izni verilmesini öngören herhangi bir yasal düzenleme bulunmuyor. 

Ancak cinsiyet eşitliğini benimseyen bir vizyona sahip kurumsal şirketler kadın çalışanlarına bu yönde bir hak tanımaktadır. Söz konusu uygulama ülkemizde giderek yaygınlaşıyor.

Örneğin bianet’te çalışanlar Toplu İş Sözleşmesi (TİS) kapsamıdna ayda bir gün “regl izni” hakkından yararlanabiliyor.

(EMK)