Taliban: "Eymen el-Zevahiri'nin Kabil'de bulunduğunu bilmiyorduk"

Fotoğraf: Kabil havalimanında ABD'nin çekilişini izleyen Taliban lderleri

Taliban yönetimi Perşembe günü yaptığı açıklamada, El Kaide lideri Eymen el-Zevahiri'nin Afganistan'ın başkentinde kaldığından haberdar olmadığını duyurdu.

Taliban'ın açıklaması ABD Başkan'ı Biden'ın Zevahiri'nin Pazar günü erken saatlerde Kabil'in merkezinde barındığı evde bir ABD SİHA saldırısında öldürüldüğünü açıklamasından dört gün sonra geldi. 

Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahid 2 Ağustos'ta "uluslararası ilkelerin" ihlali olduğunu söylediği ABD saldırısının gerçekleştiğini ve el-Zevahiri'yi öldürdüğünü doğrulamıştı. Mücahid, "1 Ağustos'ta Kabil'in Şirpur bölgesinde bir konuta hava saldırısı düzenlendi[ğini]" Afganistan İslam Emirliği'nin Amerikan SİHA'sının gerçekleştirdiği saldırıyı şiddetle kınadığını" da sözlerine eklemişti. Bu açıklamada Taliban Zevahiri'nin Kabil'deki varlığından "habersiz" oldukları konusunda bir beyanda bulunmamıştı. 

Taliban yetkilileri, WhatsApp ve Twitter'dan Perşembe günü yayınlanan saldırıya ilk resmi yanıtlarında, ABD saldırısını gene "şiddetle" kınadılar. Taliban yaptığı açıklamada, ABD'nin "topraklarımızı işgal ettiğini" ve uluslararası ilkeleri ihlal ettiğini söyledi. "Böyle bir eylemin tekrarlanması durumunda, doğacak her türlü sonucun sorumluluğunun ABD'ye ait olacağı" konusunda uyarıda bulundu.Ancak Taliban, Mücahid'in önceki meydan okumasından farklı olarak, "Afganistan topraklarından, Amerika da dahil olmak üzere hiçbir ülkeye yönelik bir tehdit olmadığı"nı ısrarla vurguladı. Afgan hükümetinin, 2020'de ABD ve Taliban yetkilileri arasında Taliban'ın El Kaide gibi aşırılık yanlısı grupları barındırmama taahhüdünü içeren bir barış anlaşması olan "Doha anlaşmasını uygulamak" istediğini belirtti. 

Taliban liderlerinin farklı soruşturma birimlerine olayla ilgili "kapsamlı ve ciddi bir soruşturma yürütmeleri" emri verdiği belirtilen açıklama  üst düzey Taliban yöneticilerinin SİHA saldırısına nasıl karşılık verileceği konsunda toplantılar yaptıkları haberlerinin ardından gerçekleştirildi.

Taliban, Zevahiri'nin başkente "geliş ya da kalışından" habersiz olduğunu açıklayarak, genel olarak El Kaide'ye arasında bağ olduğunu inkara yöneldiği görüşündeki ABD ve BM istihbarat birimleriyse, iki örgüt arasındaki bağların güçlü ve sürekli olduğunu iddia ediyor. 

Taliban'ın inkarı kuşkuyla karşılanıyor

Washington Post'un haberine göre, Taliban'ın Zevahiri'nin Kabil'deki varlığından haberi olmadığı iddiasını yorumlayan Washington'daki Wilson Center'ın bölge uzmanı Michael Kugelman, "Zevahiri'nin Taliban'ın haberi olmaksızın yaşadığı yerde bunca uzun zaman yaşayabileceğine inanmak akla ziyan" diyor. "Tüm Talibanlar bilmiyor olabilirlerdi ama bazı Talibanlar'ın biliyor olması gerekirdi."

Kugelmann, Zevahiri'nin varlığının bilindiğinin resmen inkar edilmesinin, bir yandan üst düzey bir konuğu koruyamamanın yol açtığı utançtan kurtulmayı öte yandan da ABD'yi şeklen kınar görünürken gerçekte Washington'la gerginliği azaltmayı amaçladığını değerlendiriyor.

Ülke genelinde insani ve ekonomik bir krizle karşı karşıya olan Taliban'ın elinde, uluslararası tanınırlık kazanmak ve Biden yönetimince  dondurulan yaklaşık 7 milyar dolarlık Afgan fonuna erişmek için çok fazla çare yok. 

Wilson Center Asya programının direktör yardımcısı Kugelman, "Tek taraflı bir ABD askeri eylemiyle gerçekleştirilen Zevahiri suikastı[nın], Taliban için yüz kızartıcı olmasının yanında El-Kaide ile aralarında bağ bulunmadığı efsanesini de çökertti[ğini]" söyledi. 

Kugelman'a göre, "Taliban'ın saldırı konusunda sessiz kalır ve ABD'ye karşı çatışmacı bir konum almazsa tabanından kopma ve  militan müttefikleriyle yabancılaşma olasılığıyla karşı karşıya kalma riski var."

"Taliban, içerideki meşruiyetini pekiştirmek ve akut ekonomik krizle başa çıkmak için çırpındığı bir dönemde bu sonuçları kaldıramaz."

(AEK)