Zapatistalar yeni otonom yapılarının modelini açıkladı

Geçtiğimiz hafta, Zapatista toplulukları otonom yönetimlerini “feshettiklerini” duyurdu. Duyuru, kimileri tarafından Zapatista modellerinin başarısızlığı olarak değerlendirilse de, Zapatista yeni otonomi sistemlerini detaylandıran bir duyuru paylaştı.

“Novena Parte: La Nueva Estructura de la Autonomia Zapatista” başlıklı duyuru/bildiri Anarşist Medya’dan Umut Aydemir tarafından Türkçeye çevrildi. Metinden bir bölümü paylaşıyoruz.

Size otonomiyi, yani Zapatista otonomisinin yeni yapısını nasıl yeniden düzenlediğimizi anlatmaya çalışacağım. Daha sonra daha ayrıntılı olarak açıklayacağım. Ya da belki daha fazlasını açıklamayacağım, çünkü önemli olan pratiktir. 

Birincisi – Sadece özerkliğin sürdürüldüğü yer değil, aynı zamanda diğer yapıların da onsuz işleyemeyeceği ana taban Yerel Otonom Yönetimdir (GAL).

Zapatista destek tabanının yaşadığı her toplulukta bir GAL bulunmaktadır. Zapatista GAL, tüm otonominin çekirdeğini oluşturur. Otonom temsilciler ve komisyon üyeleri tarafından koordine edilirler ve kasaba, çiftlik, topluluk, bölge, mahalle, ejido, koloni (ya da oranın nüfusu kendisini nasıl adlandırıyorsa) oranın meclisine tabidirler.

Her GAL kendi otonom örgütsel kaynaklarını (okullar ve klinikler gibi) ve Zapatista olmayan komşu kardeş şehirlerle ilişkilerini kontrol eder. Ve ödemelerin doğru kullanımını kontrol eder. Ayrıca var olabilecek kötü yönetim, yolsuzluk ve hataları tespit eder ve rapor eder. Ve kendilerini Zapatista yetkilileri olarak tanıtıp kendi çıkarları için kullanacakları destek ya da yardım isteyenlere karşı dikkatli davranır.

Yani daha önce birkaç düzine MAREZ, yani Zapatista Asi Otonom Belediyesi varken, şimdi binlerce Zapatista GAL’i var.

İkincisi – İhtiyaçlarına, sorunlarına ve ilerlemelerine göre, çeşitli GAL’ler Zapatista’da toplanır.

Otonom Yönetim Kolektifleri (CGAZ)’da toplanır ve burada GAL’leri ilgilendiren konular üzerinde tartışılır ve anlaşmalar yapılır. Bu şekilde karar verdiklerinde, Otonom Yönetimler Kolektifi her topluluğun yetkililerini bir toplantıya çağırır. Burada Sağlık, Eğitim, Agroekoloji, Adalet, Ticaret’e dair planlar ve ihtiyaçlar teklif edilir, tartışılır ve onaylanır ya da reddedilir.

CGAZ düzeyinde her bölgenin koordinatörleri vardır. Bunlar otorite değildir. Görevleri GAL tarafından talep edilen ya da toplum yaşamı için gerekli görülen çalışmaların yürütülmesini sağlamaktır. Örneğin: koruyucu hekimlik ve aşılama kampanyaları, endemik hastalıklar için kampanyalar, kurslar ve uzmanlık eğitimleri (laboratuvar teknisyenleri gibi), geleneksel festivaller vb. Her bölgenin veya CGAZ’ın kendi yöneticileri vardır ve bu yöneticiler acil bir sorun olduğunda veya birden fazla topluluğu etkileyen bir sorun olduğunda toplantı çağrısı yaparlar. Yani daha önce 12 İyi Yönetim Kurulu varken şimdi yüzlerce kurul olacak.

Üçüncüsü – Ardından süreç ZAPATISTA Otonom Yönetimleri Kolektifleri Meclislerini (ACGAZ) takip ediyor.

Bunlar daha önce bölgeler olarak biliniyordu. Ancak hiçbir yetkileri yoktur, CGAZ’a bağlıdırlar. CGAZ da GAL’a bağlıdır. ACGAZ, GAL ve CGAZ’ın taleplerine göre gerektiğinde bölge meclislerini toplar ve başkanlık eder. Karakollarda yerleşiktirler, ancak bölgeler arasında hareket ederler. Başka bir deyişle, halkın ilgi taleplerine göre hareket halindedirler.

Dördüncüsü – Uygulamada da görülebileceği gibi, Otonominin Komuta ve Koordinasyonu JBG ve MAREZ’den kasabalara ve topluluklara, yani GAL’e devredilmiştir. Bölgeler (ACGAZ) ve yöreler (CGAZ) halk tarafından yönetilmektedir, halka karşı sorumlu olmalıdırlar ve halkın Sağlık, Eğitim, Adalet, Gıda ve afetlerden kaynaklanan acil durumlar nedeniyle ortaya çıkan ihtiyaçlarını karşılamanın bir yolunu bulmalıdırlar. Doğal afetler, salgın hastalıklar, suçlar, işgaller, savaşlar ve kapitalist sistemin getirdiği diğer felaketler.

Beşincisi – EZLN’nin yapısı ve düzeni, saldırılar, salgın hastalıklar, doğayı talan eden şirketlerin istilası, kısmi ya da topyekûn askeri işgaller, doğal afetler ve nükleer savaşlar gibi felaketler karşısında kentlerin ve toprak ananın savunmasını ve güvenliğini artırmak üzere yeniden düzenlenmiştir. İnsanlarımızın birbirlerinden izole bir şekilde de olsa hayatta kalabilmeleri için hazırlık yaptık.

Altıncısı – Bunu özümsemekte sorun yaşadığınızı anlıyoruz. Ve bir süre için bunu anlamakta zorlanacaklar. Bunu düşünmemiz 10 yılımızı aldı ve bu 10 yılın 3’ü bu uygulamaya hazırlanmakla geçti.

Düşüncelerinizin karmakarışık göründüğünü de anlıyoruz. İşte bu yüzden anlayış kanalınızı değiştirmeniz gerekiyor. Sadece uzaklara, geriye ve ileriye bakarak mevcut adım anlaşılabilir.

Bunun yeni bir otonomi yapısı olduğunu, henüz öğrenmekte olduğumuzu ve iyileşmenin biraz zaman alacağını anladığınızı umuyoruz.

Bizim için sınırlar ya da uzak coğrafyalar yoktur. Gezegenin herhangi bir köşesinde olan her şey bizi etkiler, bizi ilgilendirir, bizi endişelendirir ve bizi incitir. Çok küçük gücümüz ölçüsünde, rengi, ırkı, milliyeti, inancı, ideolojisi ve dili ne olursa olsun zor durumdaki insanlara destek olacağız. Pek çok dili bilmesek de, pek çok kültürü ve yolu anlamasak da, sistemin kışkırttığı acıyı, ıstırabı, hüznü ve onurlu öfkeyi nasıl anlayacağımızı biliyoruz.

Gezegenin herhangi bir köşesinde en az bir, bir, bir Zapatista olduğu sürece, isyan içinde direneceğiz, yani savaşacağız. Bunu görün dostlar ve düşmanlar. Ve ne bir şey ne de başka bir şey olmayanlar.

Sadece şimdilik. Meksika’nın güneydoğusundaki dağlardan.

Insurgent Subcommander Moisés. Meksika, Kasım 2023. 500’den fazla, 40, 30, 20, 10 yıl sonra.

Metnin tamamını okumak için tıklayın. (TY)