Adaların Poseidon'u Horoz Reis'e Adalılardan Vefa

Fotoğraflar: Adalar Belediyesi, Adalar Kent Konseyi ve Ada gazetesi

Adalıların gönlünde taht kuran, herkesin yardımına koşan Adalı bir balıkçı, Yetvart Akdeniz, nam-ı diğer Horoz Reis'in bugün ölüm yıldönümü. 

Adı Belediyenin hasta nakil deniz motoruyla yaşatılan ve Adalarda büyük iz bırakan Horoz Reis, ölüm yıldönümü olan bugün (14 Aralık Cumartesi) Adalar Belediyesi ve Adalar Kent Konseyi'nin girişimiyle saat 13.00'te Kınalıada Surp Krikor Lusavoriç Ermeni Mezarlığı'nda anılacak.

Peki, kimdir Yetvart Akdeniz?

Gencinden yaşlısına, kadınından erkeğine herkesin saygı ve sevgisini kazanan Yetvart Akdeniz'i Ada halkı "Horoz Reis" adıyla tanır, ona bu isimle hitap ederdi. Adalıların anlatımlarına göre; fakir bir balıkçı olan babası, Berç Yetvart'ı çocukken teknesine alıp denize balığa çıkarırmış. Küçük Yetvart oyuncak horozunu da hep yanına alırmış. Ancak fırtınalı havada oyuncak horoz denize düşüp kaybolmuş ve Yetvart arkasından çok ağlamış. Böylece adı Horoz Reis oluvermiş. Hep bu isimle bilinmiş.

Horoz Reis, kış, fırtına, gece demeden teknesiyle hastaları adadan şehirdeki hastanelere taşır, kaybolan balıkçıları bulurmuş.

Ada gazetesinde Nisan 2018'de yayınlanan Horoz reis hakkında yayınlanan yazıda ise şöyle anlatılıyor Berç Yetvart:

"Horoz Reis, karanlıkta görünmeyen dalgaları hissediyor, tekneyi onların suyuna göre yönetiyordu. Kartal'ın karanlığın içinde göz kırpan ışıkları yaklaştıkça dalgalar büyüdü. Dümeni tutmak bile zordu ama Horoz Reis, güçlü kasları ve bilgisiyle baş etti. Hasta karaya çıkarılırken Horoz Reis refakatçisinin kulağına eğildi, "Arabaya verecek paran var mı" diye sordu. Olmadığını bakışlarından anladı, bir miktar parayı onun cebine sokuşturdu...

Balıkçı Artin ve eşi Uskuhi'nin 1926 yılında doğan ve baba mesleğini seçen iki metreye yakın boyda, yüz yirmi kiloluk sarışın, çakır gözlü oğlu Berç Yetvart Akdeniz, kimilerine göre adaların Hızır'ı kimilerine göre de Poseidon'uydu.

İyi yüreği, güçlü kolları ve motoruyla inancına ya da ekonomik düzeyine bakmaksızın hasta olan herkesin imdadına koşardı.

Sonbahar ve kışları ığrıp ağıyla balıkçılık yapar; ilkbahar ve yazları tayfalarıyla birlikte yazlıkçıların tekne bakımlarını üstlenirdi. Ünlü "Horoz" lakabını ise çocukluk yıllarında kazanmıştı.

Yoksulluk ve yoksunluk yıllarında çok sevdiği tahtadan yapılmış yegane oyuncağı horozu kaybedince ardından aylarca ağlamış ve adı o günden itibaren "Horoz" olarak kalmıştı. Babasının ardından balıkçı reisi olunca da aynı lakapla anılmaya devam etti. Horoz Reis, 14 Aralık 1978 tarihinde henüz 52 yaşındayken kalp krizi yüzünden hayata veda etti. Galatasaray'daki Üç Horon Ermeni kilisesindeki kalabalık törenin ardından pek çok teknenin katılımıyla kendiliğinden oluşan görülmemiş büyüklükteki bir deniz konvoyuyla Kınalıada'ya götürüldü ve defnedildi.

İsmi cankurtarana verildi

2004 yılında Adalar Belediye eski Başkanı Coşkun Özden, Adalar halkının uzun zamandır özlemini duyduğu ve çözülmesini beklediği Ambulans sorununa çözüm getirmişti.

Aradan tam 40 yıl geçmesine karşın anısı eski Adalılar arasında yaşıyor. Belediye eski Başkanı Özden, 'Adalılarla birlikte Horoz Reis'in adını yaşatmak istedik, adını cankurtaran motoruna verdik. İşin aslını bilmeyenler önce eleştirdi, ama gerçeği öğrenince vefa örneğimize tebrikler yağdırdı' diye konuşmuştu.

Ada'yı Ada yapan yüzler

Yıllarca adı hastaları ana karaya götürmekle yükümlü belediyeye ait cankurtaran motoru Horoz Reis'te yaşatılıyor.

Büyükadalı balıkçıların bu fotoğrafında yitirdiğimiz ne çok şey var! İnsanlar, denizler, balıklar, dostluklar, İstanbul, Ada...
Dilsiz, Rafi, Ziya, Berber İrfan, Mustafa, Ali, adalı balıkçılar ve Büyükada'nın o sevilen yüzü Horoz Reis. Adını andığınızda anlatacak öyküler, bırakan insanlar vardır ya, işte onlardan... Hani adayı ada yapan yüzlerden, hayatlardan...
Biraz özlem fotoğrafı bu, biraz hatırlayış, biraz da eskilere bir selam..."

(AÖ)