Bir dönem siyasal tarihi ve belgeseli

Kürtlerin sivil toplumculuğun siyasetle buluşarak sahneye çıkması sanki 1968’lerde Avrupa’yı ve Türkiye’yi de sarıp sarmalayan gençlik hareketleri ile atbaşı gidiyor.

Son yarım asrın muhalif siyasal geçmişine baktığımızda bunu görmek mümkün.

Üzeyir Avcı kendisi de bu mücadelenin içinde yer almış biri olarak prodüktörlük, belgeselci yanını öne çıkararak başarılı bir iş yapmış. Belgeselinin adı ''12 Mart'tan 12 Eylül'e Kürt Siyaseti ve DHKD"

1970’li yılların ikinci yarısından itibaren Kürt gençlerinin bir kesimini kucaklayan ve 1980 askeri darbesi ile kapatılan ve örgütlülüğü ve akışkan izleği siyaseten bugünlere kadar süregelen o vakitlerin “özgürlükçüler”i olarak genel kabul görüp literatüre giren DHKD'nin (Devrimci Halk Kültür Dernekleri) röportajlardan oluşan kitabını yazıp, belgeselini yapmış.

Kitap 380 sayfadan oluşuyor. Ve altı yıl boyunca üç ayrı ülke, dokuz şehir dolaşılarak 45 kişiyle yapılan görsel kayıtların hem yazılı hem de dijital verisi olmuş.

Kitap ve belgeselde yer alanların hemen tümü DHKD’nin içinde aktif olarak yer almış şahsiyetlerden oluşsa da, dört kişi de yapı dışından katkı sunmuş çalışmaya.

Zamanda geri dönüş

Her ne kadar da hem belgeselde hem de kitap kapağında 1976-1980 dönem tarihi ibaresi not düşülse de hayli öncesinden 1940’lerden akıp gelen bir “öncesi...” var belgesel çalışmasının girizgahı olarak.

İki gündür hem kitabı okuyorum hem de belgeseli izleyerek zamana geri dönüşler yapıyorum. 

Mehdi Zana’nın 1977 seçimlerinde bağımsız aday olarak seçimlere girip Diyarbakır Belediye Başkanı oluşu, 1975 Türkeş olayları, Lice depremi sonrası Lice’den Diyarbakıra üç günlük yürüyüş ile Lice mitingi ve daha bir dolu dönemin Kürt siyasal tarihi arka planının DHKD’liler üzerinden zaman zaman diğer örgütlerin kendileriyle ilişkilenmelerine de değen, dokunan anlatıları.

Bu tür çalışmalar elbette iyidir, siyasal hafızanın birebir yaşayan tanıkları üzerinden dillendirilmesi anlamında da önemlidir. Üstelik sinema filmi, tiyatro oyunu ve edebiyat eseri yazmaya, yapmaya niyetlenenler için de ciddi başvuru kaynaklarıdır. Kitabın bir de armağanı var; jelatinli kitabı alıp iç kapağı çevirerek barkodu okuttuğunuzda belgesele yönelip izleyebiliyorsunuz.

Üzeyir Avcı’nın belgesel gösteriminin galası 3 Nisan Pazar günü saat 14.00’da Diyarbakır Sezai Karakoç Kültür ve Kongre Merkezi’nde olacak, kitabın imzası da...

(ŞD/EMK)