ALİCAN ERALP YAZDI
Yasaktan Doğan Film Arşivi: #LGBTİFilmleriYasaklanamaz
2017’nin sonlarına doğru, film gösterimlerinin çoğunlukta olduğu birçok LGBTİ+ etkinlik yasakla karşılaştı. Engellemelere karşı Twitter’da bir protesto doğdu ve bu karşı çıkış geniş bir LGBTİ+ sinema arşivini meydana getirdi. Dijital aktivizmden doğan bu arşivin kaybolmaması niyetiyle ben de #LGBTİFilmleriYasaklanamaz hashtagi altında paylaşılan 353 filmi burada topladım. İyi seyirler.
Kısaca hatırlarsak:
- Twitter’daki #LGBTFilmGünleriİptalEdilsin ve #İstiklalimizeKaraLeke hashtaglerinin akabinde 15 Kasım’da Ankara Valiliği, Alman LGBTİ Film Günleri’ni yasaklamıştı.
- Sürecin devamında, aralarında bianet’in haber atölyesinin de olduğu Türkiye genelinde birçok LGBTİ+ etkinlik yasak ve engellemelerle karşılaştı.
- Çoğunluğu film gösterimi olan bu etkinlikler kimi zaman valilik ya da kaymakamlık kararıyla kimi zaman kolluk kuvvetlerinin zoruyla kimi zaman da Nar Kadın Dayanışması’nın ODTÜ’deki yurt etkinliğinde olduğu gibi elektriklerin kesilmesiyle engellenmeye çalışıldı.
- Yasaklar, LGBTİ+ örgütlerinin çağrılarıyla 3 Aralık günü #LGBTİFilmleriYasaklanamaz hashtagi ile protesto edildi ve hashtag o gün içinde Türkiye Trend Topic listesinde görünürlük kazandı.
Bir aktivizm örneği olarak: Hashtag aktivizmi
Ben de o dönem, “Yeni Medya” dersimin final projesi için #LGBTİFilmleriYasaklanamaz eylemini makalemin konusu seçtim ve etiket üzerinden bir dijital aktivizm örneği olan hashtag aktivizmini inceledim.
Hashtag, LGBTİ+ örgütleri tarafından yasaklara karşı film paylaşma çağrısıyla oluşturulmuştu. Hashtag altındaki 2115 tweetin 721’inde kullanıcılar beğendikleri filmin adını, posterini ya da filmden kesitler paylaşmıştı. Film paylaşımının yanı sıra yasakları ve LGBTİ+’ların karşılaştığı hak ihlallerini protesto eden ya da sadece hashtagi paylaşan mesajlar da bu başlık altında çokça yer almıştı.
Buna karşın benim de çalışmamın “tartışmalı” kısmını oluşturan, hatırı sayılır miktarda tweet’le de karşılaştım: Nefret söylemi içerenler. LGBTİ+ kimliklere ve yaşamlarına dair çarpıtma, hakaret, suçlama içeren bu söylemler kimi zaman hedef gösterme ve tehdite kadar varıyordu.
Son bir düzenlemeye muhtaç çalışmamdan şimdilik mutlak sonuçlar paylaşmam mümkün olmasa da dijital aktivizme ait temel çelişki incelediğim bu örnekte de görülmekte. O dönemde, OHAL şartlarında, kamusal alanda engellenen görünürlüklerine karşı sosyal medyanın LGBTİ+’lara bir alan açtığı söylenebilir.
Engellenmek istenen birkaç film, kartopu gibi büyüyerek buradaki 353 filmlik bir arşivi doğurdu. Böylece sesini daha gür, daha uzağa duyurabildi. Bu mesajlar internet üzerinde LGBTİ+’ler için bir tür “varlığını hatırlatma”, aynı zamanda bir dayanışma hissiyatı da yaratıyor.
Bunlar mutlaka dijital aktivizmin sahip çıkılması gereken yanları. Buna karşın internet eylemleri, LGBTİ+’ları kolayca nefret saldırılarına açık hale getirebiliyor. Dijital ağların içinde olmak, zamanı ve şiddeti kestirilemeyecek herhangi bir saldırıyı kolaylaştırıyor.
Bir kullanıcı, belki aktivizm olarak dahi addetmediği bir film paylaşımının neticisinde “evinde otururken” hakarete uğruyor belki tehdit ediliyor. Halihazırda sıkça nefret saldırılarına maruz kalan bu mücadelelerin internetle birlikte karşılaştığı güçlükler, bu çifte kırılganlık zaten literatürde de sıkça incelenen bir mesele.
#LGBTİFilmleriYasaklanamaz arşivi
Hashtagleri incelerken, birçok kullanıcının oluşan arşivden duydukları memnuniyeti dile getirdiğini hatta bunun topluluğa güç verdiğine dair yazdıklarını görmek ödevimi teslim ettikten sonra beni de filmleri bir yerde toplama hususunda teşvik etti.
Geç olsun-güç olmasın prensibiyle, bu internet eyleminin üzerinden sekiz ay geçmesine rağmen filmleri daha yeni toplayabildim. Orjinal isimleri, varsa Türkiye’deki gösterim isimleri, yapım yılları ve posterleri ile paylaştığım bu filmlere gönül isterdi ki künye ve kısa tanıtım yazısı da ekleyebileyim. Zaman kısıtını aşabilirsem, ileride bu ekleri yapmak istiyorum.
Bu arşive dair vurgulamak istediğim, bu filmlerin Twitter kullanıcılarının seçimleri neticesinde şekillendiğidir. Bu filmleri tümüyle “gökkuşağı sineması” filmleri olarak addetmek doğru olmaz. Filmler arasında homofobiyi/transfobiyi/femfobiyi besleyen filmler yer alıyor olabilir. Onun dışında filmlerin tümü LGBTİ+ kimliklere odaklanmış değil. Bir drag queen dans performansı, filmin içindeki bir trans oyuncu ya da filmde kısa bir süre görülen eşcinsel karakter sebebiyle de paylaşılmış filmleri arşive dahil ettim. Aksi halde seçilmiş filmler benim okumalarıma göre şekillenmiş olacaktı. Bu sebeple “trol” paylaşımlar dışında LGBTİ+ temsillerin yer aldığını tespit ettiğim tüm filmleri siteye koydum.
Tüm yasakların yasaklanması umuduyla, dayanışmayla kalın. #LGBTİFilmleriYasaklanamaz arşivi için tıklayın. (AE/EKN)