Îthaka li ku ye?

Îthaka*

Dema ku lingên te

Te ber bi Îthakayê ve birin

Bixwaze bila dirêj be rêya te

Tije serborî,tije zanîn be

Ne ji Lestrîgonan** bitirse,

Ne ji Kîklopan*** ne jî ji Poseîdonê**** har

Dê tu heb ji wan dernekeve pêşiya te

Ku xeyalên te dînewer bin

Û kelecanek nazik xwe li giyan û bedena te pêça be

Tu yê ne rastê Lestrîgonan werî

Ne jî rastê Kîklop û Poseîdonê har

Ger ku tu bi xwe wan di ruhê xwe de negerînî

Û ruhê te bi xwe wan dernexe pêşberê te

Bêje bila rêya te dirêj be

Gelek sibehên havînê lê hebin

Bi dilgeşî û bextewariyên nedîtî

Li bendergehên nipînû…

Li sûk û çarşiyên Fenîkeyê bisekine

Û mal û halên bêhempa bistîne

Sedef û mircanan, ebenoz û karîbaran…

Û bêhn û esansên ku serî difûrînin

Heta tu dikarî ji wan bêhnan bistîne

Berê xwe bide gelek bajarên Misrê

Guh bide zanayên wan

Têr û tije hîn bibe

Lê bila Îthaka her li bîra te be

Qedera te ya mezin gihîştina wê ye

Belam ji bo zû bighîjiyê jî qet nelezîne

Bihêle bila bi salan dewam bike

Çêtir e…

Dawiya dawî wek kalepîrek

Bi gelek dewlemendiyên ku vê rêwîtiyê daye te

Xwe bavêje girava xwe

Bes nebêje qey ku dê Îthaka diyariyên dewlemend bide te

Ew bû ya ku vê rêwîtiyê da te

Ku ew nebûya tu yê nikaribûyay bibûyay rêwiyek Îthakayê

Lê ji bilî vê tiştek wê ya ku bide te nîne

Ku ji ber vê yekê wê feqîr û xizan bibînî 

Bizane ku ne xwebexş î êdî

Piştî wan serboriyên ku te dîtî 

Welê zana bûy ku 

Helbet edî baş dizanî ku

Çi ye me'neya Îthakayê?

Hevalekî ku niha sî û du sal e di zîndanê de ye, lê ji ber ku cezayê wî veguherandine  “muebeta girankirî” (yanî ”heta mirinê”) nayê berdan; ez bi vê helbesta Kavafîs a ku li nameyek nivîsîbû û şandibû, ji zindanê birê kiribûm. Digel ku ji berê de ez ji Kavafîs hez dikim û hin helbestên wî wek gelek kesan jiber (ezber) dizanim jî, min ev helbest nizanibû. An em rastê hev nehatibûn, an bala min nekişandibû an jî li benda roja xwe mabû. Da ku wek gulleya oxirkirinek nîvî û xemgîn û her wiha wek gulleya xatirxwestinek nîvî û xemgîn li nêva dilê min û dilê her tiştî bikeve û wilo biteqe…Loma ev helbesta ku tevlê çîrok û xwîn û hebûna mirov dibe, ji bo min gelek girîng e û her wiha êdî ne tenê ya Kavafîs e, ya wî hevalî ye jî..

Lê Îthakaya ku giravek ji giravên deryaya Îyonyayê ye, çawa wiha dibe welatê mirov û ewqas nas, ewqas nêz û ewqas rastbêj tê bi vê helbestê? Çima dixwaze ku rêya gihîştinê dirêj bibe? Çawa dizane ku wan bobelatên ji mîtosa Yewnanan,wan Kîklops û Lestrîgon û Poseîdonan, bi rastiya xwe di giyan û bedena me de ne, ne li dinyaya dervaya me?

Îja rêwingî çî ye?

Dema ku me wek dînan bi ser rêyên tije tirs û lerz, tije rawir û kemînên har dixe, dixwaze çi bîne serê me? Rê ye an rêwingî ye a ku gazî me dike, bi destên xwe yên nebûyî an jî hesinî, me dikşîne nava wê sergêjiya bêsînor? Û Îthaka çima welatê me ye jî…Welatê ne welat, welatê bê welat, welatê rastî û xeyalên ku hevdû pûç dikin. Welatê ku gere mirov ji bo gihîştina wî qet nelezîne, welatê ku piştî gihîştinê tu tiştek ku bide mirov nîne!

Bi hêviya ku rojek ew heval jî karibe bi vê helbestê, piştî sîh an jî sed salan vegere Îthakayê û bibîne ku hem Îthaka nîne hem jî di şexsê vê helbestê de girîngiya vê diyariya xwe ya ji bo min bibîne; dixwazim balê bikşînim ser wan cinawirên mîtosî yên ku ji helbestê û nivîsê bi çavên xwe yên beloqbûyî li me dinhêrin.

Ku ew nebûna dê Îthaka hebûya gelo? Ku ew rêwîtiya bê ser û ber nebûya jî dê Îthaka hebûya? Qey war û niştiman bi xwe, rêwingî û astengî û xetere ne?

Bi rastî jî çî ye m’eneya Îthakayê? Piştî ku em bi kalepiriyê vedigerinê û dibînin ku Îthaka; ne welatê me ye, ne jî Îthakaya xeyalê me ye, em êdî kî ne? Tew Kavafîs dibêje;

Lê ji bilî vê tiştek wê ya ku bide te nîne

Ku ji ber vê yekê wê feqîr û xizan bibînî

Bizane ku ne xwebexş î êdî

Piştî van serboriyên ku te dîtî

Welê zana bûy ku

Helbet êdî baş dizanî ku 

Çî ye m’eneya Îthakayê?

Yanî ewqas serborî û rêwingî û zanetî, bi me dide zanîn ku,tiştek ku Îthaka bide me nîne û ew xeyala ku me wek şeydayan bi ser rêyên bêdawî xist jî an ne tu xeyal bûye an jî ne ji bo gihîştinê, lê tenê ji bo rêwîtiyê bûye!

Ku welê be, em çima çûn Îthaka, em çima neman, em çima hatin û me çima ne xwe ne jî te dît Ey Îthaka!

Lê helbet dîsa jî em dizanin, hêja bû, hêja bû her tişt bo te Îthaka! Ku bixwazî, em ê dîsa xwe bavêjin ser rê û dirban.

(MR/FD)