MAHFİ EĞİLMEZ'İN YAZISI
Orta sınıf yok oluyor
Bu yazı mahfiegilmez.com'dan alınmıştır
TÜİK, bir önceki takvim yılı olan 2022 yılını referans alan gelir dağılımı istatistiklerinin hesaplandığı Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması 2023 yılı sonuçlarını açıkladı. Bu sonuçları 2021 yılı sonuçlarıyla karşılaştırmalı olarak aşağıdaki tablolarda sunuyorum (TÜİK Gelir Dağılımı İstatistikleri 2023 ve 2022 Haber Bültenlerindeki veriler ve TÜİK GSYH ve Nüfus verileri esas alınarak tarafımdan hazırlanmıştır):
Kişisel gelir dağılımının eşitlik/eşitsizliğini ölçmekte kullandığımız iki ölçü var: İlki sıfır ile bir arasında değişen ve sıfıra yaklaştıkça eşitliğin, bire yaklaştıkça eşitsizliğin arttığını gösteren Gini Katsayısı.
Tablolara göre 2021 yılında 0,415 olan Gini Katsayısı 2022 yılında 0,433’e yükselmiş bulunuyor. Buna göre gelir dağılımı 2022’de 2021’e göre daha da bozulmuş.
İkincisi gelirden en yüksek payı alan yüzde 20’lik nüfus grubunun elde ettiği gelir ile gelirden en düşük payı alan yüzde 20’lik nüfus grubunun elde ettiği gelir arasındaki farkı gösteren P80/P20 Oranı. P80/P20 Oranı 2022’de 2021’e göre daha da yükselmiş (fark 8 kattan 8,44 kata çıkmış) bir başka ifadeyle en fazla gelir elde edenlerle en az gelir elde edenler arasındaki fark açılmış görünüyor.
Üstteki tablonun son sütunu iki yılı karşılaştırmaya ayrılmış durumdadır. 2022 yılında bütün gelir gruplarının gelirlerinde 2021 yılına göre artışlar olmasına karşılık asıl büyük artış en yüksek gelir elde eden grupta yaşanmış görünüyor (yüzde 15,7.)
GSYH’nin nasıl paylaşıldığına daha yakından bakmak için aşağıdaki tabloya göz atmamız gerekecek.
Kaynak: TÜİK Gelir Dağılımı İstatistikleri 2023 Haber Bülteni
Buna göre nüfusun en yüksek gelir elde eden yüzde 20’lik grubu ülkenin toplam gelirinin (GSYH) yüzde 49,7’sini alırken geri kalan nüfus (toplam nüfusun yüzde 80’i) toplam gelirin yüzde 50,3’ünü alıyor. Bu paylaşım da yıldan yıla bozuluyor ve en varlıklı kesim giderek daha fazla zenginleşiyor.
Gelir dağılımında yaşanan bu bozulmanın en temel nedeni 2021 Eylül ayından başlayarak 2023’ün ortasına kadar süren faiz düşürme politikasıdır. Bu politikanın enflasyonda yarattığı büyük sıçrama gelir dağılımını bozmuştur.
Bozulmanın 2023 yılında da devam ettiğini tahmin ediyoruz. Gelir dağılımındaki bu ciddi bozulma çevremizden gözlemlediğimiz orta sınıfın giderek yok olması olgusuyla örtüşmektedir. Orta sınıf olarak değerlendirilebilecek olan ikinci ve üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gelirinde ortalamanın çok altındaki artışlar bu gözlemimizi doğrular niteliktedir.
(ME/HA)
Maliye Müfettiş Muavini olarak başladığı kamu hizmetinde Maliye Müfettişi, Maliye Başmüfettişi, Gelirler Genel Müdür Yardımcısı (tedvir), Hazine Genel Sekreterliği Daire Başkanı, Genel Müdür Yardımcısı, Washington Büyükelçiliği Ekonomi ve Ticaret Müşaviri, Kamu Finansmanı Genel Müdürü, Hazine Müsteşar Yardımcısı, Washington Büyükelçiliği Ekonomi Ticaret Başmüşaviri olarak görev yaptı. 1997 yılının Temmuz ayında Hazine Müsteşarı olarak atandı, aynı yılın Aralık ayında bu görevden istifa ederek kamu görevinden ayrıldı. Hazine'de görev yaptığı dönemlerde Temsan (Türkiye Elektromekanik Sanayii A.Ş.), TEK (Türkiye Elektrik Kurumu) yönetim kurulu üyeliklerinde, YÖK (Yüksek Öğretim Kurumu) üyeliğinde, Dünya Bankası ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası guvernör vekilliği ve guvernörlüğünde bulundu.
Kamu kesiminden ayrıldıktan sonra özel kesimde, çeşitli kuruluşlarda yönetim kurulu danışmanlığı, yönetim kurulu başkanlığı ve üyeliği yaptı. İstanbul Bilgi Üniversitesi'nde 10 yıl, Kadir Has Üniversitesi'nde 8 yıl öğretim görevlisi olarak ders verdi. Yeni Yüzyıl ve Radikal Gazetelerinde, aylık CNBCe Business Dergisinde köşe yazıları yazdı, CNBCe ve NTV Televizyonlarında sürekli ekonomi yorumculuğu yaptı.
Halen Altınbaş Üniversitesinde öğretim üyesi olarak ders veriyor.
Yayımlanmış 19 kitabı ve çok sayıda makalesi var.
