100 Temel Esere 12 "Temel" Soru

Ankara Milletvekili Aylin Nazlıaka Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer'in yazılı olarak cevaplamasını isteyerek Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı'na bir soru önergesi verdi.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Milletvekili Nazlıaka'nın soru önergesi, Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2004'te orta öğretim öğrencilerine, 2005'te ise ilköğretim öğrencilerine yönelik olarak hazırladığı Zorunlu 100 Temel Eser listeleri ile ilgiliydi.

Soru önergesinde listedeki eserleri kimin, hangi kriterlere göre seçtiği; okulların bu eserleri kendi bütçeleriyle mi alacağı; listede bulunan dünya edebiyatından seçilmiş kitapların çevirmenlerinin isimlerinin neden olmadığı, çevirilerde tahrifat yapılıp yapılmadığı gibi sorular yer aldı.

Önergedeki bir başka soru da ilköğretim öğrencileri için hazırlanan listedeki 22 kitaba ilişkindi. Aralarında Mahmut Yesari'nin Bağrıyanık Ömer'i, Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın Gulyabani'si, Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun Hep O Şarkı'sının da bulunduğu kitapların ilköğretim çağındaki öğrenciler için uygun olup olmadığının yanıtlanması istendi.

Çocuk Vakfı'nın raporu

Aylin Nazlıaka verdiği önergede, bu listelerde yer alan eserler üzerine Çocuk Vakfı'nın hazırladığı 100 Temel Eser Raporu'nu hatırlattı. Çocuk Vakfı'nın raporunda "yaşayan-vefat etmiş yazarlar, temel/klasik eser, çeviri kitap tahrifatı, haksız kazanca yol açan çerçöp yayıncılık, ideolojik hesaplaşma" başlıkları altında yer alan tespitlere ve listelere yönelik eleştirilere gönderme yaptı. Nazlıaka raporda listedeki eserlerin okuma alışkanlığı, dil, duygu ve düşünce zenginliği kazandırma açısından değerlendirildiğini de ifade etti.

Çocuk Vakfı'nın konuya ilişkin hazırladığı raporundaki, "her derse yönelik okuma kitaplarının ilişkilendirileceği okuma programlarının hazırlanması" ve "Çocuk ve İlkgençlik Kitapları Konseyi" kurulması önerileri doğrultusunda bir çalışma yapılıp yapılmadığı da sorular arasında yer aldı.

12 Soru

Nazlıaka'nın Bakan Dinç'e cevaplaması için yönettiği sorular şöyle:

* Millî Eğitim Bakanlığı'nın 19.8.2004 tarih, 2004 / 60 sayılı Orta Öğretim Öğrencileri İçin 100 Temel Eser Genelgesi'nde ve 4.8.2005 tarih, 2005 / 70 sayılı İlköğretim Okullarında Okutulacak 100 Temel Eser Genelgesi'nde ilköğretim ve ortaöğretim öğrencileri için uygun görülen 100 Temel Eser hangi kriterlere göre ve kimler tarafından belirlenmiştir? Belirlenen eserler için Talim ve Terbiye Kurulu'nun görüşü alınmış mıdır? Alınmamışsa gerekçesi nedir?

* Belirlenen 100 Temel Eser, okullara Bakanlığınız tarafından mı gönderilmektedir yoksa okullar kendi bütçeleriyle mi bu eserleri almaktadır? Listelerde yer alan eserlerin okullara alınmasında "100 Temel Eser" logosu bulunması zorunlu mudur? Bu logoyu kullanacak yayınevleri nasıl belirlenmektedir? Bu yayınevleri hangileridir?

*100 Temel Eser listesi açıklanırken örgün eğitimde okuma ve anlama becerisi kazandırmaya yönelik uygulamanın nasıl yapılacağı Bakanlığınızca belirlenmiş midir? Eserler için bir okuma programı oluşturulmuş mudur?

* Belirlenen 100 Temel Eser arasında hangi kitaplar öğrenciler tarafından daha çok okunmaktadır? Bu konuda bir geribildirim alınmış mıdır?

* Öğrencilerin ne kadar sürede bu kitapları okuyacaklarına ilişkin bir planlama yapılmış mıdır?

* İlköğretim ve ortaöğretimlerde öğrencilerin 100 Temel Eseri okuyup okumadığına ve öğretmenlerin yönlendirme yapıp yapmadığına dair Bakanlığınızca bir denetim yapılmakta mıdır?

* Çocuk Vakfı tarafından hazırlanan "100 Temel Eser Raporu"unda, "öğrenciler 100 Temel Eser'i 'bilgimiz yok', ebeveynler 'haberimiz yok' ifadeleri ile değerlendirmiştir" bilgisi yer almaktadır. Ayrıca raporda "öğretmenlerin görüşleri eğitim bilimci, uzman ve yazarların görüşleri kadar değişik ve derinlikten yoksun" olarak tanımlanmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı, ilköğretim ve ortaöğretimde okutulan 100 Temel Eser çalışması ile ilgili durum değerlendirmesi yapmış mıdır?

* Çocuk Vakfı hazırladığı raporda iki önemli öneri getirmiştir. Birinci öneri okul öncesi, ilköğretim birinci ve ikinci kademe, orta öğretim düzeyinde ve her derse yönelik okuma kitaplarının ilişkilendirileceği okuma programlarının hazırlanmasıdır. İkinci öneri ise "Çocuk ve İlkgençlik Kitapları Konseyi" kurulmasıdır. Bakanlığınız Çocuk Vakfı'nın raporuyla ilgili bir çalışma ve değerlendirme yapmış mıdır? Rapordaki öneriler doğrultusunda herhangi bir çalışma yapılmakta mıdır?

* Listede yer alan dünya edebiyatı örneklerinin çevirmenlerinin belirtilmemesinin nedeni nedir? Eserlerin çevirilerinde tahrif edilen bölümler var mıdır? Çeviri eserlerle ilgili inceleme ve denetleme kurulu mevcut mudur?

* Orta öğretim genelgesinde yer alan 12 ve ilköğretim genelgesindeki 14 kitabın yalnızca konuları belirtilmiştir. Bu çerçevede yayımlanan kitapların içerik, dil, anlatım, tema ve çocuk gerçekliğine uygunluğu Bakanlığınızca araştırılmış mıdır?

* 100 Temel Eser logosu bulunan eserler, ilgili yayınevlerine haksız kazanç sağlamıyor mu? Aynı eserleri yayımlayan diğer yayınevlerinin korunması için bir önlem alınması düşünülüyor mu?

* İlköğretim öğrencileri için açıklanan 100 Temel Eser listesinde temel klasik eser niteliği taşımayan; konu, içerik, anlatım ve tema bakımından çocuk gerçekliğine uygun olmayan; yetişkin dil dizgesine göre yazılmış; dönem edebiyatı özelliğinde 22 kitap yer almaktadır: Vatan Yahut Silistre (Namık Kemal), Ömer'in Çocukluğu (Muallim Naci), Gulyabani (Hüseyin Rahmi Gürpınar), Altın Işık (Ziya Gökalp), Yalnız Efe (Ömer Seyfettin), Hep O Şarkı (Yakup Kadri Karaosmanoğlu), Peri Kızı İle Çoban Hikâyesi (Orhan Seyfi Orhan), Uluç Reis (Halikarnas Balıkçısı), Damla Damla (Ruşen Eşref Ünaydın), Bağrıyanık Ömer (Mahmut Yesari), Domaniç Dağlarının Yolcusu (Şukufe Nihal), Akın (Faruk Nafiz Çamlıbel), Bitmeyen Gece (Mithat Enç), Barbaros Hayrettin Geliyor (Feridun Fazıl Tülbentçi), Eşref Saati (Şevket Rado), Tiryaki Sözler (Cenap Şahabettin), Falaka (Ahmet Rasim), Bir Gemi Yelken Açtı (Ali Mümtaz Arolat), Miskinler Tekkesi ( Reşat Nuri Güntekin ), Tanrı Misafiri (Reşat Nuri Güntekin), Yankılı Kayalar (Yılmaz Boyunağa), Bir Küçük Osmancık Vardı (Hasan Nail Canat). Bu kitaplar ilköğretim çağındaki öğrenciler için uygun mudur? (YY)

Çocuk Vakfı'nın 100 Temel Eser Raporu'na ulaşmak için tıklayınız.