ABD’de kürtaj hakkı: Bir kararname, bir referandum

"Onun seçimini ve sesini koru; 'Hayır' de" (Fotoğraf: AA)

Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) kürtajın anayasal bir hak olarak tanınmasının yasal zeminini oluşturan 1973 tarihli "Roe-Wade" kararının Yüksek Mahkeme tarafından bozulmasının ardından ülkede kürtaj hakkını koruma yönünde iki yeni gelişme yaşandı.

Daha önce de "Üreme Hakları Hizmetlerine Erişimi Koruma Kararnamesi"ni imzalayarak kürtaja erişimi koruma taahhüdünde bulunan ABD Başkanı Joe Biden, dün (3 Ağustos) konuyla ilgili ikinci bir kararname yayınladı.

İkinci kez COVID-19'a yakalanması sebebiyle halen Beyaz Saray'da karantinada olan Başkan Biden, kararnameyi imzaladığı anı gösteren bir fotoğrafın da olduğu sosyal medya mesajında, "Kürtaj hizmetine erişimi güvence altına almak için bugün imzaladığım kararname gibi güçlü eylemler de dahil yetkim dahilindeki her şeyi yapmaya kararlıyım" dedi.

I am committed to doing everything in my power, including taking strong action like the Executive Order I signed today, to safeguard access to abortion care. pic.twitter.com/eFXVnlb6j1

— President Biden (@POTUS) August 3, 2022

The New York Times (NYT) gazetesinin haberine göre, Joe Biden'ın imzaladığı söz konusu kararname, sağlık ve insani hizmetler bakanını kürtaja ve diğer sağlık hizmetlerine erişimi korumak için gerçekleştirilecek "eylemleri değerlendirmek" ile yetkili ve sorumlu kılıyor.

Kürtaj olmak için eyalet değiştiren kadınları da kapsayan kararname ayrıca söz konusu bakanın, yasal zorunluluklarından emin olmayan doktorlara tavsiyede bulunmak için "tüm uygun eylemleri değerlendirmesini" ve kürtaj ile ilgili veri toplamanın "yeterliliğini değerlendirmesini" öngörüyor.

Öte yandan, NYT'den Peter Baker'ın yorumuna göre, bu kararname "ne özellikle kayda değerdi ne de kürtaj hakkı destekçilerinin umduğu" adımdı.

Peter Baker, "Fakat o veya bu konu üzerinde çalışma konusunda hükümet mensuplarını yönlendiren kararnameler, liderlerin güçlerinin sınırlı olabileceği alanlarda bile cesur bir adım attıkları izlenimini vermek için bir yol olarak son yıllarda yaygınlaştı" yorumunda bulundu.

Kansas'ta referandum

Biden'ın kürtaja erişimi güvence altına almayı öngören kararnamesi, Kansas eyaletinde yapılan referandumdan bir gün sonra geldi.

Roe-Wade kararı sonrasında kürtaj hakkının eyalet anayasasından kaldırılıp kaldırılmayacağını oylayan Kansaslı yurttaşlar, kürtaj hakkı yönünde oy kullandı. "Kansaslı seçmenlerin pek çok konuda muhafazakar eğilimli olduğunu" hatırlatan NYT, seçmenlerin yüzde 59'unun kürtaj hakkının anayasanın bir parçası olarak kalması yönünde oy kullandığını, kürtaj karrşıtı oy oranının ise yüzde 41'de kaldığını yazdı.

Anayasa değişikliğine karşı kampanya yürüten Anayasal Özgürlük için Kansaslılar platformundan Rachel Sweet, "Kansas'taki seçmenler yüksek sesle ve açıkça şöyle dedi: Kürtaja yönelik aşırı yasaklara müsamaha göstermeyeceğiz'" yorumunda bulundu.

Ne olmuştu?

ABD Yüksek Mahkemesi, 24 Haziran'da ülke genelinde kürtaj hakkını anayasal bir hak olarak güvence altına alan 1973 tarihli "Roe-Wade kararı"nı iptal etmişti. Karar ile kürtaj anayasal bir hak olmaktan çıkarken bu konudaki kanunlar eyaletlerin kendi inisiyatiflerine bırakılmıştı.

Karara tepki gösteren Demokrat Partili ABD Başkanı Joe Biden da 8 Temmuz'da Beyaz Saray'da düzenlenen bir basın toplantısında "Üreme Hakları Hizmetlerine Erişimi Koruma Kararnamesi"ni imzaladı.

Başkan Yardımcısı Kamala Harris ve Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanı Xavier Becerra'nın da kendisine eşlik ettiği basın toplantısında konuşan Biden, Yüksek Mahkemenin kürtajı anayasal hak olmaktan çıkaran kararını eleştirerek, "Yüksek Mahkemenin kararı, anayasal bir yargı kararı değildi. Bu, tamamen siyasi bir gücün eylemiydi" yorumunda bulundu.

Biden, kürtajın tekrar hak olarak tanınması için Temsilciler Meclisi ve Senato'dan oluşan ABD Kongresine de bu konuda bir yasa tasarısı geçirmesi çağrısında bulunarak, "Kürtaj hakkını tekrar elde etmenin en hızlı yolu, masama gelir gelmez imzalayacağım bir yasadır" dedi. (SD)