AİHM'den vicdani ret kararı: Emsal olabilir

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), zorunlu askerlik uygulaması ile ilgili kritik bir karara imza atarak, yasalarda, zorunlu askerlik yapmak istemeyenler için alternatif kamu hizmeti seçeneği sunulmamasını hak ihlali saydı.

Avrupa Konseyi'ne vicdani retçiler için 9.2 başvurusu

9 Aralık 2021

Karar, Kıbrıslı bir avukatın, bir günlük askeri yedek hizmet yükümlülüğüne vicdani retçi olduğunu belirterek itiraz etmesi üzerine hapse mahkum edildiği davada çıktı.

T24'ten Gökçer Tahincioğlu'nun haberine göre, daha önce, vicdani ret ile ilgili davalarda "işkence yasağı" kuralının ihlal edildiğini belirten ve vicdani ret hakkını düzenlemenin ülkelerin takdir yetkisinde olduğunu vurgulayan AİHM, bu kez, zorunlu askerliğin düşünce, vicdan ve din özgürlüğü hakkının düzenlendiği 9. maddeden ihlal kararı verdi.

Karar, emsal niteliğinde. Türkiye, seri kararlar verilmesi durumunda vicdani retçiler için zorunlu askerliğe alternatif kamu hizmetleri belirlemek zorunda kalabilecek.

Detaylar

Kuzey Kıbrıs Lefkoşa’da yaşayan bir avukat, 1 yıllık askerlik hizmetini yerine getirdikten sonra yedek subay olarak (rezerve statü) her yıl bir gün yedek hizmet yapması için askere çağrıldı. Bu göreve birkaç kez giden avukat, daha sonra gitmeyi reddettiği için para cezasına mahkûm edildi.

Bu cezayı da ödemeyen avukat, vicdani ret hakkını kullandığını, pasifist ve anti-militarist inançları nedeniyle, yedek askerlik hizmetini yerine getirmeyi bilerek reddettiğini bildirdi.

Avukat, yetkili makamlara, askerlik dışında alternatif sivil hizmet yapmaya hazır olduğunu da iletti.

Lefkoşa'nın askersizleştirilmesi kampanyasına, Kıbrıs'ın iki kesimi arasındaki anlaşmazlıklara barışçıl bir çözüm arayışını savunan çeşitli faaliyetlere katıldığını da açıklayan avukat, hakkında açılan davada savunma yaptı.  Güney Kıbrıs’ta da vicdani retçilerin sayısının arttığına işaret etti.

Dosya AİHM'e taşındı

Avukat, hakkında açılan dava sonunda, Askeri Seferberlik Kanunu’na muhalefet suçundan 10 gün hapse mahkûm edildi ve bu cezayı AİHM’ye taşıdı.

AİHM, Avrupa Konseyi Kuzey Kıbrıs'ı devlet olarak tanımadığı için ihlal iddialarını Türkiye aleyhine açılmış dava olarak görüşüyor.

Bu davayı da Türkiye aleyhine açılmış olarak görüştü. Hükümet, davada, yedek rezerve hizmetin zorunlu askerlik anlamına gelmediği savunmasını yaptı ancak AİHM, bunu da zorunlu askerlik olarak saydı.

Yargıç Saadet Yüksel'in de görev yaptığı AİHM Dairesi, oybirliği ile zorunlu askerliğe alternatif sivil hizmetin yasalarda olmamasının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 9. Maddesinin ihlali anlamına geldiğine karar verdi.

VİCDANİ RETÇİ OLMAK 1

Vicdani ret nedir, vicdani retçi olduğunuzda başınıza neler gelir?

24 Ocak 2023

(EMK)