AK Genel Sekreteri: "İnsan Hakları Sözleşmesinin uygulanması için daha çok siyasi irade"

Fotoğraf: Avrupa Konseyi bakanlar Komitesi toplantısı/Avrupa Konseyi

Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Marija Pejčinović Burić, üye devletleri Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarını uygulamaya yönelik daha güçlü siyasi irade göstermeye ve uygulama  kapasitelerini geliştirmeye çağırdı.

"Mahkeme kararlarına uymak, hukukun üstünlüğü için esastır. Yıllar geçtikçe, üye devletlerimiz Avrupa Mahkemesi'nin kararlarını uygulamaya koymada tutarlı ilerlemeler kaydetmiştir, ancak Mahkeme şimdi sayıları giderek artan karmaşık davalarıyla karşı karşıyadır." dedi.

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin AİHM kararlarının uygulanmasına ilişkin son yıllık raporu vesilesiyle yaptığı açıklamada Burić 46 üyeli kuruluşun liderlerin kararların yürürlüğe konulmasında çabalarını artırmalarını istedi: "Avrupa genelinde, insan hakları sözleşmesi insanların yaşamlarını giderek daha iyi hale getirdi. Bu olumlu etkinin devam edebilmesi için, üye devletlerimizin kararları tam ve tutarlı bir şekilde uygulamak için siyasi irade göstermeleri gerekmektedir."

Bakanlar Komitesi
önünde 1,459 yeni dava

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin AİHM kararlarının uygulanmasına ilişkin son yıllık raporuna göre, Avrupa Mahkemesi 2022'de kararlarının üye devletlerce uygulanmasını denetleyen Bakanlar Komitesi'ne 1,459 yeni dava devretti. 

Biten davalar

2022 boyunca, benzer ihlallerin tekrar yaşanmasını önlemek açısından üye devletlerce özel ve genellikle geniş kapsamlı önlemler alınmasını gerektiren 200 "emsal" dava da dahil olmak üzere toplam 880 dava dosyası kapatıldı. 2022 sonuna kadar 1,299 emsal dava da dahil yaklaşık 6 bin 112 dava henüz tam olarak sonuçlandırılmamıştı. 

Bekleyen davalar

Rapor, 2022 sonunda bekleyen davaların 2 bin 352'sinin (yüzde 38), Ukrayna'ya yönelik saldırganlığı nedeniyle 16 Mart 2022'de Avrupa Konseyi'nden çıkarılan Rusya Federasyonu'yla ilgili olduğunu kaydediyor. Rusya, Konsey'den çıkarıldıktan altı ay sonra Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne taraf olmaktan çıktı, ancak uluslararası hukuk uyarınca Avrupa Mahkemesi'nin kararlarını uygulamak zorunda kaldı.

Olumlu gelişmeler 

Rusya'nın savaşı, 2022'de Ukrayna'nın Mahkeme'nin kararlarını uygulama kapasitesini de etkiledi. Bununla birlikte, Ukrayna, Avrupa Konseyi'nin kadına yönelik şiddete ilişkin İstanbul Sözleşmesi'nin onaylanmasına ek olarak, son derece zor koşullarda AİHS sistemine olan bağlılığının altını çizerek, yıl boyunca önemli ilerlemeler kaydetti. 

Raporda vurgulanan bir diğer olumlu gelişme ise 2022 yılında Sivil Toplum Kuruluşlarının (STK) ve Ulusal İnsan Hakları Kurumlarının (NHRI) artan katılımı oldu. NHRI'ların katkılarının sayısı nispeten düşük kalmasına rağmen, kararların uygulanmasıyla ilgili olarak Bakanlar Komitesi'ne rekor sayıda sunum yapıldı.

AİHM kararlarının uygulanmasının, 16 ve 17 Mayıs 2023 tarihlerinde Reykjavik'te gerçekleşecek olan Avrupa Konseyi Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi'nin önemli temaları arasında yer alması bekleniyor.

(AEK)