Basın kartı mücadelesini gazeteciler kazandı
.jpg)
Haberin İngilizcesi için tıklayın
Danıştay, Basın Kartı Yönetmeliğine karşı basın meslek örgütlerinin açtığı davada yönetmeliğin yürütmesini durdurdu.
Yüksek mahkeme İletişim Başkanlığı’nın yetkisinin kart vermekle sınırlı olduğu ve kartın kimlere verileceği, hangi hallerde basın kartının iptali gerekeceğinin belirlenmesi konusunda yetkisinin olmadığı hükmüne vardı.
TIKLAYIN - BİA MANİFEST: Basın Kartını Gazeteci Örgütleri Verir, Devlet Değil
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun verdiği 4 Kasım 2020 tarihli karar ile pek çok maddesinin yürütmesi durdurulan Basın Kartı Yönetmeliği’nde, 20 Mayıs 2021’de tekrar değişiklikler yapılmıştı.
Türkiye Gazeteciler Sendikası, Gazeteciler Cemiyeti Derneği ve Türkiye Foto Muhabirleri Derneği de yönetmeliği yargıya taşımıştı.
"İletişim Başkanlığı'nın kart iptal yetkisi yok"
Danıştay 10. Dairesi yönetmeliğin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğmasına yol açacağı sonucuna vararak yürütmesinin durdurulmasına karar verdi. Karar, Danıştay 10. Dairesi Başkanı Yılmaz Akçil ile üye Hamdi Şenler’in karşı oyuna karşılık üç üyenin iptal oyuyla çıktı.
Kararda; 14 sayılı İletişim Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığına basın kartı ile ilgili olarak sadece basın-yayın kuruluşu mensuplarına basın kartı düzenleme yetkisi verildiği, basın kartının kimlere verileceğinin ve hangi hallerde basın kartının iptali gerekeceğinin belirlenmesi konusunda bir yetkiye yer verilmediği, Anayasanın 13. maddesi ve 26. maddesinin 4. fıkrası gereğince, bu belirlemelerin bizzat kanunla yapılması gerektiği vurgulandı.
Bu gerekçelerle; Basın Kartı Yönetmeliğinin 3. Maddesi 1. Fıkrasının hukuka aykırı olduğu ve temel hak ve hürriyetleri ilgilendirmesi nedeniyle uygulanması hâlinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğmasına yol açacağı sonucuna varıldığı belirtildi ve bu maddenin yürütmesinin durdurulması Yönetmeliğin tamamını dayanaksız hâle getireceğinden, Basın Kartı Yönetmeliği’nin dava konusu madde ve ibarelerinin tamamının yürütmesinin durdurulmasına karar verildi.
"Hak ve özgürlükleri doğrudan ilgilendiriyor"
Ayrıca Danıştay 10. Dairesi, basın kartının niteliğine ilişkin gerekçesinde şu satırlara yer verdi:
“Basın kartı ile basın-yayın çalışanları; haber kaynakları olan kamu kurum ve kuruluşlarının birimlerine ve de görevlilerine akredite bir kart sunarak görevlerini rahatlıkla ifa edebilmekte, ilgili birimlere ve haber kaynağına ilişkin etkinliklere giriş-çıkış yapabilmekte, özlük haklarında ayrıcalıklara sahip olabilmekte, hususi damgalı pasaport sahibi olabilmekte, basın trafik kartından faydalanmabilmekte ve toplumsal olayların takibinde ispat aracı olarak bu kartı kullanabilmektedir.
"Basın kartının mahiyeti incelendiğinde; bu kartın kullanılmasının, basın hürriyeti, düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti, çalışma hak ve ödevi gibi temel hak ve özgürlükleri doğrudan ilgilendirdiği görülmektedir.”
Ne olmuştu? |
|
Türkiye’de basın kartını Başbakanlığa bağlı Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü yani devlet veriyordu. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi sonrası bu yetki İletişim Başkanlığı'na devredildi. TIKLAYIN - Sarı Basın Kartı'nda Yetkili Cumhurbaşkanlığı Oldu 14 Aralık 2018'de yönetmelik değiştirildi. Yürürlüğe giren Basın Kartı Yönetmeliği 1947’den sonra düzenlenen 14. basın kartı yönetmeliğiydi. Verilen kartın rengi turkuaz oldu. Sarı basın kartları iptal edildi. Sarı basın kartı olanların yeniden başvuru yapılması istendi. Ancak bu evrede basın kartı taşıyon yüzlerce gazeteciye yeni basın kartı çıkartılmadı. İletişim Başkanlığı çeşitli gerekçelerle ya basın kartlarını iptal etti ya da hala kartların basımını bekletiyor. Bu sırada Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) Basın Kartı Yönetmeliği'nin Anayasa ve yasalara aykırılık içeren maddelerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Danıştay'da Şubat 2019'da dava açtı. Başvuruda yönetmeliğin, basın ve ifade özgürlüğüne aykırılık içeren, yasalarla çelişen ve idareye, ilgili yasaların sınırlarını aşan yetkiler veren altı maddesinin iptali istendi. TIKLATIN - Basın Kartları Milli Güvenlik Gerekçesiyle İptal Edilebilecek Bunun üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu (İDDK), İletişim Başkanlığı'nın "basın meslek onurunu zedeleyecek işler yaptığı/yapması", "milli güvenlik ya da kamu düzenine aykırı davranışlarda bulunması" ile "bunları alışkanlık edindiği/edinmesi" gibi gerekçelerle basın kartları ve sürekli basın kartlarını iptal yetkisini engellendi. Danıştay kararında mevcut yönetmeliğin gazetecileri baskı ve endişe altında tutacağına dikkat çekti. Basın kartının verileceği kişilerde aranacak şartları içeren temel ilkelerin, bu hakka keyfi bir şekilde müdahale edilmesini önleyecek şekilde düzenlenmesi gerektiği ifade etti ve yönetmeliğin yürütmesini durdurdu. TIKLAYIN - Danıştay'dan basın kartı için "makbul gazeteci" düzenlemesine iptal Danıştay'ın kararının ardından 20 Mayıs 2021'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzasıya Resmi Gazete'de yeni bir yönetmelik yayınlandı.Yönetmelik neredeyse 2018'de çıkartılan yönetmeliğin aynısıydı. Çağdaş Gazeteciler Derneği, DİSK Basın-İş, Türkiye Gazeteciler Sendikası, Gazeteciler Cemiyeti Derneği ve Türkiye Foto Muhabirleri Derneği gibi kuruluşlar yönetmeliği bir kez daha mahkemeye taşıdı. |
(HA)
.jpg)
