Belarus, uçak kaçırarak tutukladığı gazeteciyi serbest bıraktı

Fotoğraf: Leonid Scheglov

Belarus, geçtiğimiz haftalarda 8 yıl hapis cezasına çarptırdığı gazeteci Roman Protasevich’i afla serbest bıraktı.

Af kararını Belarus Cumhurbaşkanı Alexander Lukashenko çıkarttı. Protasevich, Belarus basınına yaptığı açıklamada Lukashenko’nun 16 Mayıs’ta hakkında af kararı çıkardığını belirterek, affedilmesiyle ilgili kendisinin gereken belgeleri imzaladığını bildirdi.

Protasevich, “Elbette bu mükemmel bir haber. Sonunda tüm tatsız hikayem sona erdi. Bu karar için şahsen Cumhurbaşkanı'na ve ülkeye minnettarım” dedi.

Protasevich serbest bırakılması sonra belirli bir planım olmadığını da belirterek “Muhtemelen bir spor salonuna gideceğim ya da bir iki günlüğüne şehir dışına çıkıp nefes alıp hayatıma devam edeceğim” diye ekledi.

3 Mayıs’ta Minsk Bölge Mahkemesi, Protasevich’i kitlesel protesto düzenleme, halkı kin ve düşmanlığa tahrik, aşırılık yanlısı bir oluşuma yol açma, iktidarı ele geçirmek için komplo düzenleme ve Cumhurbaşkanı Alexander Lukashenko’ya alenen iftira atmakla suçlayarak 8 yıl hapis cezasına mahkum etmişti.

Ne olmuştu?

Protasevich, 2020’ye kadar Belarus'ta Radio Liberty ve Euroradio için çalışan serbest bir gazeteciydi ve ardından Telegram kanalı Nexta'da editör ve yayın yönetmeni olarak çalışmaya başladı.

Nexta'nın o dönem 2,1 milyondan fazla takipçisi vardı. Ağustos 2020'de Lukashenko'ya karşı kitlesel protestolar başladı. Nexta da hileli cumhurbaşkanlığı seçimleri ve polis şiddeti hakkında raporlar yayınladı. Gösteriler Nexta'da duyuruldu.

Protasevich Eylül 2020'nin sonundan itibaren, Belarus Golovnogo Mosga'nun Telegram kanalını yönetmeye başladı. Belarus makamları her iki kanalı "aşırılık yanlısı" olarak listeledi.

Protasevich bunun üzerine önce Polonya'da ardından da Litvanya'da sürgünde yaşamaya başladı. Belarus, 24 Mayıs 2021’de Yunanistan’ın başkenti Atina’dan Litvanya’nın başkenti Vilnius’a giden Ryanair’e ait yolcu uçağını sahte bomba ihbarı yaparak Minsk’e zorunlu iniş yaptırdı.

Uçakta patlayıcı bulunamadı, ancak o sırada sürgünde yaşayan Protasevich’i gözaltına aldı. Ev hapsine alınan Protasevich, otoriter Belarus Devlet Başkanı Lukashenko'nun altıncı kez görevde kalmasını sağlayan tartışmalı 2020 seçimlerine karşı kitlesel protestolarda katılımcılar tarafından yaygın olarak kullanılan Telegram kanalı olan Nexta'yı yönetmekle suçlandı.

Protasevich tutuklandıktan sonra suçunu itiraf etmek, muhalefeti suçlamak ve Lukashenko'dan özür dilemek için birkaç kez Belarus devlet televizyonuna çıkartıldı. Ancak genel görünüm Protasevich’in baskı altında bu açıklamaları yaptığı yönündeydi. Çünkü Protasevich’in bileklerinde morluklar ve kelepçe izleri görülüyordu.

Protasevich’in yargılaması 16 Şubat 2023'te Minsk'te başladı. Mahkeme Protasevich'in duruşmalara kelepçesiz katılmasına izin verdi. Alışılmadık bir şekilde de Belarus’ta mahkemelerde olan kafese kapatılmadı. 

Duruşmalar sırasında Protasevich, eski meslektaşları Nexta editörleri Stepan Putilo ve Jan Rudnik'in yanı sıra Mart’ta 10 yıl hapis cezasına çarptırılan blog yazarı Eduard Palchis ve siyaset bilimci Valerya Kostyugova aleyhinde ifade verdi.

Protasevich mahkemede, Belarus makamlarının baskısını reddetti. Her şeyden pişman olduğunu ve görüşlerinin değiştiğini söyledi. Sonucunda 8 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

TIKLAYIN - Belarus, uçak kaçırarak tutukladığı gazeteciyi 8 yıl hapis cezasına çarptırdı

TIKLAYIN - Belarus muhalif gazeteciyi gözaltına almak için zorla uçak indirdi

(HA)