Bir Empati Sofrası: 5. İstanbul Tasarım Bienali

Fotoğraf: Göcek'te bir restoranın masası-2003 (Referans görsel)/Tasarım Bienali

İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından düzenlenen 5. İstanbul Tasarım Bienali'nin başlığı "Empatiye Dönüş: birden fazlası için tasarım" olarak açıklandı.

İstanbul Tasarım Bienali Direktörü Deniz Ova ve 5. Tasarım Bienali Küratörü Mariana Pestana'nın dün bir basın toplantısıyla genel çerçevesini anlattığı bienal,  26 Eylül – 8 Kasım 2020 tarihleri arasında gerçekleşecek.

Küratör Mariana Pestana

Billie Muraben asistan küratör ve editör yardımcısı, Sumitra Upham ise programlar küratörü olarak görev alacağı bienalin sergi tasarımını İstanbul merkezli kolektif Future Anecdotes üstlenirken, grafik tasarım Porto merkezli Studio Maria João Macedo imzasını taşıyacak.

Bienal, empati sözcüğünün geçmişten günümüze seyrine bakarak tasarım için hislerle, tesirlerle ve ilişkilerle ilgilenen yeni bir rol hayal etmeyi hedefliyor.

"Empatiye Dönüş: birden fazlası için tasarım", yemek masasında bir araya gelmeyi ve paylaşmaya dair diğer gelenekleri kucaklıyor ve teknolojik hız ve çevre krizinin damgasını vurduğu bir dönemde 5. İstanbul Tasarım Bienali'nin ilgi alanında, özen göstermeyi öne çıkaran uygulamalar, bağlantı kurmaya dair ritüeller ve duygularımıza aracı olan nesneler yer alıyor.

İki ayrı mekanda iki başlık: Mutfak ve Gözlemevi

5. İstanbul Tasarım Bienali, Mutfak ve Gözlemevi başlığı altında sergilerin yer alacağı iki ayrı mekâna yayılacak.

Bu iki başlık tanıtım metninden şu ifadelerle yer buluyor: 

"Bir mutfakta toplumsal, ekonomik ve kentsel dinamikler gözlemlenebilir. Mutfakta dil, hem tatmak hem de sohbet etmek için kullanılır. Mutfak masasındaki bedenler ofis masası ya da toplantı masasından farklı hareket eder. Bienalin Mutfak bölümünde de yiyecekler aracılığıyla insan-sonrası varlığımızın temas ve inşa ettiği çoğul evrenlere erişeceğiz. Yiyecekler, mikrobik yaşamdan zirai âdetlere dek evrenbilimin eşzamanlı ölçeklerine erişmemize olanak sağlayacak. Tıpkı bir laboratuvar gibi deneylerin yapılacağı Mutfak, hem profesyonellere hem de amatörlere açık bir mekân olacak.

Bu programda mutfak hem gerçek hem de mecazi anlamıyla kullanılacak. Yemek odası takımları, çatal bıçak setleri, oturma düzenleri, tencereler ve tavalarla birlikte yemeğin ortaklaşa hazırlığı ve tüketimi için gerekli diğer cisimlerden oluşan bir nesneler kütüphanesi sergilenecek ve kullanılacak. Böylelikle Mutfak, tabaklar, masa örtüleri, sandalyeler ve bardaklardan çorbalara, et suyuna ve turşuya kadar tasarım pratiklerinin farklı formlarını sunacak. Program ilhamını, üzerine yemek konulan bir yaygı ya da masa anlamına gelse de daha çok bir tür birliktelik hâlini çağrıştıran "sofra" sözcüğünün kültürel öneminden alıyor.

Gözlemevi bölümü ise ana sergiye ev sahipliği yapmanın yanı sıra günümüz dünyasının empati pratiklerinin izleneceği, kaydedileceği ve icra edileceği bir platform oluşturacak. Mekân, birden fazla bakış açısı, birden fazla boyut ve birden fazla beden için, onlardan hareket ederek ve onlarla birlikte yapılan tasarımı yansıtan araçlar, cihazlar, enstalasyonlar ve başka objeler içerecek."

Empati üzerine

"Empati sözcüğü 1910'larda ortaya çıktı. Yunanca pathos sözcüğünün önüne em ekinin getirilmesiyle birlikte hissetmek anlamını kazanan sözcük, Almancadaki Einfühlung sözcüğünün bir tercümesiydi. Psikoloji çevrelerinde doğan bu terim, bir nesnenin estetik deneyiminin onu izleyenin bedenini nasıl etkilediğini tanımlamak, hislerin bir nesneden bir insana aktarılabildiğini vurgulamak için kullanılıyordu. Günümüzde diğer insanların ifadelerini ve hislerini algılama yetisini tarif etmek için kullanılsa da 1910'larda insandan farklı gövdelerin arasındaki ilişkileri de barındıran, çok daha kapsayıcı bir anlamı vardı."

(AÖ)