Can Öz: “Şeytan Ayetleri kitabıyla ilgili babam da ölüm tehdidi almıştı”

* Fotoğraflar: Can Öz, Salman Rüşdi ve Erdal Öz.

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Cuma sabahı (12 Ağustos) Batı New York'taki Chautauqua Enstitüsü sahnesine konuşmacı olarak çıktığı zaman bıçaklı bir saldırıya uğrayan yazar Salman Rüşdi ile ilgili açıklamalarda bulunan Can Öz, babası ve Can Yayınları'nın kurucusu Erdal Öz'ün de birçok kez ölüm tehdidi aldığını söyledi.

Tehditlerin nedeni ise, Erdal Öz'ün "Şeytan Ayetleri" (The Satanic Verses) kitabını yayımlayacağına dair çıkan "yalan" haberdi.

Can Öz, Twitter hesabında yaptığı zincirde, şu ifadelere yer verdi:

"Salman Rushdie'nin başına gelenlerden ötürü çok üzgünüm. Yaşananlardan tiksinti duyuyorum. Bu tiksinti yalnızca dünyayı saran bu bağnazlığa veya çok sevdiğim bir yazara saldırılmasına değil, 30 sene önce yaşanan bir olaya da dayanıyor.

"Şeytan Ayetleri'nin yayınlanması üzerine Humeyni Salman, Rushdie için katli vaciptir fetvası verdikten bir sene kadar sonra, yanılmıyorsam Hürriyet gazetesinde, 'Can Yayınları Şeytan Ayetleri'ni yayınlayacak' diye bir yalan haber çıkmıştı.

"Gelen tehditlerden sadece biriydi"

"Can o dönem henüz Rushdie'nin yayıncısı değildi. Bunu takiben yayınevine çok sayıda tehdit mektubu gelmişti. Bunlardan biri doğrudan babam Erdal Öz'ün ismine gönderilmişti ve şunları diyordu: 'XX tarihli Cumartesi günü evinize geleceğiz ve önce çocuklarınızı ve eşinizi, sonra da sizi öldüreceğiz'. Bu tabii gelen tehditlerden sadece biriydi ve biz, o haftasonu, hemen her haftasonu olduğu gibi Şile'ye gitmiştik. Döndüğümüzde evin kapısının kırılmış, içerideki mobilyaların, resimlerin paramparça edilmiş olduğunu görmüştük.

"Evden sanki bir gergedan sürüsü geçmişti. Aradan yıllar geçti, 2011-2012 civarı olsa gerek, artık Can, Salman Rushdie'nin kitaplarını (büyük bir gururla) yayınlıyor, ve Rushdie'nin ajansı, menajeri Andrew Wylie Türkiye'ye ziyarete geldiğinde bir akşam içkisi için buluştuk, bana Şeytan Ayetleri'ni neden yayınlamak istemediğimizi sordu.

"Can, Şeytan Ayetleri'ni yayımlamamaya devam edecek"

"Aslında istediğimizi, ama bu riski göze almayacağımı anlattım ona, zira risk sadece yayıncıya ait değildi, yayın yönetmeni, editör, çevirmen, yayın koordinatörüne kadar, herkese ulaşabilecek korkunç bir bağnaz tehdit vardı ortada.

"Can, Rushdie'nin yayıncısı, olmaya devam edecek. Şeytan Ayetleri'ni ise, ki müthiş bir eserdir, yayımlamamaya devam edecek. Bu gurur duyduğum bir durum değil, hatta içim acır; ama Andrew Wylie'ye anlattığım gerekçelerden ötürü mahcup da değilim. Rushdie umarım en kısa sürede iyileşir ve bu bağnaz karanlığa karşı yazmaya devam eder. Biz de yayınlamaya, okumaya ve anlatmaya."

º DETAY: Şeytan Ayetleri'ni yayımlamak isteyen yayınevleri ve çevirmenler dünya genelinde pek çok tehdit aldı. Bu isimlerden biri de kitabı Türkçeye çevirmek isteyen Aziz Nesin'di.

1993'te Aydınlık Gazetesi'nde köşe yazıları yazmaya başlayan Nesin, kitabı Türkçede yayımlayacağını açıklaması nedeniyle bazı İslamcı çevrelerin şiddetli eleştirilerine hedef oldu. Aydınlık'ta kitabın bir kısmı yayımlandı; ancak ilgili sayılar hakkında toplatma kararı çıktı.

Nesin, 2 Temmuz 1993'te, Sivas'taki Pir Sultan Abdal Şenlikleri sırasında "şeriat" isteyen bir topluluk tarafından gerçekleştirilen ve 37 kişinin öldürüldüğü Sivas Katliamı'ndan sağ kurtuldu.

Aynı kitap, iki yazarın hayatını alt üst etti. Ancak iki yazar aynı kitap yüzünden birbirlerini ağır şekilde suçladılar da. Nedeni ise Aziz Nesin'in "Şeytan Ayetleri" kitabını izinsiz yayımladığı suçlamasıydı. Yazarlar, 1993'te bir araya geldiler, suçlamalarının yanlış bilgilendirmelerden kaynaklandığında birleşerek anlaşmazlıkları geride bıraktıkları buluşmadan kucaklaşarak ayrıldılar.

Buluşmanın detaylarını izlemek için aşağıdaki linke tıklayın.

Şeytan Ayetleri kitabında ne yazıyor?

Şeytan Ayetleri kitabı, Eylül 1988'de İngiltereli bir yayınevi tarafından yayımlanmıştı.

Kitapta Hindistan'dan İngiltere'ye giden bir uçakta bulunan iki Hindistan vatandaşının maceraları anlatılıyor. "Terör" saldırısına hedef olan uçaktaki iki Hindistanlı kurtulur ve İngiltere sahillerine ulaşarak Londra'daki göçmenlerin arasına karışır.

Kitabın ikinci bölümünde Rüşdi, Muhammed Peygambere göndermede bulunan Mahound peygamberi karakterinin şeytan tarafından kandırıldığı ve hatasını kabul etmeden önce Allah'tan başka ilahlara inanmayı vaaz ettiği sahneleri tasvir ediyor.

Kitap yayımlanır yayımlanmaz Müslümanlar arasında büyük bir öfke dalgasına neden oldu. Yaklaşık 20 ülkede yasaklandı.

(TY)