Castro'suz Küba: Bilinmeyene ilk adım

Raul Castro ve Fidel Castro.

NY Times'ın makalesinden bir Küba denklemi: 

Raúl Castro geçen hafta emekli olmaya hazırlandığını açıkladığında, Komünist devriminin mirası konusunda giderek bölünmüş bir ulus uyarısı yaptı: Yapılacak seçim, devrimin ideallerinin sürekliliği veya yenilgidir.

Raúl ve abisi Fidel'in Amerika destekli bir diktatöre karşı isyanı zafere götürdüğü 1959'dan beri Küba'ya bir Castro soyadı liderlik ediyor.

Şimdi, 89 yaşında ve abisinin halefi olan Raúl, Komünist Parti'nin yönetiminden çekilirken, ardında on yılların en acımasız ekonomik kriziyle parçalanmış bir ülke bırakıyor.

Aynı zamanda derin bir kuşak uçurumunun olduğu bir ülke. 

Birçok yaşlı Kübalı, Castro'tan önce karşılaştıkları yoksulluk ile eşitsizliği hatırlıyor ve onlarca yıllık zorluklara rağmen devrime sadık kalıyor.

Ancak eğitim ve sağlık hizmetlerine erişim de dahil olmak üzere sosyalizmin kazanımlarıyla büyüyen genç nesiller, sınırları zorluyor. 

Daha az hükümet kontrolü ve daha fazla ekonomik özgürlük talep ediyorlar.

TIKLAYIN - Devrimin ülkesi Küba, kapitalizme mi geçiyor?

"Keskin bir jenerasyon ayrımı var"

Küba meseleleri konusunda uzman Profesör William LeoGrande, "Kuşaklar arasında çok keskin bir bölünme var," derken ekliyor: 

"Ve bu Küba hükümetinin ileriye dönük başlıca zorluklarından biri, çünkü tarihsel destek tabanları yavaş yavaş emekli oluyor ve ölüyor."

Castro, Cuma günü, partinin bu yıl "Birlik ve Süreklilik" bayrağı altında düzenlenen dört günlük kongresinin açılışında, ülkenin en güçlü konumundan - Komünist Parti'nin birinci sekreterliği - ayrıldığını duyurdu.

Komünist Parti'nin bir sonraki başkanı olması beklenen kişi, Küba'nın şu anki başkanı Miguel Díaz-Canel Bermúdez, bu ayın sonunda 61 yaşına basıyor.

Partinin sadık bir üyesi olan Díaz-Canel, Küba'nın tek partili yönetim sisteminde değişiklik olmamasına rağmen ülkenin kademeli olarak dünyaya açılmasını isteyen genç bir kuşağın parçası.

Her beş yılda bir düzenlenen parti konferansı, Küba'daki devrimci ideallerin dayanıklılığının altını çizmek için yapıldı. Ancak geçiş, ada için bir devrilme noktası olabilir.

Geçtiğimiz birkaç yıl içinde, Trump yönetimi Küba'ya katı yaptırımlar uygularken ve turizm endüstrisi salgın nedeniyle büyük bir düşüş yaşarken, Kübalılar ülkelerinin ekonomisinin bir kez daha çöktüğünü gördü ve saatlerce ekmek kuyruğunda bekledi.

Ülkenin övülen sağlık sistemi yıpranmış durumda. Ve adayı terk etmeye çalışan Kübalıların sayısı artıyor, ancak bu rakamlar yine de 1980'ler ve 1990'lardaki göçlerden çok uzak.

Son aylarda Komünist Parti'yi protesto eden sanatçılardan oluşan  San Isidro siyasi hareketinin bir aktivisti olan Claudia Genlui, "Komünist Parti, uzun zaman önceki başarılarını yaşıyor," dedi.

Küçük bir kitlesi olmasına rağmen siyasi kolektif, partiye meydan okumasıyla toplumu şaşırttı.

"Parti benim kuşağımı temsil etmiyor, beni temsil etmiyor," diyen Genlui, ekliyor: "kuşaksal bağlantı, çıkarlar, öncelikler eksikliği var ve bunların hepsi bizi bir şekilde uzaklaştırıyor."

Castro da bir dereceye kadar aynı fikirdeydi. 

Fidel, 2016'da ölünceye kadar "sosyalizm mi yoksa ölüm mü" çığlığını hızla sürdürse de, daha genç olan Raul Castro, büyüyen hoşnutsuzluğu gidermek için reformun gerekli olduğunu fark etti ve ülke ekonomisini dünyaya açmaya başladı.

Fidel 2008'de resmi olarak cumhurbaşkanlığından istifa ettikten sonra, Raúl Castro, daha genç Kübalıları Komünist Parti'ye almaya ve genç üyeleri üst düzey hükümet pozisyonlarına getirmeye öncelik verdi.

Bu, bazı Kübalıların kafasına yattı. 

Havana'da bir taksi şoförü olan 55 yaşındaki Osvaldo Reyes, Castro ve Komünist Parti'ye verdiği desteği dile getirirken, "Yeni bir nesle, yeni fikirleri olan daha genç insanlara geçmemiz gerektiğini düşünüyorum" diyor ve ekliyor:

"Bir devrim dönüşmeye, insanlar için en iyisini yapmaya devam etmelidir."

"Bir değişikliğe ihtiyacımız var"

Castro kardeşler halk ayaklanmalarını başlattıklarında, birçok Kübalı'nın ülkelerinin yozlaşmış yönetici seçkinlerine karşı duyduğu derin bir hoşnutsuzluğun kaynağına girdiler. 

Kardeşler, ülkenin diktatörü Fulgencio Batista'ya karşı sert bir isyan başlattılar ve Küba, Latin Amerika'da on yıllarca süren Amerikan müdahalesine karşı bir siper haline geldi.

Ancak on yıllar sonra, sıradan Kübalılar tarafından iletişimsiz olduğu için eleştirilecek olan, bu kez Castro kardeşler ve onların Komünist Partisi olacaktı.

Raúl Castro, 2011'de Komünist Parti'nin başına geçtiğinde, sekizgen generallerle dolu bir hükümet tarafından kuşatılmıştı.

Pek çok Kübalı, uluslarının egemenliğinden şiddetle gurur duyarken, aynı devrim dönemi generallerinin, kazandıklarından yedikleri yemeklere kadar hayatlarının neredeyse her yönünü kontrol etmelerini izlemekten yoruldular.

28 yaşındaki Adilen Sardiñas,Raúl Castro hakkında "Pek çok insan, hükümet ile halk arasındaki boşluğu aşmayı başaramadığı için temsil edildiğini hissetmiyor" diyor. 

Sardiñas, röportaj yapılan birçok kişi gibi reformların yavaş hızından duyduğu hayal kırıklığını ifade ederken, Küba'nın ekonomisini felce uğratan ve Kübalıları ABD'ye daha da kızdıran onlarca yıllık bir ambargo sebebiyle Amerika'yı suçluyor.

"Bir değişikliğe ihtiyacımız var, ancak bunu yapabilecek miyiz bilmiyorum çünkü komşumuz ABD, topuklarımıza basıyor ve her yerde kapıları kapatıyor," diyor. 

(PT)