“Cinsiyet ve gelir eşitsizlikleri, ergen gebeliklerine sebep oluyor”

* Fotoğraf: Pixabay

Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA), gelişmekte olan ülkelerdeki ergen gebeliğini ele alan bir rapor yayınladı. Buna göre, gelişmekte olan ülkelerdeki kadınların yaklaşık üçte biri ilk bebeklerini henüz kendileri de çocuk yaştayken dünyaya getiriyor. UNFPA raporu, bu kişilerin yaklaşık yarısının 17 yaşında veya daha küçük olduğunu gösteriyor.

Cinsiyet temelli eşitsizlikler ve gelir eşitsizlikleri, çocuk evliliği oranlarını yükselterek, kız çocuklarını okuldan uzaklaştırarak, kariyer hedefleri, sağlık hizmetleri ve güvenli, rızaya dayalı cinsel ilişki konusunda bilgiye erişimi sınırlandırarak ergen gebeliğine iten bir faktör olarak öne çıkıyor.

İklim felaketleri, yeni tip koronavirüs (COVID-19) pandemisi ve yaşanan çatışmalar da kız çocuklarının okul ve sağlık hizmetlerine erişimini kısıtlıyor. Bu da tüm dünyada on milyonlarca kız çocuğunu çocuk yaşta evlilik ve ergen gebeliğine karşı daha kırılgan bir hale getiriyor.

Raporun sonuçlarını değerlendiren UNFPA İcra Direktörü Natalia Kanem de "Gelişmekte olan ülkelerdeki kadınların neredeyse üçte biri ergenlik çağında anne oluyorsa, dünyanın ergenlik çağındaki kız çocuklarını hayal kırıklığına uğrattığı açık" diyor.

Eşitsizlikler, komplikasyonlar, istatistikler

UNFPA raporuna göre, 54 gelişmekte olan ülkede 18 yaşına altındaki kız çocuklarının doğumlarının çoğu bir "evlilik ya da birlik" kapsamında gerçekleşmiş. Söz konusu gebeliklerin yarısından çoğu "planlanmış/istenilen" gebelikler olarak kayıtlara geçse de kız çocuklarının çocuk sahibi olup olmamaya ilişkin karar verme yetisi ciddi anlamda sınırlandırılabiliyor.

UNFPA, bu durumu şöyle açıklıyor: "Gerçekten de rapor ergen gebeliğinin - her zaman olmasa da - çoğu zaman anlamlı bir seçim, sınırlı faillik ve hatta güç ve baskı sonucunda ortaya çıktığını gösteriyor."

Rapora göre, gebelik ve doğum ile ilgili komplikasyonlar 15 ile 19 yaş arasındaki kız çocuklarının önde gelen ölüm sebeplerinden biri oluyor.

Rapor aynı zamanda 14 yaşında veya daha küçük yaşlarda doğum yapan kız çocuklarının yaklaşık üçte ikisinin henüz 20 yaşına girmeden ikinci kez çocuk sahibi olduğunu ortaya koyuyor. Dahası, bu kişilerin yüzde 40'ı gençlik yılları bitmeden üçüncü kez doğum yapıyor.

Ergen gebeliklerinin dünyadaki tüm gebeliklerin yüzde 16'sını oluşturduğunu ortaya koyan UNFPA raporu, ergenlik çağında doğum yapıp çocuk bakmaya başlayan kız çocuklarının 40 yaşına gelmeden neredeyse beş çocuk sahibi olduklarını da gösteriyor.

UNFPA ayrıca ilk doğumlarını 17 yaşında veya daha gençken yapan kız çocuklarının oranının 60 yıl öncesi ile karşılaştırıldığında sadece yüzde 60'dan yüzde 40'a düştüğünü ortaya koyuyor. Bu her 10 yılda bir söz konusu oranın yalnızda 2 yüzde puan düşmüş olması demek. (SD)