"Çocukların ilk ihtiyacı güven sonra farkındalık"

Fotoğraf: Mehmet Kaman-AA

DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü'nden Klinik Psikolog Gülşah Ergin, tüm çocukların doğal afetlerin yaratacağı endişeyle baş edebilmeleri için duygularının ciddiye alınması, afetin neden/sonuç ilişkisinin doğru anlatılması ve güvende hissetmelerinin sağlanması gerektiğini belirtti.

Gülşah Ergin, çocuklara bilgi vermenin onları rahatlatacağına ve kaygılarını azaltacağına dikkat çekerek "Çocuklara doğal afetlerin düzensiz ve çoğunlukla önceden kestirilemeyen doğa olayları olduğu söylenebilir ve örnekler üzerinden çocukla sohbet edilebilir" dedi.

Çocukların bir olayı travmatik bir deneyim olarak yaşaması için illa o olayı birebir de yaşaması gerekmeyeceğini; o olaya şahitlik etmenin, o olayla ilgili yaşananları duymanın ve hatta yaşananları ekranda görmenin de çocuklarda travmatik bir etki yaratabileceğini söyleyen Ergin şöyle devam etti:

"Tüm çocuklar aynı tepkileri vermeyebilir"

"Travmatik bir olaydan sonra tüm çocuklar aynı tepkileri aynı zamanda göstermeyebilirler. Her çocuk için 'olağan' hallerinin dışına çıkan her türlü davranış ve duygu değişimi dikkatle takip edilmelidir. İçe kapanma, eskiden yapabildiği bir şeyde gerileme, genel bir korku-kaygı veya öfke hali, aşırı hareketlilik, bedensel semptomlar travmatize olmuş çocuklarda sıklıkla görülen belirtilerdendir.

"Travmatik bir deneyim yaşayan çocuğun en çok 'güven' ve 'güvende hissetme' duyguları zedelenir. Bu nedenle fiziksel ve duygusal olarak çocuğun yanında olmak, onu sevdiğimizi söylemek, 'şimdi' güvende olduğuna özellikle vurgu yapmak çok önemlidir. Neler olduğu, şimdi ne durumda olunduğu konusunda bilgi verilmesi ve yaşananlar karşında 'Ben de çok üzüldüm. Ben de çok korktum' gibi cümleler ile kendi duygularımızın da paylaşılıyor olması yine çocuğu çok rahatlatacaktır. Ayrıca çocuklara oyun ve eğlence için fırsatlar yaratılması da onların iyileşme süreçlerini hızlandıracaktır."

"Çocuklar sorumlusu değil"

Gülşah Ergin afet dönemlerinde önceliğin güven oluşturmak olduğunu, fakat iklim değişikliğinin gelecekteki olası etkilerini çocuklarla paylaşmanın da faydalı olabileceğine vurgu yaptı.

Ergin şunları söyledi:

"Çocuklar var olan küresel değişimin sorumlusu değiller ve onlara taşıyabileceklerinden fazla sorumluluk yükleyemeyiz. Yine de tüketim, çevre koruması, orman, ağaç ve hayvan sevgisi, su ve enerji kullanımı gibi konularda dikkatli olmalarını sağlayacak bir bilgilendirme oyun mantığında onlara aşılanabilir. Öncelikle rol model olmak, örneğin unutulan ışıklarla ilgili teftiş görevini çocuklara vermek, daha az kâğıt kullanımını desteklemek gibi ev içi aksiyonlar sürdürülebilir bir geleceğin inşasına katılımlarını sağlayabilir."

(AÖ)