Devletin Değil, İnsanların Güvenliği

Türk Silahlı Kuvvetleri'nde yeniden yapılanma çalışmaları kapsamında, 'andıç' belgeleri tartışmalarıyla gündeme gelen psikolojik harekat birimleri kapatıldı.

Sabancı Üniversitesi Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi'nden Ayşegül Altınay, yeni düzenlemeyi bianet'e, "Henüz neler getireceğini, nasıl hayata geçirileceğini bilmememize rağmen, sivil-asker ilişkilerinin geliştirilmesi, ordunun gelen eleştirilere açık olduğunu göstermesi anlamında önemli bir gelişme" olarak değerlendirdi.

Militarizm üzerine çalışmalarıyla tanınan Altınay, yeni düzenlemenin sağlıklı işleyebilmesi için saydamlaşmanın esas olduğunun altını çiziyor:

"Yeni birimin amacı, nasıl işleyeceği de kamuoyuna açıklanmalı, kamuoyunda tartışılmalı."

Son dönemde İncirlik'te nükleer silahların varlığının açıklanması amacıyla yapılan başvuruların güvenlik nedeniyle reddedildiğini anımsatan Altınay, "Orduyla ilgili meselelerin yalnızca orduyu ilgilendirmediğini" söyledi:

"Ulusal güvenlik uygulamaları eğer bir ülkedeki insanların iç güvenliğini tehdit ediyorsa, burada çok ciddi bir çelişki vardır. Güvenlik insanlar üzerinden de düşünülmek zorundadır. Güvenlik devletin değil, insanların güvenliği olmalıdır."

Altınay ayrıca, psikolojik harekat kavramının, "ordunun sivil insanlara karşı gizli bir harekata girişmesi" içeriğiyle kişi hak ve özgürlükleri açısından sorunlu bir kavram olduğunun altını çiziyor.

Olumsuz imajı düzeltme

Yeni yapılanma kapsamında Genelkurmay İstihbarat Başkanlığı bünyesindeki Psikolojik Harekat Daire Başkanlığı'nın adı, Bilgi Destek Daire Başkanlığı olarak değiştirildi.

Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hilmi Özkök'ün yaptığı açıklamada, yeni düzenlemeye, "psikolojik harekat" tanımının kamuoyunda " ordu ile ilgili olumsuz imaj ve tedirginlik" yaratması gerekçe gösterildi.

Hürriyet Gazetesi'nin konuyla ilgili haberinde, kaynakların ad değişikliğinden, "psikolojik harekata son verildiği anlamının çıkarılmaması gerektiğini, bu işlevin yeni uygulamada da aynen devam edeceğini" bildirdikleri ifade edildi.

Gazete, "Askerden AB Uyumu" alt başlığıyla verdiği haberde, yeni yapılanmada Avrupa'daki ordularda benzer amaçlı birimlerin adları ve çalışma yöntemlerinden yararlanıldığını yazdı.

Birgün Gazetesi'nin haberine göre, Orgeneral Özkök, psikolojik harekat birimlerinin olumsuz imajının giderilmesi için alınan bu kararla, orduda da aynı amaçla yeni yapılanmaya gidilmesini istedi.

Askeri birliklerde istihbarat şubeleri içindeki psikolojik harekat birimleri düzenlenerek, bilgi destek adında birimler kuruldu.

"Andıç" Belgeleri Nedir?

Psikolojik harekat, özellikle 28 Şubat süreci sonrasında gündeme gelmiş, andıç belgelerinin ortaya çıkmasıyla yoğun tepki görmüştü.

"Andıç" belgelerinde PKK'li Şemdin Sakık'ın ifadelerinin bazı siyasiler ve gazetecilerin saygınlığının azaltılması ve terör örgütüne destek sağladıkları yönünde kamuoyu oluşturulması amacıyla kullanılması talimatına yer verildiği ortaya çıkmıştı.

Emekli Orgeneral Çevik Bir'in Sakık'ın ifadelerine gazeteci Cengiz Çandar ve Mehmet Ali Birand'ı suçlayan bölümler eklediği iddiası ortaya atılmış, iddialar dönemin Fazilet Partisi (FP) milletvekili Nazlı Ilıcak tarafından meclise bir soru önergesiyle taşınmıştı.

Daha sonra Genelkurmay'ın "Evet, böyle bir belge var" açıklamasının ardından tartışmalar medyada da geniş yer almıştı.

FP ile ilgili Genelkurmay'ın teyit ettiği ilk belgelerin ardından, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Anayasa değişikliği önerilerine ilişkin değerlendirmelerinin yer aldığı ve CHP'nin izlendiğini ortaya koyan '2. andıç' belgelerini açıklanmıştı. (GS/TK)