"Engellilerin sorunlarına acil çözüm bekliyoruz"

* Fotoğraf: Pixabay

Altınokta Körler Derneği, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü dolayısıyla yaptığı yazılı açıklamada ivedi çözüm bekleyen en önemli sorunlarını ve çözüm önerilerini paylaştı.

Açıklamada bakım ücreti ve muhtaç aylığında yaşanan sorunlar, engelli atamalarına ilişkin problem ve gecikmeler, erken emeklilik hakkının erken emeklilik zorunluluğuna dönüştürülmesi gibi sorunlar ele alındı.

Dernek sorunların ivedilikle çözümünü talep etti.

Bakım ücreti ve muhtaç aylığı

Dikkat çekilen sorunlardan ilki, 2013’ten bu yana gerek 2828 sayılı yasaya göre ödenen bakım ücretinde, gerekse 2022 sayılı yasaya göre ödenen muhtaçlık aylığında, engellinin hane içinde fert başına düşen gelirinin kriter olarak kullanılması oldu. 

Bu durumun engelli gelir sahibi değilken gelir sahibiymiş gibi bir algı yarattığı ve engelli bireyi daha çok ailesine bağımlı hale getirdiğine ve yanı sıra pek çok muhtaç engellinin bu hakları elde edememesi sonucunu yarattığına dikkat çekildi.

Bu konu 2016’da Meclis’in gündemine gelmiş ve dönemin Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı yönetimi bu kriterin kaldırılması için bir yasa tasarısı sunmuştu. Ancak Maliye Bakanlığının itirazı nedeniyle anılan kriter sadece yaşlı eşler için ortadan kaldırılmış; engellilerin talebi reddedilmişti.

Altınokta Körler Derneği, TBMM’nin bu yasama döneminde muhtaçlık aylığı ve evde bakım ücretinin ödenmesi için aile içinde fert başına düşen gelir kriteri yerine engellinin kendi gelirinin esas alınması yönündeki yasa değişikliğini gerçekleştirmesi talebinde bulundu.

Engellilerin istihdamı

Derneğin dikkat çektiği sorunlardan bir diğeri engellilerin istihdamı üzerine oldu. 2012’de başlayan EKPSS uygulamasından sonra kamu personeli olarak istihdam edilen engelli sayısında, daha önceki yıllara göre önemli bir artış olmuş; EKPSS’nin olmadığı 2002 ile 2012 arasındaki 10 yılda 20 bin 829 engelli istihdam edilmişken 2012’den sonraki 6 yıl içerisinde 31 bin 197 engelli kamu personeli istihdamı gerçekleşmişti.  

Dernek, EKPSS sonuçlarına göre 2016, 2017, 2018 yıllarında toplam 8530 kişi kamu personeli olarak istihdam edildiğini, 2019 ve 2020 yılları içerisinde ise herhangi bir atamanın yapılmadığını, 2021’de ise 1961 kişinin istihdam edildiğini kaydetti. 

Açıklamada bu sayının engelliler açısından “son derece yetersiz olduğu” ve “hayal kırıklığına yol açtığı” ifade edildi. Aile, Sosyal Politikalar ve Sosyal Hizmet Bakanı Derya Yanık’ın 10 Kasım’da Aralık ayını işaret ederek atama yapacakları sözünü hatırlatan dernek, “3 Aralık Dünya Engelliler Gününde Bakanın kendisinden ne kadar atama yapılacağı açıklamasını bekliyoruz” dedi.

Erken emeklilik

Açıklamada, taşeron işçi olarak çalışan ve 696 sayılı KHK’nın. 127. maddesi ile sürekli işçi kadrolarına alınan engellilerin erken emeklilik hakkının erken emeklilik zorunluluğuna dönüştürüldüğüne ve pek çok engellinin erken emekliliğe zorlandığı kaydedildi.

“Engelliler için erken emeklilik hakkı, seçimlik bir hak olup erken emeklilik zorunluluğu değildir” diyen dernek, eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Jülide Sarıeroğlu bir genelge yayınlayarak zorunlu erken emekliliğe sevk edilen engelli işçilerin emeklilik işlemlerinin durdurulmasını istediğini hatırlattı.

Sarıeroğlu, 696 Sayılı KHK’da değişiklik yapılarak sorunun kökten çözüleceğine söz vermişti ancak bu sürede bakanlık görevine başka biri geçti. Dernek, yeni yasama döneminde 696 sayılı KHK’da engellilere de erken değil olağan emeklilik hakkının kullandırılması yönünde bir değişiklik yapılmasını istedi.

Engelliler Günü

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nun 1992 yılında aldığı 47/3 sayılı kararla her yıl 3 Aralık "Dünya Engelliler Günü" olarak ilan edildi.

Günün amacı, engelli bireylerin haklarının korunması, politik, sosyal, ekonomik ve kültürel yaşamın her alanındaki farkındalığın arttırılması olarak belirlendi.

(TP)