HDP'den Toplumsal Barış ve Müzakere Kanunu Teklifi

Halkların Demokratik Partisi (HDP) “Toplumsal Barış ve Müzakere Kanunu Teklifini” Meclis Başkanlığı’na sundu.

HDP Grup Başkanvekilleri Çağlar Demirel ve İdris Baluken’in imzalarıyla sunulan  teklif 12 maddeden oluşuyor.

Kanun teklifinde müzakereler, Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Komisyonu kurulması, göçler, kayıplar ile kültürel ve sosyal haklara dair düzenlemeler yer alıyor.

“Kırılganlığa mahal vermemek için yasa”

Kanun teklifinin genel gerekçesinde dünyada halklar arasındaki çatışmaların son bulması için izlenen yöntemlere yer verildi. Kuzey İrlanda ve Güney Afrika’da çatışmalı süreçlerden barış sürecine geçilmesi ve sonuçlarına değinildi.

Türkiye’de de benzer süreçlerin tarihi hakkında bilgi veren HDP, yasa teklifinin hazırlanma gerekçesinde şu noktalara işaret etti:

* Toplumsal barışın kalıcı tesisi, yapılmış müzakerelerin güvence altına alınması için bir kanunun çıkarılması ve müzakerelerin çerçevesi belirlenerek bu topraklarda barış umudunun korunması ve büyütülmesi son derece önemli ve gerekli.

*Barış sürecinin güvence altına alınması, hem bu yasal metin ile hem de güven artırıcı diğer adımların atılması ile mümkün olacaktır. Bu kanun teklifinin yasalaşması ile birlikte yol temizliği gibi anti-demokratik düzenlemelerin son bulmasına yönelik yasal düzenlemelerin de acil bir şekilde yapılması elzem. 

* Barış süreçleri, dünya deneyimlerinden ve kendi iç deneyimimizden de müşahede ettiğimiz üzere sekteye uğrama ihtimali yüksek, kırılgan süreçlerdir. Bu nedenle yeni bir kırılganlığa mahal vermemek kaydıyla ‘Toplumsal Barış ve Müzakere Yasası’ hazırlanmıştır.

Amaç: Toplumsal barışın önündeki engellerin kaldırılması

12 maddelik teklifte kanunun amacı şöyle açıklanıyor:

“Kürt sorunu başta olmak üzere toplumdaki mevcut çatışmalara kaynaklık eden siyasi, etnik, kültürel, inançsal, sosyal, ekonomik ve benzeri tüm sorunların farklı boyutlarının çözümü ile iç barış ve uzlaşının kalıcı tesisine yönelik olarak toplumsal barışın önündeki engellerin kaldırılması ve bu bağlamda sorunun taraflarının çözüme ve toplumsal barışın inşasına ilişkin mutabakata varmalarını olanaklı kılacak müzakerelerin yasal çerçevesini belirlemek ve barış süreçlerini kolaylaştırmaktır.   “

Müzakerelere katılım ve şeffaflık

Teklifte müzakereler ile ilgili şu bilgiler yer alıyor:

* Toplumsal barış ve müzakere için gerekli şartlar ilgili kurumların ortak çalışmalarıyla sağlanır.

* Müzakereler; ilgili kurumlar tarafından dönüşümlü olarak seçilecek üst düzey yetkili veya yetkililer, Taraf, Heyet ve Gözlemci’nin birlikte olduğu oturumlarda gerçekleşir.

* Devlet, müzakerelerin güvenilir şekilde gerçekleşmesi için uygun teknik ve yöntemler kullanır. Müzakereler kayda alınır ve arşivlenir.

* Toplumsal barışın sağlanması temelinde gerçekleşen müzakerelerin yapılma sıklığı ve biçimi taraflarca belirlenir. Müzakerelere Türkiye Büyük Millet Meclisi komisyonları, siyasi partiler, milletvekilleri, sivil toplum örgütleri, uluslararası kuruluşlar, basın-yayın görevlileri ve diğer kişi ve kurumlar katılabilir.

* Müzakerelere ilişkin gelişmeler hakkında hazırlanacak raporlar düzenli aralıklarla kamuoyuyla paylaşılır.

Göçler ve kayıplar

Teklifte zorla göçle karşılaşan vatandaşlar ile kültürel ve sosyal haklara dair düzenlemelerin yanı sıra kayıplar ve yargısız infazlarla ilgili maddeler de yer alıyor.

* Devlet, zorla göçe tabi tutularak kadim yurtlarını terk etmek zorunda bırakılmış vatandaşların zararlarının telafisi ve tazmini ile isteğe bağlı olarak dönüşleri durumunda insan onuruna yaraşır yaşam koşullarını sağlar.

* Devlet çatışmalı süreç ve Kürt sorunundan kaynaklı yaşadıkları mağduriyet neticesinde ülkesini terk etmek zorunda kalarak ülke dışında yaşamak zorunda kalan siyasi mültecilerin geri dönüşlerine ilişkin yasal, sosyal ve ekonomik koşulları sağlar.

* Devlet; devlet otoritesi tarafından veya devletin sorumluluğu altında hareket eden askerler, kolluk kuvvetleri, paramiliter güçler, sivil polisler, korucular ve diğer devlet görevlileri veya devlet adına çalışan diğer kişiler tarafından kişilerin zorla kaybedilmesi veya öldürülmesi suçunu işleyenlerin yargılanmalarının önünü açacak düzenlemeler yapmakla yükümlüdür. Bu suçlar insanlığa karşı suç olarak tanımlanır ve zamanaşımına tabi değildir.

Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Komisyonu

Meclis’te bir Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Komisyonu kurulması da tekilfte yer alan maddelerden.

Bu komisyonun amacı teklif edilen kanunun uygulanmasını izlemek, değerlendirmek, denetlemek, belirlenen görevleri ifa etmek, yetkileri kullanmak olarak tanımlanıyor. (BK)

* Kanun teklifinin tamamına buradan ulaşabilirsiniz.