Her 73 Kişiye Bir Mayın Düşüyor

Uluslararası Mayın Yasaklama Kampanyası'nın hazırladığı Monitör Karamayınları 2012 Raporu bugün Türkiye'de altı şehirde aynı anda kamuoyuna açıklandı. İstanbul, Batman, Mardin, Diyarbakır, Urfa ve Şırnak'ta yapılan toplantılarda Türkiye'nin karamayını karnesi değerlendirildi.

İstanbul'da gerçekleşen basın toplantısına Mayınsız Bir Türkiye Girişimi, İstanbul Tabip Odası, İHD İstanbul Şubesi, SODEV Sosyal Demokrasi Vakfı, MAZLUMDER İstanbul Şubesi, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi ve Türkiye Sakatlar Derneği temsilcileri katıldı.

Toplantıya katılan kurumlar mayınsız bir dünya ve Türkiye'nin mümkün olduğunu söyleyerek hükümetin toprağa döşeli mayınları temizleme planını açıklaması ve mayın temizliği için ikinci bir on yılı heba etmemesi gerektiğini belirtti. Mayın patlamasından sağ kurtulanlarla ilgili verilerin toplanıp ihtiyaçlarının tespit edilmesi ve hizmetlere eşit şekilde erişimlerinin sağlanması gerektiği ifade edilirken ulusal eylem planı hazırlanması gerektiği vurgulandı.

Mayın temizliği, barış için önemli adım

İstanbul Tabip Odası'ndan Mustafa Sülkü, sağlığın ticarileştiğini ve mayın mağduru insanların sağlık hizmetlerine ulaşmada sorunlar yaşadığını söyledi. Sülkü, meslek odalarıyla ilgili yapılan değişiklikle bu konuda yapabileceklerini yapamaz hale getirildiklerini söyledi.

İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi adına konuşan Meral Çıldır ise mayın temizliğinin Türkiye ve dünya barışı için önemli bir adım olacağını söyledi.

Sosyal Demokrasi Vakfı'ndan İnan Dağdelen: "On yıllık çalışma sonucu Suriye sınırındaki mayınların temizlenmesi olanağı oluşmuşken savaş politikaları sonucu bugün bu imkansız hale geldi" diyerek mayınsız Türkiye'nin önkoşullarından birinin barış olduğunu belirtti.

MAZLUMDER İstanbul Şubesi'nden Semih Biten, bir yandan Türkiye'nin en büyük 20 ekonomi içinde olduğunu iddia edilirken, diğer yandan mayın temizleme maliyetinin yüksek olmasının gerekçe olarak gösterilmesini eleştirdi. " Bir baraj 500 milyon dolara yaptırılırken, mayınlar 380 milyon dolara temizlenebilir."

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi'nden Ahmet Atalı, 216 bin dekarlık mayın döşeli arazinin 170 bin dekarının tarımsal üretime uygun olduğunu söyledi: "Bu arazilerde tarımsal üretimin sağlanmasıyla 15 bin kişi istihdam edilebilir, 3000 aile iş ve toprak sahibi olabilir."

Türkiye Sakatlar Derneği Genel sekreteri Ali Güler, dünyada engellilerin sayısının arttığı ve bunun en önemli nedeninin savaş ve mayınlar olduğunu söyledi. Güler, sakatlıklar nedeniyle kullanılması gereken cihazlara erişimde sorunlar olduğunu ve sakat kalanların dört duvar arasına hapsolduğunu vurguladı: " Çözüm, mayınların üretilmemesi ve varolanların da temizlenmesi. Aksi halde sakatlanmalar devam edecek."

Her 10 kişiye bir mayın

Mayınsız Bir Türkiye Girişimi'nden Muteber Öğreten'in açıkladığı rapora göre Türkiye'de hala, toprağa döşeli yaklaşık 1 milyon mayın bulunuyor. Buna göre; Türkiye'de her 73 kişiye bir mayın düşerken, mayın olduğu bilinen 15 ilin yer aldığı bölgede (Ardahan, Batman, Diyarbakır, Doğubeyazıt, Antep, Hakkari, İskenderun, Kağızman, Kars, Mardin, Siirt, Urfa, Şırnak, Tunceli, Van) her 10 kişiye bir mayın düşüyor.

Oktawa Sözleşmesi 5. Maddesi'ne göre Türkiye yetki alanında ve kontrolünde olan bölgelerdeki mayınlı arazide bulunan tüm antipersonel mayınları 1 Mart 1014 tarihine kadar temizlemek zorunda. Ancak Türkiye, sınırlardaki mayınların temizlenmesine ilişkin planlar başlatmış olsa da, iç bölgelerde yer alan 77.984 mayının temizlenmesine ilişkin herhangi bir planı yok.

Geçtiğimiz Ekim ayında başlatılacağı bildirilen Türkiye-Suriye sınırındaki mayın temizliği konusunda bir gelişme bulunmuyor. Buna göre, Türkiye'nin mayın temizleme işlemini 2014 yılına kadar tamamlayamayıp ek on yıl istemesi söz konusu.

Mayın temizliğiyle ilgili gelişme yok

Raporda yer alan Türkiye ile ilgili bulgular şu şekilde:

* 9 Nisan 2009 tarihinde Türk silahlı Kuvvetleri'nin Şırnak ilinde mayın döşediklerini gösteren haber ile 9 Mayıs 2009'da Çukurca'da antipersonel mayınların yedi askerin ölüm ve sekiz askerin yaralanmasına ilişkin iddialar çözüme kovuşturulmadı.

* 2011 Aralık ayında, Türkiye stoklanmış halde bulunan mayınların imhasının 21 Haziran 2011 tarihinde sonlandırıldığını duyurdu.

* Türkiye'nin araştırma ve eğitim amaçlı elinde bulundurduğu antipersonel mayın sayısı sözleşmeye taraf olduğu 2004 tarihinde 16.000 iken bu sayının 2012 yılında 15.100 olduğu bildirildi.

* Türkiye'de toprağa döşeli mayınların temizliği ile ilgili gelişme yok. Toprağa döşeli mayın sayısı 2011 yılında 977.163 iken 2012 yılında bu sayıda sadece 244 azalma görüldü.

* Türkiye, misket bombaları kalıntıları ve savaştan arta kalan diğer patlayıcılarla kirlenmiş durumdayken bunlardan etkilenen bölgeleri tespit etmedi.

* Türkiye'de ulusal mayın eylem otoritesi veya mayın eylemi merkezi bulunmuyor.

* Mayın ve savaştan arta kalan patlayıcı maddeler nedeniyle yaşanan kayıpların ilişkin toplam sayı bilinmiyor. Mağdur desteği ve hizmetlere erişim konusunda önemli bir değişiklik yok. (BK/HK)

* Monitör Karamayınları 2012 Raporu Dünya bulguları için tıklayın

* bianet 4 Nisan Uluslararası Mayın Bilincini Geliştirme gününde "Bacağını Ödünç Ver" kampanyasına paçalarını sıvayarak destek vermişti.