"Kadını Şiddetten Koruma Kanun Teklifi" Neler Getiriyor?

Emekli Aile Mahkemesi Hakimi Eray Karınca ile Kadınlara Hukuki Destek Merkezi (KAHDEM) kurucularından Avukat Habibe Yılmaz Kayar, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) milletvekilleri Nevin Gaye Erbatur ve Akif Hamzaçebi'nin "Kadını Şiddetten Koruma Kanun Teklifi"ni "çok olumlu" bulmakla birlikte "bir yasal düzenlemenin tek başına yeterli olmayacağını" vurguluyor.

Karınca'ya göre, "CHP'nin teklifi, kanunun korumak istediği değere, amaca uygun, dili sade uygulamacıların işaret ettikleri bir çok soruna çözüm getiriyor. Kadın kuruluşlarının, yıllardır mücadelesini verdikleri, özledikleri bir metin. Ancak tek başına bu kanunun çıkarılması yetmez. Diğer yasalar da kısa sürede elden geçirilip kadını şiddetten koruma konusunda tavizsiz, kararlı bir politika izlenmeli."

Kayar ise "Önemli olan ulusal eylem planı kapsamında kadına yönelik insan hakları ihlallerinin önlenmesi için kararlı bir politika izlenmesi. Yasa gerçekleştirdikleri ile anlamlı olacak" diyor.

Karınca'nın dikkat çektiği bir başka nokta ise, teklifin "tedbire muhalefet halinde, cezanın ertelenemeyeceği ya da paraya çevrilemeyeceğine ilişkin bir hüküm içermemesi" önemli bir eksiklik. "Bu da siyasi bir tercih olup komisyonlarda tartışılmalı."

Karınca ve Kayar'ın bianet'e yaptığı açıklamalar şöyle:

Karınca: Teklif, kediye kedi diyor

1. Teklif, ad olarak kanunun kadınlara özgü olduğunu, şiddet mağduru olabilecek çocuk ve güçsüz erkeklerin de ilişkinin niteliğine göre korunacağını söylüyor. Yani kediye kedi diyor.

2. Teklif, dil ve içerik olarak sınırlayıcı değil, hukuksal müesseseleri kadının insan hakları düzeyinde özümsemiş.

3. Teklif, hak ve özgürlüklerin kullanılmasında uluslar arası standartları gözeterek asgari koşulları belirlemiş, ancak insan ilişkilerindeki gelişmelerin hız ve çeşitliliğini gözeterek, yargıçlara, uygulamacılara ve bilim insanlarına kadını şiddetten koruma konusunda olumlu anlamda, hareket olanağı sağlıyor.

3. Uygulamada mahkemelerin farklı yorumlayabileceği bir çok soruna, kanunun ruhuna uygun biçimde çözümler getirmiş.

4. Nafakanın devlet tarafından ödenip kusurlu kişiden rücu edilmesi, tatil günlerinde Cumhuriyet savcılarına tedbir uygulama olanağının tanınması, Kusurlu kişiye, kararın yeniden incelenmesini isteme olanağı, Aile Mahkemelerine kanundaki ceza hükümlerini uygulama yetkisinin verilmesi teklifteki çok önemli kurumlar.

5. Teklif devleti sosyal devlet olmanın sorumluluklarını yerine getirme çabası içine sokuyor. Aile Mahkemelerine geniş yetkiler tanırken, sosyal çalışmacıları da SHÇEK'i de kıpırdatıyor.

Kayar: Kadına yönelik şiddetin eşitsiz güç ilişkisinden kaynaklandığı ilk kez yasa metninde

1-Kanunun adı amaca uygun olarak değiştiriliyor. Medeni durumlarına göre kadınlar arasında ayrımcılık yasağı ilkesine uygun davranılıyor.

2-Kanun, kadınları, cinsiyet ayrımcılığı temelli şiddetten korumayı amaçlıyor.

3-Kapsam genişletiliyor ve ilk kez kadına yönelik şiddetin kadınla erkeğin eşitsiz güç ilişkisinden kaynaklandığına ilişkin açıklama yasa metninde yer alıyor.

4-Yazılı başvuru veya şikâyet gerekmeksizin hâkimlerin kendiliğinden harekete geçmesi ilkesi yasada yer alıyor.

5-Temel ilkelerde adil yargılanma hakkı, onurlu yaşam hakkı, ayrımcılık yasağı, özel ve aile hayatının korunması ilkelerine yer veriliyor.

6-Aile mahkemesi hâkimine ceza hükümleri uygulama hakkı veriliyor.

7-Hâkimin kendiliğinden harekete geçmesinin ve şiddeti önlemenin kamusal görev olmasına ilişkin düzenleme getiriliyor.

8-Yasa şiddet gerçekleşmeden korumayı amaçlıyor.

9-Yasaya göre, yazılı başvuru zorunluluğu kalkıyor. Başvurular kolaylaşırken hızlı karar verme olanağı amaçlanıyor.

10-Kolluğun izleme görevi yasa düzeyinde düzenleniyor.

11-Mahkemeler sadece karar verici değil, kararın uygulanmasını da izlemekle görevlendiriliyor.

12-Karara karşı yasa yolu bildiriliyor.

13-Evlilik danışmanı veya psikolojik destek koruma kararı içerisine alınıyor ve korunan bireye karşı şiddete yönelik söz ve davranışlardan kaçınması zorunlu bir tedbir oluyor.

14-Şiddet mağduruna barınma yeri sağlanması, istihdamı, çocuklar hakkında tedbir süresince velayetin korunan kadın tarafından kullanılmasına olanak veriyor.

15-Nafakanın kaynaktan kesilmesi olanağı var.

16-Nafakanın tahsili olanaksız olduğunda geçici ve devletçe karşılanan maddi yardım yasada yer alıyor.

17-Kararın izlenmesinde ve etkinliğinde denetim ve ihtiyaca göre esneklik sağlanıyor.

18-Korunan ve barınma ihtiyacı olan kadınların kimlikleri ve adreslerin, kararların, işlemlerin gizli tutulması tüm birimlerin yükümlülüğü haline getiriliyor.

19-Uzmanlardan ön rapor alınmasına olanak sağlanıyor.

20-Mesai saatlerinin dışında koruma sağlanması için Cumhuriyet savcılarına, ilk mesai günü hâkim tarafından onaylanmak, gerektiğinde değiştirilmek üzere geçici tedbir verebilme yetkisi sağlanıyor.

21-Savcılıklarda kadını şiddetten koruma büroları oluşturulması amaçlanıyor.

22-Tüm yasa uygulayıcıların cinsiyet ayrımcılığı konusunda eğitim almaları yasal zorunluluk oluyor.

23-Harç ve posta masrafından bağışıklık sağlanıyor. (BB/EÖ)