Kadınlar, Bingöl’de meslek edindirme kursunda sigortasız çalıştırıldı

*Kadınların güvenlik sorunu yaşamaması için isimlerine yer vermedik. 

Bingöl’de Mili Eğitim Bakanlığı bünyesindeki Meslek Edindirme Merkezi'nin (MESEM) Kadının Gücü Girişim Üretim ve İşletme Kooperatifi işbirliğiyle açtığı meslek kursunda kadınlar, haftalarca sigortasız ve maaşsız çalıştırıldı. Yaşadıkları mağduriyete dair Milli Eğitim Bakanlığı’na ve CİMER’e başvuran kadınlara henüz yanıt verilmedi.

“El sanatı öğretilmedi”

Meslek edinmek için el sanatları kursuna kayıt yaptıran kadınların iddialarına göre, kursa kayıtları yapılmadı ancak kooperatif, birkaç gün sonrasında kadınlara kayıtlarının onaylandığını ve kursa başlayacaklarını telefonla bildirdi.

 Yine kadınların iddiasına göre, kursa başlayan kadınlara herhangi bir el sanatı öğretilmedi ancak kadınlar, bileklik, kolye gibi takılar üretmeye zorlandı.

bianet’e konuşan kursiyerler*, bu takıların kooperatifin anlaştığı firmalara satıldığını, bunu herkesin bildiğini anlattı. İddialara göre en az 40 kadının bu şekilde mağdur edildi. 

“Dedikleri ‘deneme süreci’ yokmuş”

Kursa başvuru yaptıktan sonra deneme süreci için bir hafta ücretsiz ve sigortasız çalıştırıldığını söyleyen bir kursiyer yaşadıklarını şöyle anlattı:

“Kaydolduktan sonra bana ‘bir haftalık deneme süreci var’ dediler, çalıştım, sonrasında da ‘bir hafta ara’ verdiler. Deneme süreci diye bir şeyin olmadığını çok sonradan öğrendim.”

“Daha sonra beni aradılar ve ‘kaydımın onaylandığını’ söylediler. Kursa gitmeye ve üretmeye başladım. Kayıtlarımız e-Devlet’te gözükmüyordu, sorduğumuzda ‘bir ay sonra e-Devlet’e düşeceğini’ söylüyorlardı. Bir buçuk ay sonra maaşlarımız yatmayınca şikâyet etmeye başladık, bizi her seferinde geçiştirdiler.”

“Ardından ‘sağlık sigortanız olmamış, sizi iki hafta sonra çağıracağız’ dediler. İki hafta sonra aradım, bana “bakanlık yeni bir karar çıkarmış, bu yüzden kaydınız oluşmamış” dediler. Kaydımız onaylanmadığı için de para alamayacağımızı söylediler.”

“İnandırıcı olsun diye her gün yoklama alındı”

Bir başka kursiyer de kurs kayıtları yapılmadığı halde inandırıcı olması için her gün yoklama alındığını, zorlu koşullarda çalışmaya mecbur bırakıldıklarını anlattı:

“Bir saat geç kaldığımızda tüm gün yok yazılıyorduk. Bu da o gün para alamayacağımız anlamına geliyordu. O yüzden her gün tam saatinde orda olmaya özen gösterdik hepimiz.”

“Takı tasarım kursu olmadığı halde önümüze boncuk ve ip koyup, günde 50 tane bileklik yapmaya zorluyorlardı.”

‘Yemek molası da yoktu’

“Biz de insanız, yoruluyorduk, ellerimiz ağrıyordu. İp yakmaktan, durmadan çalışmaktan parmaklarımız nasır tuttu. Yemek molamız yoktu, dinlememize müsaade edilmiyordu. Yetiştiremediğimiz zamanlarda bize ‘mesainizi bir saat uzattık, ya burada oturur bitirirsiniz ya da eve götürür, orada bitirirsiniz sabah eksiksiz bir şekilde teslim edersiniz’ diyorlardı."

‘Kooperatif kadının emeğini sömürerek para kazanıyor’

“Bizi sigortasız ve maaşsız çalıştırarak yaptığımız bilekleri anlaştıkları bir firmaya satıyorlardı. Bunu da gizli saklı değil, alenen yapıyorlar. Kadının emeğini görünür kılmak için kurulan bir kooperatif kadının emeğini sömürerek para kazanıyor.”

“Kaydımız yapılmamış fakat bunu bizden gizlemişler”

Bir diğer kursiyer ise kooperatif ekibinin bunu baştan beri bildiğini anlaştıkları firmalara takı satmak amacıyla haftalarca çalıştırıldıklarını söyledi:

“Biz hepimiz orada kayıtlı olarak çalıştığımızı sanıyorduk, hâlbuki kaydımız yapılmamış fakat bunu bizden gizlediler. Hocalar,  bu durumu bizden gizledi. Olay ortaya çıkınca “Bakanlıktan yazı geldi, yeni yönetmeliğe göre üniversite mezunu olduğunuz için sizin kaydınızı yapamayacağız” dediler. Hâlbuki yönetmelik biz kursa başladıktan çok sonra değişmiş. Bizi etkilememesi lazım.”

“Bunu söylediğimiz için tartıştık. Bize ‘para veremeyeceklerini ama bileklik başına 50 kuruş vereceklerini’ söylediler. Sonrasında o parayı da vermediler zaten. ‘Milli Eğitim’e şikâyet edin’ dediler.”

“Milli Eğitim’e şikâyet ettiğimizde biz haksız durumda görünüyoruz, çünkü görünürde kursa kayıt için başvuru yapmışız ancak yönetmelik değiştiği için kaydımızı gerçekleştirememişler.”

“Hâlbuki işin iç yüzü bambaşka. Büyük bir emek hırsızlığı var. Her birimize ayrı ayrı kaydımızın onaylandığı söylendi. Hepimiz el sanatları alanında olmamıza rağmen hiçbirimize el sanatları öğretilmedi. Bizi aldılar, kaydımızı onaylamadılar, kendi anlaştıkları firmalara ürün satarak para kazanmak için kullandılar.”

‘CİMER’e şikayet ettik’

“Savcılığa suç duyurusunda bulunmak istiyoruz ama başta kayıt için verdiğimiz evraklarımızı bize vermiyorlar. MEB’e MESEM’e ve CİMER’e şikâyette bulunduk ancak hiçbirinden dönüş alamadık. Bu hukuksuzluğun bir karşılığı olmasını istiyoruz.”

Telefonlara yanıt yok

Kadınların iddialarını sormak için aradığımız, MESEM ve Bingöl Milli Eğitim Müdürlüğü telefonlarımıza yanıt vermezken ilgili kooperatife dair internet sitesi ve iletişim bilgisi olmaması yine kursun olduğu binada, kursa dair bir tabela olmaması da dikkat çekti.

Dernek yöneticisi iddiaları kabul etmedi

bianet’e konuşan kooperatif yöneticisi iddiaları kabul etmediğini belirterek, şunları söyledi:

“Biz bakanlığa başvuruları ilettik. Ön kayıtları yaptık. Kadınlar bu süre zarfında az bir süre çalıştılar. Bakanlık, onaylamadı. Bizim yapacağımız bir şey yok.”