Mimar Ahunbay: Mozaikler tekrar kapatılmamalı

*Fotoğraf: AA (Arşiv) 

Eşi Prof.Dr. Metin Ahunbay'la birlikte İstanbul'da Kara Surları, Ayasofya ve Zeyrek Camii restorasyonlarını yürüterek kentin dünya mirasının korunmasına katkıda bulunan mimar ve öğretim görevlisi Zeynep Ahunbay, Ayasofya'nın camiye dönüştürülme kararından sonrasını mimarı açıdan değerlendirdi. 

Danıştay 10. Dairesi dün (10 Temmuz) Ayasofya'nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını iptal etmiş ve akabinde Ayasofya'nın ibadete açılmasına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete'de yayınlanmıştı.

bianet'e konuşan Ahunbay, "Biliyorsunuz Danıştay Savcısı red vermişti, onun üzerine çıkan bu sonuç hayal kırıklığı yarattı" diyor ve ekliyor:

"Çok önemli bir anıtın tamamen cami işlevine dönüştürülmesini ben şahsen doğru bulmuyorum.

"Müze işlevi oradaki sanatsal işlevinin açıkça sergilenmesine olanak verdiği için en uygun kullanım şekli olduğunu düşünüyorum."

"Herhangi bir proje görmedik"

Ayasofya'nın bir dünya mirası olarak öne çıktığını vurgulayan Ahunbay, yapının geleceğinin soru işareti olduğunu söyleyerek şunları aktarıyor:

"Bu şekilde olduğu zaman tabii bir İslam anıtı olarak, mozaiklerin kapatılması isteniyor genellikle.

"Burada hazırlanmış bir proje görmedik. Ne olacak cami olduğu zaman? Değil mi?

"19'uncu yüzyılda cami hali yani mozaiklerin tamamen kapatıldığı hali, sonrasında restore ediliyor ve mozaikler tekrar gün ışığına çıkarılıyor. Dolayısıyla şu anda tekrar bu kullanım değişikliği uygun değil."

Kiliseden camiye dönüşü

İstanbul'un "fetih" tarihi olan 1453 yılına gelindiğinde Ayasofya için yeni bir dönem başladı.

Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethinin ardından kilise camiye dönüştürüldü.

İnsan figürleri sıvayla kaplanırken bazı eserlere dokunulmadı, kapatılan bölümlere ise İslami ayrıntılar yerleştirildi.

Kubbe kısmında ise İsa peygamberi resmettiği düşünülen görsel, altın mozaiklerle kaplandı.

Camiden müzeye dönüşü

Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan 9 yıl sonra, Bakanlar Kurulu'nun 24 Kasım 1934 tarihli kararıyla önce kilise ardından cami olan Ayasofya müzeye dönüştü.

Artık adı Ayasofya Müzesi olan mimari yapıdaki sıva altında kalan eserler de gün yüzüne çıkarıldı.

(PT)