NATO bildirisinden Türkiye notları

*Fotoğraf: AA/Brüksel. 

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Transatlantik güvenlik ittifakı, Pekin'in "iddialı davranışının" "kurallara dayalı uluslararası düzene" meydan okuduğunu söylüyor.

NATO, Pekin'in transatlantik güvenlik ittifakı için "sistemik zorluklar" sunduğunu belirten bir bildiri yayınlayarak, ilk kez Çin'in askeri adımlarıyla yüzleşmek için harekete geçti.

Bildiri, Pazartesi günü Brüksel'deki NATO liderleri zirvesinin ardından geldi ve 30 üyeli güçlü ittifakı Çin'in gelişen askeri, siyasi ve dünya basınına göre Çin'in ekonomik gücüne karşı durmaya çağıran ABD Başkanı Joe Biden için diplomatik bir zafer oldu.

"Rusya ile işbirliği endişe yaratıyor"

NATO'nun 79 maddelik bildirisinde, "Çin'in belirtilen hırsları ve iddialı davranışları, kurallara dayalı uluslararası düzene ve ittifak güvenliğiyle ilgili alanlara sistemik meydan okuma yaratıyor" denildi.

Bildiri, Pekin'i "nükleer cephaneliğini hızla genişletmekle" ve "askeri modernizasyonunu uygulamada şeffaf olmamakla",ayrıca Çin'in Avrupa-Atlantik bölgesindeki tatbikatlarda Rusya ile askeri işbirliğini sebebiyle endişe kaynağı olmakla suçladı.

Bildiride, "Çin'i uluslararası taahhütlerini yerine getirmeye ve büyük bir güç olma rolüne uygun olarak uzay, siber ve deniz alanları dahil olmak üzere uluslararası düzene sorumlu davranmaya çağırıyoruz" denildi.

"Müttefikler bu konuda hemfikir"

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, zirvenin ardından gazetecilere hitaben yaptığı konuşmada, Pekin'in davranışının yarattığı zorluklarla ilgili olarak "müttefikler arasında güçlü bir görüş birliği" olduğunu söyledi.

"Liderler, bir ittifak olarak bu tür zorlukların üstesinden gelmemiz ve güvenlik çıkarlarımızı savunmak için Çin ile ilişki kurmamız gerektiği konusunda anlaştılar" dedi.

Çin'i uluslararası taahhütlerini yerine getirmeye ve büyük bir güç olma rolüne uygun olarak uzay, siber ve deniz alanları dahil olmak üzere uluslararası sistemde sorumlu davranmaya çağırıyoruz."

TIKLAYIN - NATO bildirisinin tam metni

Rusya'ya "dost olmayan ülke" uyarısı

NATO'nun bildirisi ittifakın iklimle ilgili güvenlik sorunlarına uyum sağlama sözü veriyor. 

Bildiri ayrıca Rusya'yı iki müttefiki - ABD ve Çek Cumhuriyeti - "dost olmayan ülkeler" olarak tanımlamasını bırakmaya çağırdı ve İran'ı tüm balistik füzeleri durdurmaya çağırdı. 

"Soğuk Savaş'tan beri en dip seviyedeyiz"

Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Stoltenberg, Rusya ile ilgili şunları söyledi:

• "İlişkilerimiz Rusya'nın agresif tavırları nedeniyle Soğuk Savaş'ın bitiminden bu yana en dip seviyede. Tüm bu zehirlemeler, siber saldırılar, Gürcistan'da ve Ukrayna'da yaşanmış olanlar düzenli olarak devam eden bir motife işaret ediyor. Ancak ikili bir yol izliyoruz zira Rusya ile gerek iklim krizi gerek silah kontrolü konusunda atabileceğimiz adımlar ve alabileceğimiz önemli mesafeler var. Bir yandan kolektif savunma kapasitemizi ve bütçelerimizi arttırıyoruz. Diyaloğa devam edeceğiz. Bu bir zayıflık değil aksine güç göstergesidir."

Bildiriden Türkiye ayrıntıları 

Türkiye, NATO bildirisinde beş farklı maddede geçti. Söz konusu maddelerin Türkiye ile ilgili içerikleri şu şekilde: 

52. Madde: 

"Suriye, menzili NATO topraklarının bir kısmını ve bazı ortaklarımızın topraklarını kapsayan kısa menzilli balistik füzelerin bir envanterini elinde tutuyor. Suriye bu füzeleri kendi nüfusuna karşı yoğun bir şekilde kullandı. Suriye'den tekrar Türkiye'yi vurabilecek veya hedef alabilecek füze fırlatmalarına karşı teyakkuz halindeyiz. Suriye'den gelen balistik füze tehdidini izlemeye ve değerlendirmeye devam ediyoruz."

53. Madde: 

"Suriye halkının ihtiyaçlarını karşılamak için ülke çapında ateşkes ve BM sınır ötesi insani yardımın en az 12 aylık bir süre için yeniden yetkilendirilmesi ve genişletilmesi çağrısında bulunuyoruz. Milyonlarca Suriyeli mülteciye ev sahipliği yaptığı için müttefikimiz Türkiye'ye minnettarlığımızı yineliyoruz."

25. Madde: 

"Denizcilikteki duruşumuzu güçlendirmeye ve deniz iletişim hatlarımızı korumaya devam ediyoruz. Türkiye'de NATO Deniz Güvenliği Merkezi'nin kurulmasını memnuniyetle karşılıyoruz. Kritik denizaltı altyapımıza yönelik olası tehditlere ilişkin farkındalığı sürdüreceğiz ve bunları gerek ulusal gerektiğinde ise uluslararası düzeyde ele almaya devam edeceğiz."

"Türkiye'ye güvenlik katkıları artırıldı"

35. Madde: 

"Tatbikatlar ve diğer çeşitli hava, kara ve denizcilik faaliyetleri de dahil olmak üzere güvenlik önlemlerimiz mevcudiyetini sürdürüyor. Türkiye için özel olarak hazırlanmış güvenlik önlemlerimize katkılarımızı artırdık ve bunların tam olarak uygulanmasına olan bağlılığımızı sürdürüyoruz. Herhangi bir beklenmedik duruma yanıt vermek ve müttefikleri güçlendirmek için kısa sürede göreve hazır olan Çok Yüksek Hazırlıklı Müşterek Görev Gücü de dahil olmak üzere bir dizi gücümüz var. NATO'nun caydırıcılık ve savunma duruşunun kalıcı bir bileşeni olarak NATO'nun Güney Çerçevesi'nin tam olarak uygulanması devam etmektedir."

43. Madde: 

"NATO BMD, Romanya, Türkiye, İspanya ve Polonya'daki ABD Avrupa Aşamalı Uyarlanabilir Yaklaşım varlıklarının yanı sıra ortak finansman için uygun olan tek bileşen olan NATO BMD komuta ve kontrolü dahil olmak üzere gönüllü ulusal katkılara dayanmaktadır. Ek gönüllü ulusal katkılar sağlamlık sağlayacaktır. Tam Operasyonel Kabiliyete ulaşmadan önce bir sonraki büyük dönüm noktasına ulaşmak için gerekli olan NATO BMD komuta ve kontrolünün ek temel bileşenlerini tamamlamaya kararlıyız."

Afganistan için geçiş finansmanı

İttifak ayrıca, ABD liderliğindeki müttefik birliklerin ülkeden çekilmesinin ardından Afganistan'ın Kabil kentindeki Hamid Karzai havaalanı için geçiş finansmanı sağlamayı taahhüt ettiğini söyledi.

Bildiriye göre NATO, Bükreş Zirvesi'nde alınan ve Ukrayna'nın İttifak'a üyelik kararını, sürecin ayrılmaz bir parçası olarak Üyelik Eylem Planı (MAP) ile destekliyor. Bildiride Ukrayna ile ilgili şunlar yer aldı:

• "NATO yetkilileri, Ukrayna'nın geleceğini ve dış politika rotasını dışarıdan müdahale olmaksızın belirleme hakkını güçlü bir şekilde desteklemektedir. NATO-Ukrayna Komisyonu içindeki yıllık ulusal programlar, Ukrayna'nın NATO üyeliğine yönelik özlemleriyle ilgili reformları teşvik ettiği mekanizma olmaya devam ediyor. Ukrayna, NATO ilke ve standartlarının uygulanmasına ilişkin hedefine ulaşmak için NATO-Ukrayna Komisyonu çerçevesinde mevcut olan tüm araçları tam olarak kullanmalıdır."

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg zirvenin ardından yaptığı basın toplantısıyla ilgili aşağıdaki tweet'i paylaştı:

We just concluded a successful #NATOSummit where we took far-reaching decisions for our security. Europe & North America are standing strong together in #NATO to defend our values & interests in an age of global competition. #NATO2030 https://t.co/iZW0TUgw9K pic.twitter.com/mh5sPmDqEL

— Jens Stoltenberg (@jensstoltenberg) June 14, 2021

(PT)