Neredeyse her iki gençten birisi işsiz

Fotoğraf: Mezopotamya Ajansı

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dün açıkladığı dördüncü çeyrek işgücü istatistiklerinin ardından DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR) bugün bir araştırma raporu yayınladı.

Raporda TÜİK’in resmi istihdam verilerinin dar tanımlı işsizlik verileri gibi resmin sadece sınırlı bir kısmını gösterdiğini belirten DİSK-AR, verilerin tek başına istihdamın niteliği konusunda bilgi vermediğini bu nedenle de alternatif hesaplamalara ihtiyaç olduğunu belirtti.

DİSK-AR, işsizlik ve istihdam verilerinin bir bütün oluşturduğunu sadece işsizliğe bakmanın işgücü piyasalarında yaşanan gelişmeleri tam olarak anlamaya yetmediğini ifade ederek istihdamın niteliğine göre bir ayrıma gitmenin öneminden bahsetti.

“DİSK-AR’ın yeni hesaplamaya başladığı istihdam verisinin adı: Kayıtlı ve Tam Zamanlı İstihdam (KATİ). KATİ tüm istihdamı değil kayıtlı ve tam zamanlı olarak çalışanların oranını ortaya koymaktadır” dedi.

KATİ’nin istihdamın ne kadarının sigortalı ve tam zamanlı çalıştığını ortaya koymayı amaçladığından bahseden DİSK-AR şu verileri paylaştı:

>> 10 kişiden sadece 3'ü kayıtlı ve tam zamanlı istihdamda

TÜİK verilerinden hareketle hesaplanan Kayıtlı Tam Zamanlı İstihdam (KATİ) oranı yüzde 31,9 olarak gerçekleşti. Kadınlarda resmi istihdam oranı yüzde 29,2 olarak açıklanmışken KATİ oranı yüzde 17,5 ve erkeklerde resmi istihdam oranı yüzde 64,2 olarak açıklanmışken KATİ oranı yüzde 46,5 olarak hesaplandı.

Aktif nüfus (15+) ve Kayıtlı Tam Zamanlı İstihdam (KATİ) (Bin)

Böylece KATİ oranı resmi istihdam oranından genelde 14,6 puan, kadınlarda 11,7 ve erkeklerde ise 17,7 puan düşük olarak gerçekleşti.

DİSK-AR tarafından gerçekleştirilen KATİ hesaplamasıyla çalışma çağındaki (15+ yaş) 64 milyon kişinin sadece 20,4 milyonu kayıtlı ve tam zamanlı istihdam (KATİ) kapsamında çalıştığı ortaya çıktı.

Çalışma çağındaki 32 milyon kadının ise sadece 5,6 milyonu kayıtlı ve tam zamanlı istidamda (KATİ) yer alıyor. Bu durum kayıtsız, kısmi ve eksik istihdamın yüksekliğini gösteriyor.

>> Geniş tanımlı işsizlik yüzde 22,5

TÜİK’e göre mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı 2021 4. çeyrekte, 2020 4. çeyreğe göre 250 bin kişi azalarak 3 milyon 780 bin olarak gerçekleşti. DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak hesaplanan geniş tanımlı işsiz sayısı ise 2021 4. çeyrekte 8 milyon 283 bin oldu.

TÜİK tarafından 2020 4. çeyrekte yüzde 11,2 olarak açıklanan mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı 1 yılda 0,5 puan azalarak yüzde 11,2 olarak, mevsim etkisinden arındırılmış âtıl işgücü (geniş tanımlı işsizlik) oranı ise 2020 4. çeyreğine göre 4,4 puan azalarak yüzde 22,5 olarak açıklandı.

Böylece 2021 4. çeyreğinde (mevsim etkisinden arındırılmış) dar tanımlı işsizlik oranı ile mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı arasında 11,3 puanlık, mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı ile geniş tanımlı işsiz sayısı arasında ise 4 milyon 503 bin kişilik bir fark ortaya çıkmış oldu.

>> Geniş tanımlı kadın işsizliği yüzde 29,6!

Covid-19 döneminde tüm dünyada yaşanan iş kayıplarından kadınlar erkeklere göre orantısız bir biçimde olumsuz etkileniyor. ILO’ya göre kadın istihdamının yüzde 4,2’si, erkek istihdamının ise yüzde 3’ü salgın nedeniyle azaldı.

Öte yandan ILO’nun 17 Ocak 2022’de yayımlanan Dünyada İstihdam ve Sosyal Görünüm adlı çalışmasına göre salgın sonrası işgücü piyasasındaki toparlanmanın en yavaş gerçekleşeceği gruplardan birinin de kadınlar olduğunu tahmin ediyor.

TÜİK’in 2021 4. çeyrek üç aylık verilerine göre hem dar hem geniş tanımlı işsizliğin cinsiyete göre dağılımına bakıldığında kadınlarda işsizliğin erkeklerden daha fazla olduğu görülüyor. 2021 4. çeyreğinde dar tanımlı işsizlik erkeklerde yüzde 9,9 ve kadınlarda ise yüzde 14 olarak açıklandı. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) oranı ise erkeklerde yüzde 18,6 ve kadınlarda yüzde 29,6 olarak gerçekleşti.

Böylece kadınlarda dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerden 4,1 ve geniş tanımlı işsizlik oranı ise 11 puan yüksek seyrediyor. Kadınlar, Covid-19’un yarattığı işsizlikten erkeklerden daha fazla etkileniyor.

Cinsiyete göre mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranları (Yüzde)

TÜİK tarafından 2021 4. çeyrekte dar tanımlı kadın işsizliği 1 milyon 548 bin ve erkek işsizliği ise 3 milyon 232 bin olarak açıklandı. TÜİK verilerinden yararlanarak hesapladığımız geniş tanımlı işsiz sayısı ise kadınlarda 3 milyon 830 bin ve erkeklerde ise 4 milyon 440 bin olarak gerçekleşti.

Cinsiyete göre dar ve geniş tanımlı işsiz sayıları (Bin)

Kadın geniş tanımlı işsizliğinin dar tanımlı kadın işsizliğine göre yüksek olmasının sebebi kadınlar arasında zamana bağlı eksik istihdam edilenler ile ümitsizler, iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar ve iş arayıp işbaşı yapamayacak olanları içeren potansiyel işgücünün yüksekliğidir.

>> Geniş tanımlı genç işsizliği yüzde 41,4

Covid-19 döneminin işgücü piyasalarında yarattığı tahribattan gençler daha fazla etkileniyor. Salgın döneminde gençler işgücü piyasasından daha hızlı çekildi. İşi olmayan milyonlarca genç ya iş aramayı bıraktı ya da işgücü piyasasına girişlerini geciktirdi.

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de Covid-19 nedeniyle genç işsizliği oldukça yükseldi. TÜİK genç işsizliğini 2021 4. çeyreğinde yüzde 21 olarak açıkladı. Ancak TÜİK verileri genelde olduğu gibi gençlerde de gerçek durumu yansıtmaktan uzak. 

TÜİK verilerinden yararlanarak hesapladığımız 15-24 yaş arası genç nüfusta geniş tanımlı işsizlik oranı 2021 4. çeyreğinde yüzde 41,4 olarak gerçekleşti. Böylece geniş tanımlı genç işsizliği dar tanımlı genç işsizliğinden 20,4 puan fazla olarak hesaplandı.

15-24 yaş arası gençlerde dar ve geniş tanımlı işsiz sayıları ve işsizlik oranları (Bin) (Yüzde)

Genç kadınlarda gerçek işsizlik ise daha da vahim durumdadır. 15-24 yaş arası erkeklerde dar tanımlı işsizlik yüzde 17,6 ve geniş tanımlı işsizlik yüzde 35,4 olarak gerçekleşti. 15-24 yaş arası genç kadınlarda ise dar tanımlı işsizlik TÜİK tarafından yüzde 27,2 olarak açıklanmışken geniş tanımlı işsizlik yüzde 51,3 olarak hesaplandı. Böylece dar tanımlı işsizlik geniş tanımlı işsizlikten erkeklerde 17,8 puan ve kadınlarda ise 24,1 puan yüksek seyretmektedir.

(HA)