“Oder Nehri’ndeki yıkımın etkileri on yıllarca hissedilecek”

* Fotoğraf: Canva

Çekya'dan doğup Almanya-Polonya sınırından akarak Baltık Denizi'ne dökülen Oder nehrindeki balık ölümlerinin sebebini araştıran Polonyalı bilim insanları "suda toksik maddeye rastlamadıklarını" açıkladı.

Polonya Çevre Bakanı Anna Moskwa, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, devlete bağlı veterinerlik enstitüsünün nehirdeki ölü balıklar üzerinde yaptığı testlerin sonuçları ile ilgili bilgi verdi.

Moskwa'nın açıklamasına göre, balıklarda ağır metal bulunup bulunmadığına bakan bilim insanları, söz konusu balık ölümlerinin sebebinin ağır metaller olması ihtimalinin bulunmadığı sonucuna vardı.

Bu açıklama, Almanyalı yetkililerin nehirden aldıkları su örneklerinde "yüksek oranda cıvaya rastladıklarını" açıklamalarının ardından geldi.

Polonyalı balıkçılar, 26 Temmuz'da Wrocław yakınında "alışılmadık derecede yüksek sayıda" ölü balık gördüklerini rapor etmiş, fakat Almanyalı yetkililer Ağustos'un ikinci haftasının ilk günlerine kadar durumla ilgili bilgilendirilmediklerini açıklayarak Polonya'yı eleştirmişti.

Her iki ülke hükümetleri de balık ölümlerinin sebebinin nehir yakınlarındaki bir sanayi tesisinden yayılan toksik kimyasallar olması ihtimali üzerinde duruyordu. Fakat Polonyalı bilim insanları, nehrin suyunun normale nazaran biraz daha tuzlu olması dışında bir anormalliğe rastlanmadığını belirtti.

Germany is blaming Poland for not informing it of a potential chemical contamination in the Oder River, which runs through both countries, after tons of dead fish were found floating on the surface. pic.twitter.com/2W9J6JI7fr

— DW News (@dwnews) August 15, 2022

Balık ölümleri Polonya ve Almanya basınında

Öte yandan, söz konusu olayın meydana getirdiği ve on yıllar boyunca sürmesi beklenen ekolojik yıkım Almanya ve Polonya medyasına da yansıdı. Almanya medyası, konuyla ilgili "işbirliği" vurgusu yaparken Polonya medyasından yetkililere bir dizi eleştiri geldi.

euro|topics'in çeviri ve derlemesiyle aktarıyoruz:

"Kariyeri Oder'e gömülen siyasiler"

Polonya'nın Rzeczpospolita gazetesinde paylaşılan değerlendirmeye göre, Polonya hükümeti yanılıyor olabilir:

"Hükümet, Oder'deki çevre felaketi sorununun yeniden yatışacağını ümit ediyor. Sonuçta şu anda tatildeyiz ve önümüzde uzun bir de hafta sonu var. Sonraki hafta ise Polonyalılar muhtemelen başka meselelerle uğraşıyor olacak.

"Ancak geçmişte kariyeri Oder'e gömülen bir başbakanımız olduğunu unutmayalım. Włodzimierz Cimoszewicz, tam 25 yıl önce yaşanan yüzyılın sel felaketinde yaptığı duygudaşlıktan ve hassasiyetten yoksun açıklamalarıyla büyük bir hasar almıştı."

Almanya-Polonya ilişkileri

Almanya'nın Die Welt Varşova muhabiri Philipp Fritz, sorunu açıklığa kavuşturmak için şimdiye kadar doğru düzgün bir işbirliği yürütülmemesinin, Almanya-Polonya ilişkilerinin yalnızca hükümetler düzeyinde bozulmadığını gösterdiği görüşünde:

"Almanlar ve Polonyalılar arasında özellikle sınır bölgesinde, örneğin polislerle veya çevre yetkilileriyle yürütülen işbirliği, Oder'in her iki yakasında da sıklıkla övgüyle karşılanıyor - daha doğrusu karşılanıyordu.

"Federal Çevre Bakanlığı sözcüsü cuma günü yaptığı açıklamada, 'Böylesi durumlar için tasarlanan bu uyarı zincirinin işe yaramadığını gördük,' dedi.

"Bu endişe verici bir durum, zira Almanya ile Polonya arasındaki ilişkilerin iyi tutulması mutlak bir ihtiyaç.... Müşterek sorunların yakın bir gelecekte azalması beklenmiyor."

İkinci bir Çernobil mi?

Oder nehrindeki balık ölümlerinin uluslararası boyutuna dikkat çeken Polonya'nın Wyborcza gazetesi, şu değerlendirmede bulunuyor:

"Oder'deki çevre felaketi, uzmanlar tarafından ikinci bir Çernobil olarak değerlendiriliyor. Üstelik yalnızca yetkililer yurttaşları çok geç uyardığı için de değil. Oder'deki yaşamın yok olmasının sonuçları yıllarca, belki de on yıllarca hissedilecek.

"Bu aynı zamanda uluslararası da bir sorun, zira Almanya sınırı nehir yatağı boyunca uzanıyor ve bölgenin yakınlarında Avrupa açısından büyük öneme sahip milli parklar ve doğa koruma alanları bulunuyor. "

"Kim bir açıklama yapacak?"

Gazeteci Anita Dimitruczuk ise yine Gazeta Wyborcza için kaleme aldığı yazısında bir açıklama yapılmasını talep ediyor:

"Polonya'da çevre korumadan sorumlu kurum hangisi? Liste epey uzun: ulusal çevre koruma müfettişlikleri, çevre koruma baş müfettişi, çevre koruma bölge müdürleri, çevre koruma genel müdürü, orman idaresi, yerel yönetimler, Polonya Su Denetimi, İklim ve Çevre Bakanı, hatta kimi zaman polis ve savcılık.

"Bahse girerim hepsini listelemedim, atladıklarım beni affetsin. Oder Nehri'nde neden beş ton balığın öldüğünü ve bunun nehir için ne anlama geldiğini kim açıklayacak? Kimse bunu yapmaya istekli değil ne yazık ki."

"Bir nehir can çekişiyor"

Polonya'nın gazetesi Tygodnik Powszechny, konuyla ilgili bir teselli bulmakta zorlanıyor ve şu değerlendirmede bulunuyor:

"Felaketin faili bulunup mahkûm edilse ve sorunu aylardır görmezden gelen yetkililer görevden alınsa dahi çevreye verilen zarar geri döndürülemez boyutta. Bir nehrin yalnızca nehir yatağında akan sudan ibaret olmadığının, aynı zamanda bitki örtüsü, balıklar, böcekler veya kuşlardan da oluştuğunun ancak 21. yüzyılda farkına varabildik.

"Tüm bu unsurlar, nehir havzasının tüm sakinlerinin yaşamının bağlı olduğu karmaşık bir organizma meydana getiriyor. Bugün gördüğümüz görüntüler -ölü balıklar ve memeliler- nehrin gözyaşları değil, can çekişmesi. Oder'in düştüğü bu durumdan kurtulup toparlanması en az birkaç yıl alacak. Ağlamamız gerek." (SD)